محمدباقر قاليباف شهردار تهران در اين اجلاس با پرداختن به موضوع اهميت مسائل فرهنگي، استقلال هر كشور را نه فقط در استقلال اقتصادي و سياسي كه در گرو استقلال فرهنگي دانست. به گفته وي، اگر كشوري استقلال و هويت فرهنگي خودش را نداشته باشد، حتي اگر استقلال سياسي و اقتصادي هم داشته باشد دير يا زود فروخواهد ريخت.
در اين مراسم كه در محل تالار خليج‌فارس باغ موزه دفاع‌مقدس تهران برگزار شد، قاليباف با تأكيد بر اهميت فرهنگ در كشور ابراز داشت: استقلال هر كشوري به استقلال اقتصادي و سياسي نيست بلكه استقلال واقعي هر كشور و ملتي به استقلال فرهنگي است. اگر كشوري استقلال و هويت فرهنگي خودش را نداشت، حتي اگر استقلال سياسي و اقتصادي هم داشته باشد دير يا زود فرو خواهد ريخت.
- اهميت رسالت فرهنگي
قاليباف مهم‌ترين رسالت مديران فرهنگي و اجتماعي شهرهاي ايران را اين دانست كه به مسائل فرهنگي و اجتماعي توجه داشته باشند. وي گفت: ما در شهروندان خلاصه مي‌شويم و شهروندان هم بايد از مسير كارهاي فرهنگي با جوهره ديني به اين نقطه برسند، اما در اين ميان بايد توجه داشته باشيم كه اگر به‌كار فرهنگي و اجتماعي بپردازيم درحالي‌كه ماشين مردم در خيابان در چاله بيفتد، زباله مردم را جمع‌آوري نكنيم و نظام اداري شهرداري را رو به بهبود و سلامت نبرده و فساد را كاهش ندهيم، حتما كار فرهنگي ما ضد‌فرهنگي است.
وي تأكيد كرد: من بر كار فرهنگي تأكيد دارم اما بدانيد اگر در كار خدماتي خودتان كوتاهي كنيد در واقع بزرگ‌ترين كار ضد‌فرهنگي را كرده‌ايد، به همين جهت بايد خدمات خوبي را به شهروندان ارائه دهيد و مسائل آنها را به بهترين شكل ممكن پيش ببريد چرا كه اين خودش بزرگ‌ترين كار فرهنگي است، اما در كنار اين موضوع شهرداران و شوراها بايد توجه داشته باشند كه هنگام تنظيم بودجه و برنامه، بودجه مورد نياز تنها براي كارهاي خدماتي نيست.
موضوع مورد تأكيد ديگر شهردار تهران، انتقاد از بودجه اندك فرهنگي شهرهاي كشور بود. قاليباف در اين‌باره تأكيد كرد: شايد مجموعا كمتر از 2درصد براي كارهاي فرهنگي و اجتماعي در شهرها درنظر گرفته مي‌شود كه اين رقم براي كارهاي فرهنگي و اجتماعي بسيار كم است. وي گفت: بارها اين موضوع را از زبان مقام معظم رهبري شنيده‌ايم كه در حوزه فرهنگ موفق عمل نكرده‌ايم و آثار آن نيز در جامعه معلوم است.
اين در حالي است كه اگر بتوانيم سازوكار درستي را تعريف كنيم كه فعاليت فرهنگي ما در تمامي بخش‌ها - اعم از بخش‌هاي مردمي، دولتي و سازمان‌هاي مردم‌نهاد - در يك معادله مشخص قرار گيرد، مي‌توان اين مشكل را برطرف كرد؛ در واقع هنگام اجراي هر كاري بايد ببينيم در اين معادله كدام صورت مسئله را حل و فصل مي‌كنيم؟ به اين ترتيب كار فرهنگي ما نظم و نسخ مي‌گيرد.شهردار تهران بر ضرورت مولد‌بودن كشور تأكيد كرد و گفت: استقلال فرهنگي و غيرفرهنگي نيز بايد متوجه توليد باشد اما اين سؤال مطرح مي‌شود كه بايد چه چيزي را توليد كنيم؟ قدرت‌ها و نظام‌ها - و نه الزاما دولت‌ها - اگر مي‌خواهند به نقطه مطلوب در حوزه مولد بودن برسند بايد قدرت، ثروت، معرفت و منزلت را توليد كنند؛ همچنين سازمان‌ها و ملت‌ها بايد بتوانند اين 4مورد را به يكديگر تبديل كنند.
