وعده‌ها درباره سامانه ملي معاينه فني دي‌ماه سال گذشته بالا گرفت و معاون سازمان محيط‌زيست اعلام كرد 29دي اين سامانه افتتاح مي‌شود اما پس از 6ماه هنوز توجيه‌ها براي تأخير در افتتاح آن ادامه دارد. در آخرين اظهارنظر، يكي از مسئولان وزارت كشور، توپ تأخير افتتاح سامانه ملي معاينه فني را به زمين كلانشهرهاي كشور انداخت و اعلام كرد كلانشهرهاي تهران، اصفهان، تبريز، مشهد، اهواز و البرز براي صدور معاينه فني مستقل عمل مي‌كنند اما حدود 50درصد از گواهي‌هاي معاينه فني در اين 6كلانشهر صادر مي‌شود. اين سخنان درحالي است كه تهران خود از پيشگامان و الگوهاي معاينه فني اصولي در كشور است و پيش از دولت اصلي‌ترين پيگير براي راه‌اندازي اين سامانه بوده است.
- شايد پايان شهريور
اطلاعات رسيده به همشهري نشان مي‌دهد مقدمات سامانه ملي معاينه فني توسط وزارت كشور فراهم شده است اما هنوز با كلانشهرهاي كشور براي اجرا هماهنگي صورت نگرفته است. وزارت كشور پايگاه اينترنتي symfa.ir را مدتي است راه‌اندازي كرده اما گويا به‌زودي قرار نيست اين سامانه عملياتي شود.
به گفته سيدمهدي يدي همداني مديركل دفتر حمل‌ونقل و ترافيك وزارت كشور، تا پايان شهريور مراكز كلانشهرها نيز قرار است به سامانه سراسري متصل شوند. آنگونه كه اين مقام مسئول دولتي اعلام كرده، هيأت وزيران سال گذشته 2مصوبه داشت كه در هر دو مصوبه بر ايجاد سامانه يكپارچه صدور گواهي معاينه فني تأكيد داشت و وزارت كشور نيز مسئول پيگيري اين مسئله شد.
وي با بيان اينكه وزارت راه و شهرسازي و پليس راهور دستگاه‌هاي همكار و سازمان حفاظت محيط‌زيست دستگاه‌هاي ناظر براي راه‌اندازي اين سامانه يكپارچه ملي صدور گواهي معاينه فني هستند، افزود: در ماه‌هاي گذشته مركز توسعه دولت الكترونيك و فناوري اطلاعات وزارت كشور اقدامات خوبي براي ايجاد سامانه يكپارچه معاينه فني ايران انجام داد و ساختار اصلي اين سامانه آماده شد اما براي اينكه اين سامانه در تمام كشور عملياتي شود با مشكلاتي مواجه هستيم.
به گفته وي راه‌اندازي اين سامانه نيازمند همكاري دستگاه‌هاي مرتبط است. براي نمونه نيروي انتظامي بايد اطلاعات خودروها را در اختيار وزارت كشور قرار دهد. همچنين سامانه وزارت راه و شهرسازي براي معاينه فني خودروهاي سنگين به سامانه وزارت كشور متصل شود و در اين سامانه، گواهي معاينه فني براي خودروهاي سبك و سنگين در قالب يك سامانه صادر شود. همداني افزود: همكاري شهرداري‌ها هم از ديگر الزامات براي راه‌اندازي سامانه يكپارچه مراكز معاينه فني است.
بيش از 450مركز معاينه فني خودروهاي سبك در كشور وجود دارد كه 386مركز به سامانه يكپارچه وزارت كشور متصل است اما مراكز معاينه فني 6كلانشهر هنوز نپذيرفته‌اند كه به اين سامانه متصل شوند و به اين علت كه سال‌ها با سامانه‌اي فعاليت كرد‌ه‌اند كه مديريت آن بر عهده خودشان بوده است، علاقه‌مند به ارتباط با يك سامانه ملي و سراسري نيستند. همداني با بيان اينكه به جز 6كلانشهر تمام مراكز معاينه فني به سامانه يكپارچه صدور مراكز معاينه فني متصل هستند، گفت: يكپارچه‌سازي انجام شده است اما برخي اقدامات و فعاليت‌ها به‌صورت دستي در اين مراكز انجام مي‌شود كه در گام بعدي يك ميان افزار طراحي خواهد شد.
- تهران الگويي براي كشور
شهرداري تهران تاكنون پيگيري‌هاي مستمري براي راه اندازي سامانه ملي معاينه فني داشته است. به گفته ولي آذروش رئيس ستاد معاينه فني خودروهاي تهران، درجريان راه‌اندازي سامانه ملي، بايد بانك اطلاعات پليس به مركز معاينه فني متصل شود و فضاي تخلف در صدور برچسب معاينه فني به حداقل برسد. اين درحالي است كه خوشبختانه درتهران تمام مراكز معاينه فني مكانيزه است و امكان تخلفات به صفر رسيده است، به‌طوري كه هم بامكانيزه شدن سيستم‌ها، امكان تخلف نيست و هم حضور كارشناسان كارآمد دراين مراكز سبب شده خدمات از نظر كيفي و كمي در سطح مطلوب به مراجعان ارائه شود.
- مزاياي سامانه ملي
ايجاد سامانه ملي معاينه فني يكي از مهم‌ترين تصميمات محيط‌زيستي در سال‌هاي اخير است كه درصورت اجرا مي‌تواند باعث وحدت رويه در كشور براي سلامت سفر در همه جاده‌هاي كشور شود. معاينه فني مؤثر براساس آخرين تحقيقات صورت‌گرفته مي‌تواند دست‌كم يك چهارم آلودگي هوا را از بين ببرد. دريافت برگه معاينه فني همچنين در ايمني عبور و مرور و كاهش مصرف سوخت تأثير مستقيم دارد.
در عين حال هنوز در بسياري از شهرهاي كوچك همچنان معاينه فني با يك تلفن و يك كارت به كارت بانكي ساده براي متقاضي ارسال مي‌شود تا سطح معاينه فني پايين و پايين‌تر بيايد. تهران نخستين شهر كشور است كه به‌رغم وجود ميليون‌ها وسايل نقليه از سال 1381توانست نخستين محور طرح جامع آلودگي هواي كشور را با راه‌اندازي خطوط معاينه فني خودروهاي سبك و سنگين اجرا كند. هم‌اكنون مديريت شهري پايتخت برآن است كه با همكاري دولت و پليس راهور سامانه ملي معاينه فني را در همه نقاط كشور به اجرا در آورد.