يك تصميم نادرست مي‌تواند سرنوشت دانش‌آموزي را تغيير دهد و او را به مسيري برساند كه در خوش‌بينانه‌ترين حالت در رشته‌اي درس بخواند كه علاقه‌اي به آن ندارد. با مهندس مهدي نويد‌ادهم، دبيركل شوراي‌عالي آموزش و پرورش دراين باره گفت‌وگو كرده‌ايم .
- قرار بود هدايت تحصيلي در دوره راهنمايي كه در ساختار جديد دور اول متوسطه خوانده مي‌شود انجام شود كه البته نشد. واقعا اين موضوع (هدايت تحصيلي) تا چه اندازه اهميت دارد؟
هدايت تحصيلي بايد متناسب با علايق و استعداد دانش‌آموزان و نيازهاي كشور انجام شود و كنكور قابليت انتخاب ندارد. حدود50درصد دانشجويان ما در 5رشته دانشگاهي تحصيل مي‌كنند. الان مجموعا حدود 4ميليون و 500هزار دانشجو در كشور داريم كه 81/9 درصد دانشجويان در 22رشته تحصيل مي‌كنند. خب؛ اين توزيعي است كه در رشته‌هاي دانشگاهي اتفاق افتاده است. براساس نتايج يك تحقيق حدود60درصد دانش‌آموختگان در رشته تحصيلي خود اشتغال به‌كار نمي‌شوند. براي مثال در رشته كشاورزي كمتر از 5درصد در اين رشته مشغول به‌كار هستند. كم نيستند دانشجوياني كه در سال اول يا دوم تحصيل در دانشگاه‌هاي برتر كشور افت تحصيلي چشمگيري پيدا مي‌كنند، زيرا رشته تحصيلي متناسب با ذوق و استعداد آنها نبوده‌است. از طرفي به نيازهاي جامعه نيز پاسخ نداده‌ايم.
- منتقدان مي‌گويند آموزش و پرورش در دولت يازدهم از رشد 7درصدي در هر سال عقب مانده و در مجموع عقب ماندگي در اين‌باره به 14درصد رسيده، آيا اين نقد را قبول داريد؟
نه، تفاوت اينقدر نيست، ولي مي‌پذيرم كه رشد سالانه كاهش پيدا كرده. البته اين اتفاق دلايل مختلفي دارد كه فرهنگ عمومي يكي از آنهاست. والدين دانش‌آموزان دنبال اين هستند كه فرزندانشان در رشته‌اي ادامه تحصيل بدهند كه پس از دانش‌آموختگي به راحتي جذب بازار كار شوند. امسال در برخي مناطق كشور به‌علت نبود دانش‌آموز رشته تحصيلي رياضي تعطيل شد. ما فضاي آموزشي، معلم، مدير و آمادگي براي ارائه درس رشته رياضي را داشتيم ولي متقاضي نداشتيم، ولي رشته تجربي با اقبال دانش‌آموزان روبه‌رو شد و اغلب تقاضاي تحصيل در رشته تجربي را داشتند. علت اين است كه خانواده و دانش‌آموز معتقدند اگر در رشته تجربي تحصيل كنم يا پزشك مي‌شوم يا پرستار و براي هر دو در داخل و خارج از كشور بازار كار وجود دارد.البته گاهي اصرار‌هاي بي‌دليل و بدون توجه به توانايي يا استعداد دانش‌آموز در اين رشته‌ها موجب لطمه خوردن به زندگي وي در آينده مي‌شود.
- اين تغيير نگرش در حالي است كه ظرفيت پذيرش رشته رياضي در دانشگاه‌ها به‌مراتب بالاتر است و از طرفي چند سالي است كه ظرفيت پذيرش رشته تجربي هيچ تغييري نكرده و قابل مقايسه با رشته رياضي نيست. در واقع رقابت در گروه علوم تجربي بسيار بالاست، چرا؟
اين تغيير نگرش خانواده‌ها و دانش‌آموزان به‌دليل وجود اشتغال است، ما نمي‌توانيم اين مسئله را در آموزش و پرورش حل كنيم. وظيفه ما در آموزش و پرورش فراهم كردن امكانات تحصيل است ولي اينكه در چه رشته‌اي تحصيل كنند براساس انتخاب دانش‌آموزان است. صندلي در رشته رياضي خالي داريم ولي در رشته تجربي بيش از آنچه پيش‌بيني كرديم مشتري داريم. اينكه دانش‌آموزان ما نمي‌خواهند در رشته رياضي ادامه تحصيل بدهند كار آموزش و پرورش نيست و كار جامعه و بازار كار است.
- در رشته‌هاي فني و حرفه‌اي و كاردانش چطور؟
در رشته‌هاي فني و حرفه‌اي و كاردانش در مواردي از درون سيستم آموزش وپرورش ظرفيت‌آفريني شده ولي در برخي مراكز نيز هنوز همراهي نشده‌است. كل سيستم آموزشي اعم از آموزش و پرورش و آموزش عالي طوري است كه ما با كمبود تكنيسين و افزايش مهندس روبه‌رو هستيم و اين نقص برعكس كشورهاي توسعه يافته است.
- آيا مي‌توان نتيجه‌گيري كرد تا زماني كه كنكور به روش كنوني وجود دارد فرايند آموزش در كشور مي‌لنگد؟
بله، بازهم تأكيد مي‌كنم برگزاري كنكور به شيوه كنوني براي آموزش و پرورش مشكل آفرين و براي ايجاد تحول و تغيير اين شرايط مانع است.
- چرا ورودي دانش‌آموزان هنرستان كاهش پيدا كرده‌است؟
در سند تحول بنيادين آموزش و پرورش و سياستگذاري‌ها و برنامه‌ريزي‌ها كه يك تجلي آن در برنامه پنجم توسعه است پيش‌بيني شده 46/8درصد دانش‌آموزان در رشته‌هاي فني و حرفه‌اي و كاردانش تحصيل كنند. ما سازوكارهاي لازم را فراهم كرديم ولي در رسيدن به اين رقم موفق نبوديم. در اين زمينه اكنون به رقم حدود 42درصدي دست يافتيم، هر‌چند نسبت به سنوات قبل رشد خوبي داشتيم اما به عددي كه در برنامه‌ريزي‌ها بوده نرسيده‌ايم.