بیشتر ما از اینکه تا وسیلهای خراب شد دست به آچار شویم و بعد هم بادی به غبغب بیندازیم و به همه اعلام کنیم که خودمان عیبش را فهمیدهایم و سهسوته حسابش را رسیدهایم، لذت میبریم.
گرچه این هیجان گاهی عواقب وخیمتری به دنبال میآورد اما احساس توانایی و اعتماد به نفسی که گفتن «خودم درستش کردم» به ما میدهد، به خیلی از دردسرهای احتمالی میارزد.
فقط مسئله اینجاست که بیشتر وسیلهها دارند روزبهروز پیچیدهتر میشوند. رادیویی که قبلا با باز کردن 4 تا پیچ عیبش پیدا میشد، حالا با امپیتیری پلیر و دوربین عکاسی و فیلمبرداری و چند قابلیت دیگر ادغام شده و هر کسی نمیتواند دل و رودهاش را بیرون بریزد و دوباره جمعش کند.
این پیچیدگی، به اضافه ضمانتنامههای بعضا مادامالعمر، خیلی اوقات ما را از این لذت محروم میکند. اما گاهی در خانه مسائل سادهای پیش میآید که میشود به راحتی حل کرد یا حداقل فهمید مشکل اصلی از کجاست. این راهنما قرار است به شما کمک کند تا گیر اینجور مشکلها نیفتید و اگر خدای نکرده گرفتار شدید، زودتر خودتان را نجات بدهید. میدانید روی زمینماندن کارهای خانه یکی از اصلیترین مشکلات خانوادگی است؟
از پیشگیری تاپیگیری
بهترین کار برای مقابله و کنارآمدن با مشکلات خرابی در و دیوار و وسایل خانه، مدیریت خوب بویژه در شرایطی است که همه چیز به هم ریخته است. 4 گامی که در پیش دارید، در مورد اینها حرف می زنند؛ از پیشگیری مشکل تا تعمیر آماتور و حرفهای آنها.
استاندارد استفاده کن
برای اینکه توی کلبه شما هیچ وقت صدای انفجار نیاید یا دچار آب گرفتگی و ... نشوید، راهحلهای سادهای وجود دارد.
شیر آب را زیاد سفت نبندید. با یکبار زورآزمایی، واشر فشرده میشود و از آن به بعد مجبورید هر بار شیر را به همان اندازه سفت ببندید تا چکه نکند.
یک محافظ 3-2هزار تومانی میتواند وسایل برقی را از خطرات تغییر ولتاژ ناگهانی برق در امان نگه دارد.
بعضیها فکر میکنند تسمه کولر هر چه سفت باشد بهتر است اما همانطور که شل بودنش میتواند موتور کولر را بدبخت کند، سفت کردنش هم باعث میشود موتور از قدرت بیشتری استفاده کند؛ طوری که در کمتر از یک شبانه روز بسوزد و شما را بدبخت کند.
یخچال را طوری قرار بدهید که طرف درش کمی از زمین بالاتر باشد. اینطوری وقتی یادتان رفت در یخچال را ببندید، خودبهخود بسته شود.
سوپاپ اطمینان آبگرمکن را حتما هر چند وقت یکبار چک کنید. برای این کار باید دستگیره آن را بالا بدهید و ببینید که حتما هوا یا آب از آن خارج شود. در غیر این صورت ممکن است در یک روز بد، آبگرمکن منفجر شود و شما را به همراه تمام زندگیتان بفرستد هوا!
وقتی کارتن وسیلههای برقی را باز میکنید، قبل از دورریختن کارتنها، دفترچه راهنما را از درونش بردارید. باور کنید با اینکه این دفترچهها گاهی آدم را بهکلی شبیه انسانهای اولیه فرض میکنند اما بیشتر اوقات نکات خیلی خوبی در مورد نگهداری و طرز استفاده درست یاد میدهند.
اگر از آنهایی هستید که دائم یک عدد تلمبه در دست دارند و مشغول باز کردن لوله گرفتهاند، معلوم است که بعضی از سادهترین اصول خانهداری را رعایت نمیکنید. موقع ظرف شستن، آشغالها را از قبل جمع کنید و برای سینکها یک توری سیمی بگیرید تا هر آشغالی توی چاه نرود.
