از امروز مسير سختي براي حل و فصل اختلافهاي گسترده 2كشور پس از سالها خصومت و دشمني شروع شده و بهويژه در بحث تحريمهاي آمريكا عليه كوبا آنقدر باتلاقي است كه احتمال دارد همه قدمهاي چند ماه اخير را به باد فنا دهد.
اين مسئله وقتي بغرنجتر ميشود كه آمريكا هيچ ضمانتي در آنچه «فصلي جديد» در روابط 2كشور خوانده شده ندادهاست و كنگره آمريكا به همينخاطر به راحتي ميتواند همهچيز را زير سؤال ببرد. نمايندگان بسياري از ميان جمهوريخواهان و دمكراتها در كنگره آمريكا وجود دارند كه مخالف عاديسازي روابط واشنگتن با هاوانا هستند و بدون تأييد كنگره هم تحريمهاي آمريكا عليه كوبا قابل رفع نيستند.
به همين منظور بلافاصله پس از خارج شدن كري از كوبا كميتهاي مشترك از 2كشور تشكيل شده كه وظيفه سخت آن رسيدگي به اختلافها و مسائل مختلف ميان 2كشور ازجمله امكان افزايش روابط تجاري، صدور ويزا و مسافرت اتباع، موضوع گوانتانامو، تحريمهاي تجاري عليه كوبا و مسئله اموال بلوكه شده است. رئيس اين كميته روز گذشته با اعتراف به سخت بودن اين مسير اعلام كرده كه احتمالا 2تا 3سال زمان خواهد برد كه تحريمهاي كوبا لغو شود.
از سال 2014باراك اوباما و رائول كاسترو رهبران آمريكا و كوبا اعلام كردند كه براي عاديسازي روابط 2كشور تلاش ميكنند اما مقامهاي كوبايي تأكيد دارند كه پس از ماهها مذاكره حالا منتظر هستند در عمل رفع تحريمهايي كه سالانه براي اين كشور حداقل 2/1ميليارد دلار ضرر داشته را ببينند.
اين جو بياعتمادي كوباييها به آمريكا حتي در مراسم بازگشايي سفارت آمريكا هم ديده شد؛ وقتي جان كري كه بهعنوان نخستين وزير امورخارجه آمريكا در 70سال گذشته به كوبا سفر كرده بار ديگر بهانه نقض حقوق بشر و نبودن «دمكراسي واقعي» در كوبا را مطرح كرد و با واكنش جدي مقامهاي اين كشور روبهرو شد. كري در حرفهاي خود كه مقامهاي كوبا آن را مداخلهجويانه توصيف كردند گفت: اطمينان داريم كه مردم كوبا شايسته دستيابي به دمكراسي، انتخابات عادلانه و آزادي بيان هستند.
- پاسخ تند كوبا
اظهارات كري در نشست خبري مشترك، واكنش تند برونو رودريگز وزير امور خارجه كوبا را بهدنبال داشت تا در مراسم بازگشايي سفارت اختلافهاي عميق 2كشور خودنمايي كند. وزير امور خارجه كوبا با اعلام اينكه بين واشنگتن و هاوانا در زمينههاي مختلف تفاوتهاي آشكاري وجود دارد تأكيد كرد كه 2كشور به مسائلي مانند دمكراسي، حقوق بشر، نوع حكومت و نوع برقراري ارتباطات دوجانبه با ديگر كشورها متفاوت مينگرند. رودريگز در طعنه به آمريكاييها گفت: كوبا جايي نيست كه در آن تبعيض نژادي وجود داشته باشد يا خشونت پليس به حدي باشد كه منجر به مرگ شود. در نظام قضايي كوبا هم نبوده كه انسانها مورد شكنجه قرار گرفتهاند.
