در چنين شرايطي در نشست روز گذشته هيأت مديره بورس كالا، درباره جزئيات تازه‌اي از بورس مسكن تصميم‌گيري شد.
به گزارش همشهري، كارشناسان معتقدند مهم‌ترين مشكل بازار مسكن فقدان اطلاعات شفاف، نامشخص بودن نحوه قيمت‌گذاري و ساختار‌هاي حقوقي غيركارآمد است در چنين شرايطي بنگاه‌هاي املاك به بازيگران اصلي ملك، زمين و آپارتمان تبديل شده‌اند.
آنها قيمت‌ها را آنطور كه باب ميلشان است تنظيم مي‌كنند، بر املاك با كيفيت احاطه دارند و روزبه‌روز قدرتشان در بازار مسكن افزوده مي‌شود. هيچ‌كس نمي‌داند تعداد خانه‌هاي خالي چقدر است، قيمت واقعي آپارتمان‌ها چقدر است و خانه‌ها براساس چه كيفيت و استانداردي بايد ساخته شود. همه اينها در بورس مسكن قابل ارائه است و اينها فقط بخشي از آن خدماتي است كه بورس مسكن مي‌تواند به شهرونداني هديه بدهد كه به‌طور عام از خدمات بنگاه‌هاي املاك ناراضي هستند.
- مخالفت اتحاديه مشاوران املاك
از روز شنبه كه خبر تاسيس بورس مسكن منتشر شده است اتحاديه مشاوران املاك به گمان اينكه قرار است از سيطره‌اش بر بازار مسكن كاسته شود، به‌شدت با تاسيس اين بورس مخالفت كرد. اين در حالي است كه قرار است در فاز نخست معاملات انبوه كه مربوط به نهادها و سازمان‌هاي بزرگ است در تابلوي فرعي بورس كالا در قالب بورس مسكن انجام شود و اين معاملات اساسا ارتباطي به اتحاديه مشاوران املاك ندارد. در چنين شرايطي در نشست روز گذشته هيأت مديره بورس كالا درباره برخي جزئيات راه‌اندازي اين بورس بحث و تبادل نظر شد.
حسن اميري معاون سازمان بورس و اوراق بهادار درباره جزئيات تاسيس بورس مسكن به همشهري گفت: زيرساخت‌هاي لازم براي راه‌اندازي معاملات مسكن فراهم شده و اين معاملات مي‌تواند از طريق تالار فرعي بورس كالا انجام شود.او به نشست روز گذشته هيأت‌مديره بورس كالا اشاره كرد و گفت: در نشست هيأت‌مديره بورس كالا درباره برخي جزئيات راه‌اندازي بورس مسكن بحث و تبادل‌نظر شد. قرار است معاملات مسكن به‌صورت فاز بندي اجرا شود در واقع ما دنبال بازار خاصي هستيم.
اميري در پاسخ به اين سوال كه آيا امكان راه‌اندازي يك بورس مستقل مسكن وجود دارد يا خير،گفت: براي راه‌اندازي بورس مستقل مسكن نياز به مصوبه شوراي بورس است. در اين زمينه اما قرار بر اين است كه ابتدا معاملات خاص مسكن در بورس كالا انجام شود اگر اين معاملات موفقيت آميز باشد اين قابليت وجود دارد كه بورس مسكن در قالب يك بورس مستقل فعاليتش را ادامه دهد.
- حضور همه فعالان در بورس مسكن
در عين حال حامد مظاهريان معاون وزير راه و شهرسازي درباره راه‌اندازي بورس مسكن به مهر گفت: تشكيل بازار سرمايه رسمي مسكن در دستوركار قرار دارد. در بورس مسكن هم فروشنده‌ها و خريداران انبوه و هم خرده‌فروشان واحد مسكوني ازجمله مسكن حضور خواهند داشت.
- اطلاعات ناكافي در بازار مسكن
سعيد اسلامي بيدگلي عضو هيأت‌مديره شركت مادر تخصصي عمران و بهسازي شهري ايران نيز با اشاره به اينكه در همه دنيا تبادل اطلاعات از موضوعات مهم در حوزه مسكن است، افزود: يكي از مشكلات بازار مسكن در ايران اين است كه اطلاعات به خوبي در اين بازار منتقل نمي‌شود و حتي در سال‌هاي گذشته ديديم كه اطلاعات مربوط به خريد و فروش مسكن هم به‌درستي اطلاع‌رساني نمي‌شد.