یک تلویزیون با کنترل خراب به خر بدون پالان میماند. کاورهای اعصابخردکن کنترل به این درد میخورند که کنترل را نجات دهند. با دستهای چرب و خیس، نه به لباسهایتان دست بزنید، نه به کنترل تلویزیون.
اگرچه هنرهای منجوقدوزی، گلدوزی و قلاببافی و... خیلی قشنگند ولی اگر دقت کنید، سوراخهای پشت تلویزیون را برای قشنگی نساختهاند؛ جزئی از سیستم تهویه و خنکسازی است. روی آنها را با هنرنماییهایتان نپوشانید.
این کاره هستی یا نه؟
از هیجان و لذت «تعمیرکار خود بودن» که بگذریم، پای صرفهجویی مالی هم وسط میآید. گاهی با همین وسایلی که توی خانه دارید، سر و ته قضیه هم میآید. اما قانون صرفهجویی همیشه درست عمل نمیکند؛ باید دید میارزد خودتان تعمیرکار باشید یا نه؛ وقت، مهارت، ابزار و حتی ایمنی را در نظر بگیرید. گره مشکلی که با زنگ زدن به نمایندگی یک وسیله حل می شود را نباید با دندان باز کرد.
اول، مهارت
کاری را که مطمئن نیستید میتوانید تا آخر انجامش بدهید، شروع نکنید. اگر فکر میکنید بعدا وسیلهای که میخواهید روی سر کچلش استاد شوید، همچنان مشکل خواهد داشت یا فقط دیدن قیافهاش بقیه را به خنده خواهد انداخت، بیخیال شوید.
دوم، ابزار
بعضی کارها ابزار خاصی لازم دارند که خریدنش برای انجام یک کار کوچولو اصلا به صرفه نیست. لطفا قبل از شروع کار، یک بار گامهای احتمالی را مرور کنید و اگر ابزار خاصی را ندارید، به این فکر کنید که خریدنش میارزد یا نه. اینکه کاری را از اول به استاد بسپارید، خیلی بهتر از این است که نصفهنیمه انجامش دهید.
سوم، وقت
گاهی اینکه منتظر باشید استاد بیاید مشکل شما را حل کند، وقت بیشتری میگیرد اما بعضی کارها هست که استادان خیلی سریعتر انجام میدهند یا اصلا شما وقت انجام دادنش را ندارید. مثلا نقاشی خانه را در نظر بگیرید. نقاشی کاری است که تقریبا از دست هر کسی برمیآید اما فکر کنید وقتش را دارید یا میخواهید دیوارها را نصفهکاره رها کنید؟
چه مرگش شده ؟
حالا وقتی است که میتوانید آچار و پیچگوشتی به دست بگیرید و مثل یک قهرمان وارد صحنه شوید؛ به عبارت دیگر «مصدوم آماده است». مواظب خودتان و لباسهایتان باشید، یک «بسمالله» بگویید و دست به کار شوید. اصلا هم فکر نکنید قرار است کار شاقی انجام بدهید. خیلی اوقات همین که بفهمید مشکل از کجاست، نصف راه را رفتهاید و دیگر لازم نیست آقای تعمیرکار بیاید تا بفهمد مشکل چیست. برعکس تصور خیلیها، در کارهای تعمیراتی، بیشتر از اینکه از دستهایتان استفاده کنید، باید از مغزتان کار بکشید.
شیر وحشی در آشپزخانه
دارید شیر آب آشپزخانه را باز میکنید که یکهو وحشی میشود و حسابی خیستان میکند. قبل از اینکه به فکر عوض کردن لباسهایتان باشید، شیر فلکه را ببندید. اما بعد از عوض کردن لباس، به نزدیکترین ابزار فروشی مراجعه کنید و بگویید یک توپی یا مغزی لازم دارید.
دستگیره شیر را باز کنید؛ یعنی اشتباه نکنید پیچ شیر را باز کنید.
