پس از اين خبر بود كه وزير خارجه آمريكا درباره اين جزئيات به كميته روابط خارجي سنا توضيح داد و بعد هم مشخص شد كه باب كوركر، رئيس كميته مذكور نامهاي خطاب به جان كري نوشته و از او خواسته ترتيبات محرمانه توافق را در اختيار كنگره قرار دهد، البته مقامات آمريكايي گفتند كه متن توافق را در اختيار ندارند، هرچند از جزئيات آن آگاه هستند. ايران در آن زمان به مديركل آژانس نسبت به درز اطلاعات محرمانه ايران هشدار داد اما بالاخره ديروز آژانس رسما اعلام كرد كه يوكيا آمانو براي ارائه توضيحاتي به كميته روابط خارجي سناي آمريكا ميرود.
بنابر اعلام پايگاه اطلاعرساني آژانس بينالمللي انرژي اتمي، آمانو به دعوت نهم مرداد سناتورهاي آمريكايي پاسخ مثبت داده و قرار است 14مرداد در نشست كميته روابط خارجي سناي آمريكا درباره نقش آژانس در مراحل راستيآزمايي پيشبيني شده در برنامه جامع اقدام مشترك توضيح دهد.
همانطور كه مقامات و ديپلماتهاي ايراني درگير تدوين متن برجام پيش از اين توضيح دادهاند، نقش آژانس در سنجش انجام تعهدات پيشبيني شده براي ايران در اين سند، صرفا محدود به بررسي كمّي تعداد سانتريفيوژها يا ميزان ذخاير اورانيوم و يا تحولاتي است كه قرار است در قلب رآكتور اراك به وقوع بپيوندد و طبيعي است كه انجام اين اقدامات واضح، نيازي به توضيح بيشتر براي كنگره ندارد. در عين حال، موضوع اجراي توافق ايران و آژانس درباره «نقشه راه شفافسازي موضوعات باقيمانده گذشته و حال» برنامه هستهاي ايران، بحثي جداي از سند برجام است و اجراي آن ربطي به اجراي برجام ندارد؛
وقتي به اين دو نكته در كنار صحبتهاي قبلي نمايندگان كنگره مبني بر لزوم دسترسي به اطلاعات محرمانه توافق ايران و آژانس توجه ميكنيم، ناخودآگاه ذهن به اين سمت ميرود كه احضار آقاي مديركل به كنگره آمريكا براي آن است كه ايشان توضيحاتي درباره جزئيات و ترتيبات محرمانه پيشبيني شده در توافق با ايران در اختيار كنگره قرار دهد.
نگراني از اين موضوع، در موضعگيري ديروز نماينده ايران در آژانس قابل تشخيص بود. رضا نجفي ديروز به ايسنا گفت: آژانس ميداند افشا شدن متون محرمانه چه تبعاتي دارد و ايران اين موضوع را بهطور كامل براي مديركل آژانس روشن كرده است. او در عين حال پذيرش دعوت سناي آمريكا از سوي مديركل را جزو اختيارات او دانست، اما تصريح كرد توجه به اينكه آمانو دعوت سناتورها را پذيرفته، بهطور حتم اگر مجلس كشور ديگري غير از آمريكا هم از وي دعوت كند، بايد چنين دعوتي را بپذيرد. نجفي گفت همانطور كه در بحثهاي كنگره هم معلوم شد، متون محرمانه بين ايران و آژانس حتي در اختيار دولت آمريكا هم قرار نگرفته، بنابراين بهطور قطع در اختيار نمايندگان سنا هم نميتواند قرار بگيرد.
باب كوركر، رئيس كميته روابط خارجي سنا پنجشنبه گذشته گفته بود كه آمانو دعوت سنا را رد كرده، اما كميته روابط خارجي يك روز پس از آن در نامهاي از او خواسته در اين تصميم خود تجديدنظر كند. جمعه هم او و بن كاردين، سناتور ارشد اين كميته در بيانيهاي مدعي شدند آگاهي كامل كنگره از جزئيات و تبعات توافق هستهاي با ايران و اطلاع از نقش آژانس در اجراي اين توافق حائز اهميت است و رايزني با مديركل آژانس با موضوع نحوه نظارت و راستيآزمايي تعهدات هستهاي ايران در سند برجام انجام خواهد شد.
- معضل فزاينده صهيونيستهاي كنگره
به هر حال، احتمال مخالفت كنگره با توافق هستهاي همچنان معضل اين روزهاي حاكمان كاخ سفيد است و روزبهروز هم بر اين مشكل آنها اضافه ميشود تا جايي كه اظهارنظرهاي اخير اوباما و زيردستانش به روشني حكايت از نگراني فزاينده آنها دارد. جالب است كه اين روزها بحث توافق هستهاي به عرصه مخالفتهاي شديد اوباما با عملكرد لابي صهيونيستها در آمريكا تبديل شده، تا جايي كه او در سخنراني اخير خود به صراحت گفت كه در مقابل ميلياردها دلاري كه اين لابي عليه توافق خرج ميكند، قدرت چنداني ندارد.
- مونيز: آژانس متكي به ماست
ارنست مونيز، وزير انرژي آمريكا كه وظيفه رايزنيهاي فني با ايران را در جريان مذاكرات وين بر عهده داشت، روز گذشته و پس از اعلام خبر حضور مديركل آژانس در سناي آمريكا، در صفحه شخصي خود در توييتر ضمن بيان اينكه آژانس بينالمللي انرژي اتمي توانمنديهاي زيادي دارد، به صراحت ادعا كرد كه اتكاي آژانس به كارشناسان هستهاي آمريكا، آزمايشگاههاي ملي اين كشور، تجهيزات و آموزشهايي است كه بهوسيله كارشناسان آمريكايي ارائه ميشود. بهنظر ميرسد اين توييت با هدف توجيه حضور قريبالوقوع آمانو در كنگره انجام شده و به روشني حكايتگر نزديكي تصميمسازيهاي آژانس با سياستگذاريهاي واشنگتن است.