خبر مرگ ملاعمر رهبر طالبان افغانستان و مالك اسحاق، فرمانده گروه لشكر جنگهوي پاكستان در يك روز، با خبر مرگ جلال‌الدين حقاني بنيانگذار گروه حقاني در افغانستان و پاكستان كه ديروز اعلام شد، تكه‌هاي پازلي را كامل مي‌كنند كه از چند‌ماه پيش با مذاكرات ميان دولت افغانستان با نمايندگان طالبان به ميزباني پاكستان و قطر شروع شد.
تغيير شرايط افغانستان بعد از خروج نظاميان خارجي، وضعيت جديد منطقه با ظهور داعش و گسترش ناامني در طول مرزها در كنار يارگيري‌هاي جديد جهاني و منطقه‌اي، موقعيت طالبان و تأثيرگذاري‌اش بر وضعيت افغانستان و پاكستان را دچار تغيير كرد. همين تغيير را بايد ريشه اخباري دانست كه ظرف همين 3روز گذشته درباره طالبان و شبكه حقاني و ديگر گروه‌هاي افراطي افغانستان و پاكستان منتشر شده است.
بسياري از رهبران افغانستان سال‌هاست كه طالبان را ساخته سازمان اطلاعات درون ارتش پاكستان موسوم به آي‌اس‌آي مي‌دانند. وقتي اسامه‌بن‌لادن در شهرك ابوت‌آباد در حومه پايتخت پاكستان و در حوزه استحفاظي ارتش اين كشور در يك عمليات پرابهام توسط كماندوهاي آمريكايي كشته شد، اين گمانه‌زني‌ها تقويت شد.
سال گذشته وقتي پاكستان از عمليات نظامي عليه گروه‌هاي تندرو مانند طالبان در مناطق مرزي و قبيله‌نشين خبر داد و طالبان به تلافي اين عمليات با حمله به مدرسه فرزندان نظاميان پاكستان كشتار به راه انداخت، نخستين نشانه‌هاي فاصله گرفتن پاكستان از بازي با كارت طالبان بروز كرد. خبر مرگ ملاعمر كه مي‌گويند 3سال پيش بر اثر بيماري صورت گرفته و حالا خبر مرگ جلال‌الدين حقاني كه او هم ظاهرا يك سال از مرگش مي‌گذرد، در آستانه مهم‌ترين دور مذاكرات دولت افغانستان و نمايندگان طالبان، از سوي منابع پاكستاني اعلام شده‌است.
پاكستان بعد از وارد شدن به مرحله درگيري نظامي با گروه‌هاي تندرو در داخل كشور، اكنون به‌دنبال كنترل ميز مذاكره است. انتشار خبر حذف رهبران و فرماندهان طالبان و گروه حقاني و گروه‌هاي تندرويي چون لشكر جنگهوي، از يك سو اين گروه‌ها را تضعيف مي‌كند و از سوي ديگر زمينه را براي شكل دادن به موضع آنها و كنترلشان پاي ميز مذاكره فراهم مي‌كند. پاكستان در ماه‌هاي اخير با موضع‌گيري علني عليه گروه‌هاي تندرو حتي از كنترل پول‌هايي خبر داد كه از عربستان براي اين گروه‌ها در پاكستان مي‌رسد. موضع‌گيري‌اي كه به‌صورت رسمي از سوي وزارت خارجه پاكستان اعلام شد و واكنش رسمي سعودي‌ها را هم به‌دنبال داشت.
شرايط وخيم اقتصادي پاكستان، محدود شدن كمك‌هاي مالي آمريكا به اين كشور و حساس‌شدن جهان به حمايت‌هاي نظام‌مندي كه از گروه‌هاي افراطي به‌طور كلي صورت مي‌گيرد، در اخباري كه اين روزها از پاكستان درباره طالبان و ديگر گروه‌هاي افراطي مخابره مي‌شود بي‌تأثير نيستند. شايد گزينه‌هاي روي ميز در اين منطقه، ديگر فقط بمبگذاران انتحاري نباشند. نوري كه به تاريكخانه حاميان گروه‌هاي افراطي تابانده شده، صف‌بندي ميان ميانه‌روها و تندروها را بيشتر از قبل روشن و شفاف مي‌كند.