توپی شیر را خارج کنید. توپی یا مغزی به قطعه برنجی داخل شیر میگویند که شدت آب را کنترل میکند. شکل این قطعه شبیه مهره است و میتوانید آن را با یک آچار فرانسه باز کنید.
همانطور که توپی قبلی را درآوردهاید، توپی نو را به جای آن ببندید. فقط یادتان باشد قبلش واشر را جا بیندازید.
دستگیره شیر را جا بیندازید و پیچش را ببندید.
حالا میماند اینکه شیرفلکه را دوباره باز کنید.
نکته: اگر شیر آبی چکه میکند، به جای اینکه زیرش پارچ و لیوان بگذارید، همت کنید و همان مراحل بالا را انجام بدهید و فقط بهجای توپی، واشرش را عوض کنید.
دیوانهسازها در حمام
زیر دوش ایستادهاید که متوجه میشوید دارید تبدیل به گوشت منجمد میشوید. اولین ایده، خلاص شدن از این وضعیت است اما بعد از آن، باید به فکر راه چارهای برای آب گرمکن باشید.
سیستم آبگرمکنهایی که به طور اتوماتیک با باز کردن شیر آبگرم روشن میشوند، پیچیده است و تعمیرشان کار هر کسی نیست اما کارکردن با آبگرمکنهای مخزندا ر راحتتر است.
اگر آبگرمکن روشن نمیشود یا یکهو خاموش میشود، ممکن است سیم ترموکوپل قطع شده باشد. باید یک تعمیرکار بیاورید تا آن را برایتان عوض کند.
آبگرمکنهای ایستاده گازی معمولا دارای یک مشعل هستند که با چرخاندن یک کلید باعث روشن شدن پیلوت میشوند. اگر مشعل روشن نشد، میتوانید کارتان را با کبریت راه بیندازید. اما اگر کبریت هم جواب نداد، به احتمال زیاد مشعل جرم گرفته و باید یک تعمیرکار بیاید و آن را درست کند. در آبگرمکنهای دیواری، جرقه با چند تا باتری قلمی تولید میشود. ممکن است شارژ این باتریها تمام شده باشد. با باز کردن بدنه، میتوانید باتریها را عوض کنید.
اگر آبگرمکن نمیتواند آب را گرم کند، احتمالا رادیاتور داخل آبگرمکن جرم گرفته که رفع عیب آن کار شما نیست؛ آقای تعمیرکار به رادیاتور شما یک پمپ مخصوص وصل میکند و جرماش را خالی میکند. آبگرمکنهای نفتی هم یک منبع نفت دارند که هرازگاهی جرم میگیرد و باید تمیز شود.
کارآگاهبازی در تاریکی
وقتی خانه در تاریکی فرومیرود، اولین کاری که باید انجام بدهید این است که توی کوچه کله بکشید و ببینید همسایهها برق دارند یا نه. اگر آنها هم توی تاریکی فرورفته بودند، باید زنگ بزنید 121. اگرنه، اولین کار این است که به فیوز سر بزنید. اگر فیوز مشکلی نداشت، باز هم باید به همان شماره 3رقمی زنگ بزنید.
فیوزی که فقط پریده باشد، 3 ثانیه بیشتر کار ندارد، اما وای به روزی که فیوز سوخته باشد! آن وقت است که باید مثل کارآگاهها بیفتید دنبال سر نخ که مشکل از کجا بوده؛ کسی آب ریخته توی پریز؟ (این یک ایده تخیلی است، جدی نگیرید) برق شهری قوی و ضعیف شده یا سیمها جایی اتصالی کردهاند؟ شاید هم مصرف برق بالاست!
الو؟ آتشنشانی؟
وقتی چاه دستشویی میگیرد، با دردسر خیلی بزرگی روبهرو میشوید که گاهی میتواند در دسته موارد خیلیخیلی اورژانسی قرار بگیرد. تا اوضاع خیلی وخیم نشده، تیتیشبازی را کنار بگذارید، چیزی جلوی بینیتان ببندید و سعی کنید با یک میله به درد نخور، راه چاه را باز کنید. اگر این راه جواب نداد، محلول لولهبازکن را امتحان کنید (از سوپرمارکت بخرید). اگر باز هم فرجی حاصل نشد، دیگر لازم نیست زیاد زحمت بکشید؛ یک سر بروید دم در و به یکی از صد تا شمارهای که زحمت کشیدهاند و برایتان روی در و دیوار و بلندگوی آیفون چسباندهاند، زنگ بزنید.