- تفاوت منزلت و تجمل‌گرايي
شهردار تهران در ادامه به واردات خودروهاي لوكس و گران قيمت به كشور اشاره كرد و گفت: نكته اصلي اينجاست كه ثروتي وجود دارد، اما صاحب اين ثروت منزلت ندارد و براي كسب منزلت خود احساس مي‌كند كه بايد ماشين و خانه چند ميلياردي در اختيار داشته باشد. اين در حالي است كه افرادي كه كار فرهنگي مي‌كنند بايد به اين فرد ياد دهند كه چگونه ثروت خود را از مسير احسان به منزلت تبديل كند و نه تجمل‌گرايي؛ به اين ترتيب بايد بتوانيم اين موضوع را به درستي منعكس كنيم و اين فرد نيز به جهت فطري در اين مسير قرار گيرد. وي تصريح كرد: قدرت به ثروت و ثروت به قدرت تبديل مي‌شود، اما در بسياري از اوقات اين تبديل از راه حرام و زد و بند صورت مي‌گيرد، اين در حالي است كه اين تبديل‌ها بايد از راه درست انجام شود.
همچنين اين همه شركت‌هاي دانش بنيان وجود دارد و اقتصاد مقاومتي نيز به‌معناي تبديل كردن معرفت به ثروت است. قاليباف ادامه داد: ما از بزرگان دين و مكتب اسلام اينگونه فهميده‌ايم كه جامعه اسلامي، جامعه‌اي است كه در آن تعليم و تكريم وجود داشته باشد و همچنين فقر و تكاثر نيز در جامعه اسلامي نباشد.
شهردار تهران در بخش ديگري از سخنان خود به بررسي نقش و جايگاه شهرداري‌ها در حوزه فرهنگ پرداخت و گفت: فرهنگ ابعاد مختلفي دارد اما در شهرداري‌ها بايد توجه كنيم كه ما به فرهنگ شهر كار داريم و نمي‌توانيم در همه امور دخالت كنيم. وي با تأكيد بر ضرورت توجه جدي به 3موضوع آسيب‌هاي اجتماعي، سبك زندگي و اوقات فراغت، عنوان داشت: در رويكردهايي كه در فعاليت‌هاي فرهنگي دنبال مي‌كنيم بايد به ديني بودن فعاليت‌هاي فرهنگي، موضوع هويت و خانواده محور بودن فعاليت‌ها توجه داشته باشيم. البته در پيگيري اين رويكردها مقاومت‌هاي زيادي هم وجود دارد، اما همه انرژي خود را گذاشته‌ام كه مسير را به اين سمت سوق‌دهيم و به‌صورت اثرگذار پيش رويم همانطور كه آثار آن نيز به‌صورت جسته و گريخته قابل مشاهده است.
قاليباف همچنين در بخش ديگري از سخنان خود تأكيد كرد كه انتقال تجربيات در جلسات كميسيون‌هاي مشترك شهرهاي ايران بايد به‌صورت دوطرفه صورت گيرد تا شهرداري تهران نيز بتواند از تجربيات موفق شهرهاي مختلف كشور استفاده كند. وي در ادامه شهرداري‌ها را سازمان‌هايي بسيار مظلوم توصيف كرد و عنوان داشت: شهرداري‌ها از بعد ساختاري در هيچ كجاي نظام اداري و اجرايي كشور جايي ندارند، به‌نحوي كه هم‌اكنون به بيش از 70درصد جمعيت كشور خدمات مي‌دهند اما جايگاه ندارند.