وزير امور خارجه كوبا همچنين بار ديگر به مسئله گوانتانامو بهعنوان اشغال خاك اين كشور اشاره كرد؛مسئلهاي كه مقامهاي آمريكا ميگويند حتي حاضر به مذاكره درباره آن نيستند. فيدل كاسترو، رهبر انقلاب كوبا هم با اعلام اينكه به آمريكاييها اعتماد ندارد روز جمعه در نامهاي بار ديگر تأكيد كرد كه واشنگتن ميليونها دلار به هاوانا بهخاطر تحريم اين كشور بدهكار است.
- تحريمهاي جنجالي
از زماني كه بحث از سرگيري روابط 2كشور مطرح شده دولت آمريكا نام كوبا را از فهرست كشورهاي حامي تروريسم حذف كرده و اجازه داده كه سفرهاي بيشتري از سوي اتباع آمريكا به اين كشور صورت بگيرد. هنوز اما گردشگران و مردم عادي آمريكا اجازه ورود به كوبا را ندارند. اقدامهاي صورت گرفته در مقابل مجموعه تحريمهاي تجاري، اقتصادي و مالي كوبا هيچ بهنظر ميرسد.
مجمع عمومي سازمان ملل به همراه نهادهاي حقوق بشر ازجمله عفو بينالملل و ديدهبان حقوق بشر طي سالهاي گذشته بارها تحريمهاي آمريكا عليه كوبا را محكوم و آن را غيرانساني خواندهاند. آمريكاييها در تحريمهاي خود هر نوع ورود اتباع اين كشور به كوبا را محروم كرده و و جلوي هر نوع صادرات به اين كشور را گرفتند. به همينخاطر وضعيت بهداشتي كوبا بسيار دچار مشكل شد و پزشكان و مردم كوبا از دسترسي به محصولات دارويي حساس و بهويژه آنتيبيوتيكهاي نسل سوم محرومند.
علاوه بر اين، تحريمها سرمايهگذاري خارجي در كوبا را بسيار سخت كرده است. براساس قوانين آمريكا شركتهاييكه با كوبا وارد تجارت شوند حق فعاليت در آمريكا را از دست خواهند داد و واشنگتن حتي با ممنوع الورود كردن مقامهاي اين شركتها به آمريكا نقرهداغشان ميكند. كوبا در حال حاضر حدود 500ميليون دلار سرمايهگذاري مستقيم خارجي دارد كه اين تنها يك درصد از توليد ناخالص داخلي اين كشور بهحساب ميآيد.
تحريمهاي آمريكا همچنين بخشهاي مالي كوبا را طي سالهاي گذشته فلج كرده و جريان ورود پول به اين كشور يك دردسر تمام عيار بوده است. حتي اگر مقامهاي دولت آمريكا هم در مذاكرات خود با كوبا بر حل اختلافها به توافق برسند بهخاطر نبود ضمانت حقوقي كنگره آمريكا ميتواند مانع از اجراي توافقات شود. حتي ممكن است به قدرت رسيدن رئيسجمهوري جمهوريخواه بار ديگر پس از 5دهه، بحران را به روابط 2كشور بازگرداند. اختلافها از تحريم تا اشغالگري
پيروزي جنبش كوبا به رهبري فيدل كاسترو و سرنگوني دولت ديكتاتوري باتيستا، قطع روابط آمريكا و كوبا را از سال ۱۹۶۱ رقم زد و دولت آمريكا تحريمهاي سختي را عليه كوبا به اجرا گذاشت. كوباييها خواستار تغيير عملي سياستهاي آمريكا در قبال كشورهاي آمريكاي لاتين و لغو كامل تحريمهاي اين كشور از سوي واشنگتن هستند. مسئله اصلي دولت كوبا اما در حال حاضر برطرف شدن تحريمهاي آمريكا عليه اين كشور است كه سالانه ضرر هنگفتي به اين كشور وارد ميكند. به همينخاطر وزير امور خارجه كوبا در نشست خبري مشترك با جان كري تأكيد كرد كه عاديسازي روابط كوبا و آمريكا در گرو لغو تحريمهاي اين كشور و بازگرداندن گوانتانامو است و در غيراين صورت عاديسازي روابط امكانپذير نيست.