یک اتفاق داغ
داغترین اتفاقی که ممکن است در یک روز تابستانی بیفتد، از کار افتادن کولر است. فقط در صورتی که به «فداکارترین عضو خانواده» معروف هستید، داوطلب رفتن روی پشتبام بشوید. وقتی رفتید حواستان باشد برق شما را داغ نکند. محیط کولر همیشه مرطوب است و اگر کولر اتصالی کرده باشد واویلا! پوشالها را باز کنید و بو بکشید، اگر بوی سوختگی حس کردید باید دینام کولر را به دست تعمیرکار بسپارید که تعویضش کند یا از نو سیمپیچیاش کند و با حدود 40 -30هزار تومان کولر را نجات دهد.
اما اگر بوی سوختگی به مشام نمیرسد، برق کولر را قطع کنید و نگاهی به جعبه تقسیم داخل کولر بیندازید، شاید سیمی داخل آن اتصالی کرده باشد. تسمه کولر را با دست بچرخانید و اگر نچرخید ببینید چه چیزی مانع چرخیدنش شده. اگر هم چنین چیزی پیدا نشد، موتور کولر گیرپاژ کرده که دیگر درستکردناش کار شما نیست.
آب شدن یخچال قطبی
به داد یخچال خراب رسیدن، کاری است که هر چه زودتر انجامش دهید به نفعتان است وگرنه معادل تمام موادغذایی داخل آن، خسارت مضاعف میبینید. قبل از هر چیزی مطمئن شوید که برق با ولتاژ مطلوب وارد دستگاه میشود. برای امتحان کافی است یک لامپ با سرپیچ را به همان پریز یخچال بزنید. اگر روشن شد، مشکل از ولتاژ برق نیست.
وقتی ترموستات (وسیله تنظیم دما) را یکسره میکنید، یخچال باید روشن شود، در غیر این صورت موتور یخچال سوخته. برای یکسره کردن ترموستات باید همان پیچ تنظیم دما را باز کنید و سیمهای ورودی و خروجی آن را با یک سیم دیگر به هم وصل کنید.
اگر یخچال یکسره کار میکند، ممکن است ترموستات خراب شده باشد؛ شاید هم نوار لاستیکی دور در یخچال فرسوده شده و نمیتواند هوای سرد را نگه دارد. درجه ترموستات را کم کنید، اگر باز هم خاموش نشد، یعنی مشکل از خود ترموستات است.
مشعل بیاورید، مشعل!
در یک نیمهشب زمستانی از خواب میپرید و مثل بید میلرزید؛ بخاری خاموش شده و هر کاری میکنید روشن نمیشود، آن هم در یک سحرگاه سرد. کدام تعمیرکار این موقع بیدار است؟ پس باید خودتان دست به کار شوید.
بخاریهای گازی یک پیلوت دارند. کار پیلوت این است که هنگام قطع گاز، بخاری را خاموش میکند تا هنگام وصل گاز دچار خفگی نشوید. اگر پیلوت را میچرخانید اما بخاری روشن نمیشود، ممکن است فیلتر داخل آن جرم گرفته باشد. اول باید پیچ باز و بسته کردن آن را باز کنید، فیلتر را بیرون بکشید و به طور موقت از یک فیلتر سیگار در همان ابعاد استفاده کنید اما فقط به طور موقت! دقت دارید که سیگار در کنار مضراتش فوایدی هم دارد؟!
اگر مشعل بخاری خاموش شده، باید بدانید در بخاریهای گازی، اول مشعل روشن میشود، سپس ترموکوپل را گرم میکند و بعد از گرم شدن آن جریان گاز برقرار میشود. مشعل را میتوانید با کبریت هم روشن کنید. اگر روشنایی باقی نمیماند و خاموش میشود، عیب از سیم ترموکوپل است.
