تاریخ انتشار: ۲۷ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۶:۴۶

افکار عمومی و بازارهای اقتصادی ترکیه این روزها همه توجه‌شان به صحنه‌ سیاسی و اوضاع نا‌امید‌کننده و متشنج تشکیل دولت در این کشور است.

 هيچ‌كس در تركيه نمي‌داند با نزديك شدن به ضرب‌الاجل تشكيل دولت كه 5روز ديگر به پايان مي‌رسد اين كشور قرار است وارد چه مرحله‌اي شود. احمد داوود اوغلو، نخست‌وزير تركيه و رهبر حزب عدالت و توسعه كه پس از انتخابات اين كشور از سوي رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهوري تركيه مسئول تشكيل كابينه شده بود حالا به‌صورت رسمي تلاش‌هايش براي ائتلاف با احزاب ديگر شكست خورده است و روز گذشته اين مسئله را به اردوغان اعلام كرد. پس از آنكه مذاكرات داوود اوغلو با حزب جمهوريت خلق، مهم‌ترين حزب مخالف به نتيجه نرسيد اكنون مشخص شده كه تلاش‌هاي او براي ائتلاف با حزب حركت ملي(ملي‌گراهاي افراطي‌) هم با شكست مواجه شده است.

داوود اوغلو روز گذشته پس از هفته‌ها مذاكره به‌صورت رسمي مسئوليت تشكيل دولت را به رئيس‌جمهور تركيه بازگرداند تا تصميم درباره آينده بر عهده رجب طيب اردوغان قرار بگيرد. نخست‌وزير تركيه با شكست مذاكراتش اعلام كرد كه باغچه‌لي، رهبر حزب حركت ملي حاضر به شركت در دولت ائتلافي با حزب عدالت و توسعه نيست و حتي حضور در دولتي موقت تا زمان برگزاري انتخابات زودهنگام را نمي‌پذيرد. حزب دمكراتيك خلق (حامي كردها) هم كه در اين انتخابات براي نخستين بار توانست حداقل آراي لازم براي ورود به پارلمان را به‌دست آورد از همان ابتدا اعلام كرده بود حاضر به ائتلاف با عدالت و توسعه نيست.

اعلام رسمي شكست داوود اوغلو، مسير را براي برگزاري انتخابات زودهنگام هموار مي‌كند اما با برگزاري انتخابات زودهنگام هم از سوي احزاب ديگر مخالفت‌هاي جدي وجود دارد. براساس قانون اساسي تركيه با اعلام رسمي شكست در تشكيل دولت، رئيس‌جمهور تركيه مي‌تواند كابينه نخست‌وزير مكلف را منحل كرده و با نرسيدن به توافق ائتلاف تا 23آگوست دستور تشكيل دولتي موقت را تا زمان برگزاري انتخابات زودهنگام بدهد. تشكيل دولت ائتلافي توسط احزاب ديگر، تشكيل دولت موقت و برگزاري انتخابات زودهنگام همه احتمالاتي هستند كه در هاله‌اي از ابهام قرار دارند.

صلاح‌ الدين دميرتاش، رهبر حزب دمكراتيك خلق با قصد اردوغان براي تبديل سيستم سياسي تركيه از پارلماني به رياستي خواستار برگزاري همه‌پرسي در اين رابطه شده است. او روز گذشته اعلام كرد كه اين همه‌پرسي مي‌تواند همزمان با انتخابات زودهنگام احتمالي برگزار شود. تركيه طي هفته‌هاي گذشته اقدام به حملات هوايي در شمال سوريه و عراق به بهانه مقابله با داعش و پ‌ك‌ك كرده كه يكي از اهداف آن افزايش آراي حزب عدالت و توسعه در انتخابات زودهنگام بود. مقام‌هاي اين حزب اميدوارند كه در انتخابات زودهنگام بتوانند اكثريت آرا را به‌دست آورند تا بتوانند مانند 13سال گذشته يك‌بار ديگر به‌صورت تك‌حزبي، دولت را تشكيل دهند .

  • سناريوهاي احتمالي

اوضاع متشنج سياسي در تركيه باعث واكنش منفي بازار شده و ارزش لير را به‌شدت كاهش داده است. سرمايه‌گذاران خارجي و فعالان بازار در تركيه همه منتظر هستند تا آينده تشكيل دولت در اين كشور مشخص شود. در وضعيت كنوني و با شكست داوود اوغلو سناريوهايي در صحنه سياسي تركيه مطرح است.

  • مكلف كردن رهبر جمهوريت خلق

هر چند 5روز به پايان 45روز مهلت تشكيل دولت ائتلافي باقي مانده اما اردوغان مي‌تواند كمال قليچداراوغلو، رهبر حزب جمهوريت خلق كه حزبش در انتخابات جايگاه دوم را به‌دست آورده را به جاي احمد داوود اوغلو، مسئول تشكيل كابينه كند. هر چند مقام‌هاي جمهوريت خلق بر اين مسئله پافشاري دارند اما تشكيل دولت ائتلافي در 5روز از سوي اين حزب بعيد به‌نظر مي‌رسد.

  • تشكيل دولت موقت و برگزاري انتخابات زودهنگام

اردوغان مي‌تواند با اعلام شكست احمد داوود اوغلو، اقدام به انحلال كابينه او كرده و دستور تشكيل دولت موقت را تا زمان برگزاري انتخابات زودهنگام بدهد. اين مسئله هم اما مشكلات بسياري دارد. در دولت موقت هر 4حزب راه‌يافته به پارلمان بايد داراي پست باشند. عدالت و توسعه به همراه حزب حركت ملي كه تضاد جدي با حزب دمكراتيك خلق دارند با رسيدن وزارتخانه‌ها به اين حزب حتي به‌صورت موقت مخالفند. حزب حركت ملي به‌صورت رسمي اعلام كرده كه در دولت موقت شركت نمي‌كند. در مقابل، رهبران حزب جمهوريت خلق اعلام كرده‌اند درصورتي كه حزب دمكراتيك خلق در دولت موقت حضور نداشته باشد حاضر به شركت در اين دولت نيستند. اين وضعيت مسئله را بسيار بغرنج كرده است.

  • دعوت داعش از مردم تركيه

گروه تروريستي داعش در پيامي از مسلمانان تركيه خواسته كه از اين گروه حمايت كرده و به جنگ بپردازند. داعش در اين پيام ويدئويي رجب طيب اردوغان را به‌خاطر دادن مجوز استفاده از پايگاه اينجرليك به آمريكا، خائن توصيف كرده است.