شهردار تهران تصريح كرد: شهرداري‌ها در نظام اداري و اجرايي هيچ جايگاهي ندارند. قاليباف ادامه داد: كارهاي شهرداري‌ها در وزارتخانه‌هاي متفاوتي است و عمدتا بخش قابل توجهي از اين كارها در 2وزارتخانه راه و شهرسازي و كشور دنبال مي‌شود؛ نهايتا شهرداري‌ها در سطح يك سازمان شهرداري‌ها و دهياري‌ها قرار دارند كه به‌صورت جسته و گريخته كارهايي انجام مي‌شود، اما متأسفانه رابطه خوب، شناخت دقيق، درك متقابل و همدلي وجود ندارد.
البته اخيرا اين گفت و شنودها بسيار بهتر شده است اما در 10سال گذشته سازمان شهرداري‌ها و دهياري‌ها و شهرداري‌ها بيشتر با هم رقابت داشته‌اند تا رفاقت و همكاري. وي عنوان داشت: ما در بيش از هزار شهرداري - به‌عنوان يك نهاد عمومي غيردولتي - به‌صورت جزيره‌اي و مستقل مشغول به‌كار هستيم، بنابراين بايد بيش از هر چيزي خودمان با درك درست، به فكر خودمان باشيم و با هم همدلي، همكاري، ارتباط منطقي، ستادي و انتقال تجربيات را داشته باشيم.
حتي به اين هم بسنده نكنيد كه جلسات اينگونه را حداكثر تا مراكز استان‌ها برگزار كنيد بلكه مراكز استان‌ها مسئول هستند تا در استان خودشان با همه شهرداري‌هاي استان جلسه بگذارند و با هم همكاري، مشورت، همفكري و انتقال تجربه داشته باشند. شهردار تهران يادآور شد: اگر به اين مظلوميت مديريت شهري نگاه كنيم، اين دليلي مي‌شود كه شهرداري‌ها و شوراي شهر با هم دعوا نكنند چرا كه در اين بخش آنقدر مشكلات وجود دارد كه اگر بخواهيم ساير مسائل را دنبال كنيم، ديگر هيچ‌چيزي باقي نمي‌ماند.
- ضرورت انتقال تجربيات كلانشهرها
هم‌انديشي و انتقال دستاوردهاي فرهنگي و اجتماعي كلانشهرها و شهرها مي‌تواند مانع عملكرد جزيره‌اي در بخش‌هاي مختلف شود. پرويز سروري عضو كميسيون نظارت و حقوقي شوراي شهر تهران در زمينه برگزاري سومين اجلاس راهبردي توسعه فرهنگي و اجتماعي شهرهاي ايران گفت: يكي از اركان اصلي توسعه در كشور، ايجاد زيرساخت‌ها و زيربناهاي لازم براي توسعه فرهنگي و اجتماعي و جلب مشاركت‌هاي مردمي است.
غلامرضا انصاري هم درخصوص برگزاري سومين اجلاس راهبردي توسعه فرهنگي و اجتماعي شهرهاي ايران با بيان اينكه مديريت شهري در تهران گام‌هاي رو به جلويي را در راستاي توسعه فرهنگي و اجتماعي برداشته است، اظهار داشت: با وجود تمام توفيقاتي كه در حوزه توسعه اجتماعي و فرهنگي به‌دست آورده‌ايم، متأسفانه همچنان با مشكلات ساختاري روبه‌رو هستيم.
- سند‌آموزش‌هاي شهروندي براي تهران و مراكز استان‌ها
در حاشيه سومين اجلاس راهبردهاي توسعه فرهنگي و اجتماعي شهرهاي ايران از سند بنيادين تحول آموزش‌هاي شهروندي شهرداري تهران رونمايي شد. سند بنيادين تحول آموزش‌هاي شهروندي شهرداري تهران طي 3سال در شوراي راهبردي آموزش‌هاي شهروندي مورد بررسي قرار گرفته و براساس نظرات اهالي فن و متخصصين و صاحب‌نظران طراحي و تدوين شده است. در اين سند، مباني، اصول، رسالت‌ها و چشم‌اندازهاي آموزش‌هاي شهروندي با تحليل وضعيت موجود و مطلوب، نقشه راهي ترسيم شده كه اصول و استراتژي آموزش‌هاي شهروندي به شمار مي‌رود و مي‌تواند قابل تعميم به مراكز استان‌ها باشد.