با اينكه بيش از يك دهه از آغاز توليد سريالهاي مناسبتي براي نوروز، رمضان و محرم ميگذرد، بسياري از پروژههاي ويژه اين مناسبتهاي مذهبي و ملي همچنان در دقيقه90 كليد ميخورند و كار را با شتاب براي پخش آماده ميكنند. امسال هم توليد سريالهاي شبكههاي يك و 3 تا روزهاي منتهي به عيد فطر ادامه داشت و در نهايت طبق پيشبينيها، «پايتخت4» بهترين سريال رمضان94 لقب گرفت. فصل دوم دردسرهاي عظيم پس از آن ايستاد و «گاهي به پشت سر نگاه كن» بدون دغدغه بر رتبه آخر اين جدول 3پلهاي تكيه زد. جمعبندي سريالهاي رمضان امسال را از نگاه 3منتقد سينما و تلويزيون مرور ميكنيم.
- جذب مخاطب با سريالهاي ايراني
طهماسب صلحجو: خوشبختانه سريالهاي امسال تا حدي توانستند مردم را پاي تلويزيون بنشانند. بعد از افطار بيشترين زمان در اختيار سريالهاست و گرچه امكان دارد اين سريالها نتوانند رضايت همه را جلب كنند اما يك مزيت دارند و آن اينكه برخي علاقهمندان سريالهاي ماهوارهاي را جذب تلويزيون ايران ميكنند. درباره توليد سريالهاي ديني و مذهبي بايد بگويم كه در هر داستان خير و شر وجود دارد و هيچ داستاني غيرديني نيست اما مهم نوع پرداختن به اين مضامين است.
در سالهاي گذشته بهصورت مستقيم به اين موضوعها پرداخته ميشد و فرصتي براي نتيجهگيري مخاطب وجود نداشت اما در سريالهاي امسال مضامين غيرمستقيم مقابل ديدگان مخاطب قرار داده شد كه اين باعث ميشود بيننده شخصا پيام را كشف كند. بهنظر من تأثيرگذاري اين سريالها بيشتر است. جذابيت پايتخت به اين دليل است كه اغلب شخصيتهاي آن براي مخاطب آشنا هستند و در اين سالها مخاطب بهخوبي با آنها ارتباط برقرار كرده است. پايتخت برخلاف دردسرهاي عظيم قصهگو نيست؛ سريالي كه در فصل دوم با آوردن يك نوزاد بر جذابيت داستان و ماجراها افزوده بود.
- خروج از دايره سريالهاي طنز
عليرضا اخلاقي: شتابزدگي در توليد سريالهاي مناسبتي به جزئي جداييناپذير از اين پروژهها تبديل شده است. ضمن اينكه متأسفانه صرفا گروهي خاص در تلويزيون در مناسبتهاي مختلف سريال ميسازند و اين كار نوعي محدوديت بهوجود آورده است.
تلويزيون دايرهاي بسته است كه عدهاي معدود در آن كار ميكنند و هميشه نام افرادي خاص در عنوانبندي سريالها ديده ميشود كه اين خود محدود كردن گستره وسيع هنرمندان فعال تلويزيون است. من البته نميدانم چه اصراري براي توليد سريالهاي طنز وجود دارد و اين سالها ميبينيم توليد فصلهاي بعدي مجموعههاي طنز ادامه پيدا ميكند. دردسرهاي عظيم و پايتخت به فصلهاي دوم و چهارم رسيدهاند و مشخص نيست وقتي سريالها ظرفيت ادامه يك داستان و ماجرا را ندارند، چرا چنين اتفاقي ميافتد.
- پرهيز از طرحها و ايدههاي تكراري
رضا درستكار: متأسفانه نميتوان به سريالهايي كه ويژه ماه رمضان ساخته شدهاند نمره الف داد. بهنظر ميرسد هدف اين مجموعهها بيشتر پر كردن زمان مخاطب و تلويزيون است و از نظر زيباشناسي مقبول نيستند. ضمن اينكه دنبالهسازي سريالها براي تلويزيون ما مناسب نيست؛ دست اغلب نويسندگان فيلمنامههاي تلويزيوني از ايدهها و قصههاي ناب، جدي و پرماجرا خالي است و امتداد داستانهاي دنبالهدار فقط به تكرار همان ايدهها و داستانهاي پيشين ميانجامد. اين در واقع هدر دادن وقت و هزينه است. بازپخش سريالهاي قديمي در شبكههاي مختلف هم به هيچ وجه مناسب نسلهاي جديد نيست كه به تماشاي سريالهاي جديد و روز داخلي و خارجي علاقهمندند اما بهناچار سريالهاي خوب 20يا 30سال پيش را تماشا ميكنند.