- بورس مسكن قيمت‌ها را كاهش مي‌دهد
محمدرضا پورابراهيمي عضو ناظر مجلس در شوراي بورس هم ضمن دفاع از راه‌اندازي بورس مسكن گفت: «راه‌اندازي بورس مسكن مي‌تواند به شفافيت اطلاعات اقتصادي كشور كمك كند.»او يكشنبه شب در برنامه تلويزيوني پايش گفت: «فاز اول راه‌اندازي بورس مسكن براي عرضه عمده بخش‌هاي دولتي و غيردولتي مانند شهرداري‌ها و بانك‌هاست. در فاز دوم بورس مسكن، مردم نيز مي‌توانند از طريق بورس مسكن، مسكن خود را تأمين و اقدام به خريد و فروش مسكن كنند.»
نايب‌رئيس كميسيون اقتصادي مجلس تأكيد كرد:راه‌اندازي بورس مسكن چند فايده دارد. اول اينكه بازار غيرشفاف مسكن تبديل به بازار شفاف مي‌شود و رانت اطلاعاتي از بين مي‌رود. عرضه و تقاضاي مسكن با راه‌اندازي بورس مسكن مديريت مي‌شود و مي‌توان به نظارت دقيق‌تر دستگاه‌هاي نظارتي كمك كرد.وي تصريح كرد: كاهش بوروكراسي اداري، كاهش قيمت مسكن و تضمين ارائه تعهدات دوطرفه از مزاياي راه‌اندازي بورس مسكن است.
- بي‌اطلاعي از سازوكار بورس
در شرايطي كه بيشتر كارشناسان از مزاياي راه‌اندازي بورس مسكن از قبيل افزايش كيفيت ساخت، كاهش قيمت‌ها، سرعت در انجام معاملات مسكن، كاهش زمان معاملات و مزاياي مختلف ديگر صحبت مي‌كنند حسام عقبايي، رئيس اتحاديه صنف مشاوران املاك استان تهران در سخناني كه آشكارا نشان‌دهنده ناآشنايي با مكانيسم بورس است به تاسيس بورس مسكن انتقاد كرد و گفت: «طراحان ايده بورس مسكن هيچ‌گونه مطالعاتي براي راه‌اندازي اين بورس نكرده‌اند.
معمولا در دنيا كالاهاي همگن را در بورس عرضه مي‌كنند مانند نفت و طلا، مسكن يك كالاي همگن نيست. ممكن است در يك ساختمان واحد غربي با واحد شرقي بسيار متفاوت باشد. اتحاديه صنف مشاوران املاك به‌شدت مخالف راه‌اندازي بورس مسكن است. عقبايي افزود:كساني كه طرح بورس مسكن را طراحي كرده‌اند، عنوان مي‌كنند در فاز اول املاك دستگاه‌هايي مانند ستاد اجرايي فرمان امام(ره) و بنياد مستضعفان را بفروشيم. كجاي دنيا چنين بازار بورسي را راه‌اندازي مي‌كنند كه بورس كارگزار فروش ملك شود و كارمزد دريافت كند. راه‌اندازي بورس مسكن به بنگاه‌داري بورس كمك مي‌كند و تجربه بنگاه‌داري بانك‌ها اينجا نيز اتفاق مي‌افتد.»
- قيمت ملك سليقه‌اي تعيين مي‌شود
ميثم باقري استاد دانشگاه در پاسخ به اين پرسش كه آيا بورس مسكن مي‌تواند مرجعي براي تعيين قيمت املاك و مستغلات در كشور باشد؛ گفت: متأسفانه قيمت زمين در ايران بدون نظارت تعيين مي‌شود و مشكل ما اين است كه كسي قيمت زمين را تعيين نمي‌كند بلكه به‌صورت عرف و سليقه‌اي است و مشاوران املاك تأثير بالايي بر قيمت‌ها دارند. قيمت مسكن حاصل جمع قيمت ساخت و متريال و قيمت زمين است.
باقري ادامه داد: بورس مسكن در بخش فيزيكال در ابتداي تاسيس و در مرحله اول مي‌تواند در مورد قيمت پايه دخالتي نكند.به اين صورت كه خريدار و فروشنده مطابق با رويه‌هاي جاري با يكديگر ملاقات نمايند و موافقت اوليه را در مورد قيمت انجام دهند. سپس معاملات در بورس مسكن صورت پذيرفته و تضامين از طرفين گرفته شود و با كارمزد‌هايي كه كاملا مشخص است معاملات انجام شود. او افزود: در مرحله دوم در مورد املاكي مانند مسكن مهر كه استانداردپذيري بهتري دارند قيمت‌هاي پايه اعلام شود و در مرحله سوم و با انجام مقدمات بحث شده معاملات مسكن تهران و سپس شهرستان‌ها كاملا به اين بورس منتقل شود.