مظنّه دستت هست؟
تعمیرات منزل بهجز دردسرهایی که درست میکنند، گاهی حسابی آدم را توی خرج میاندازند. برای تعمیر وسایل جورواجوری که توی خانه پیدا میشوند هیچ فرمولی پیدا نمیشود. اما اگر در و دیوار خانه مشکلی داشته باشند محاسبه قیمتها سادهتر است.
تخلیه چاه و لولهبازکنی: اگر چاه گرفته باشد و به پمپ لجنکش احتیاج داشته باشد، به ازای هر 12 کیلو، حدود 35هزار تومان - بسته به طبقه ساختمان و نوع سیمیکه استفاده میکنند (مسی، فولادی و ...) – باید بپردازید. اگر چاه به لایروبی و کفتراشی احتیاج داشته باشد، بسته به میزان کندن آن، قیمت متفاوت است. هزینه هر متر کندن چاه 2هزار تومان است.
لولهکشی: اگر متری حساب کنید، نصب هر متر لوله، برابر 500 تومان + قیمت وسایل میشود و اگر روزمزدی حساب کنید، برای 8 ساعت کار، 20هزار تومان میگیرند. در تعمیرات هم قیمت وسایل به اضافه ساعتی 2هزار تومان دستمزد، محاسبه میشود.
گچکاری: یک روز کار استاد، 20هزار تومان و یک روز کار شاگرد، 8هزار تومان هزینه دارد. گچ پیشساخته هم متری هزار تومان میشود.
رنگکاری: نقاشی دیوار روزی 15 هزار تومان و مزد شاگرد (کارگر) 8 هزار تومان است. نقاشی سقف هم روزی 20هزار تومان بهاضافه شاگرد. رنگ روغن به ازای هر 15کیلو، 28هزار تومان میشود. البته به نوع جنس، شرکت سازنده و نوع رنگ مورد استفاده هم بستگی دارد. حلال رنگ (تینر): کیلویی 1500 تومان، رنگ پلاستیک: هر 15کیلو، 8هزار تومان. رنگ مخلوط برای به دست آوردن رنگ مناسب، به ازای هر 15 کیلو (یک بسته)، 200تومان است.
کار هرکس نیست...
بالاخره هر کاری کار هر کسی نیست و ممکن است مجبور باشید دست به دامان تعمیرکاران حرفهایتر از خودتان شوید. سختی سپردن کار به کاردان، آن وقتی است که خودتان از بیخ و بن نکردهکار باشید. اگر حتی نمیتوانید سر در بیاورید مشکل کجاست و حدودا چقدر خرج روی دستتان میگذارد، باید کمی بیشتر صبر کنید.
به نمایندگی مجاز زنگ بزنید. گرچه همه خودشان را نمایندگی مجاز معرفی میکنند اما اگر فهرست نمایندگیهای مجاز را از طرف کارخانه سازنده دارید، با یکی از همانها تماس بگیرید.
از 3-2 جا قیمت بگیرید. حتی اگر میدانید که قرار است همین تعمیراتی سر کوچه بیاید و موتور یخچالتان را عوض کند، تلفنی از چند جای دیگر قیمت بگیرید تا کلاه سرتان نرود.
وقتی که مشخص شد مشکل از کجاست، میتوانید با اتحادیه تماس بگیرید تا قیمت دستتان بیاید. تعمیرکارهای وسیلههای مختلف هرکدام برای خودشان یک اتحادیه دارند.
البته مشخص است که قیمتهای اتحادیه، کف قیمت را نشان میدهند.
مخصوصا اگر حدود قیمت دستتان آمده است، قیمت را از قبل طی کنید. جنگ اول به از صلح آخر.
حواستان باشد قطعه کارکرده بهتان نیندازند. این یکی آخر نامردی است ولی عوض شدن قطعه خراب با یک قطعه دست دوم، بلایی است که گاهی سر آدم میآورند.
بالای سر آقای تعمیرکار بایستید و ببینید چکار میکند؛ اینطوری خیال خودتان راحتتر است.
خیلی کنجکاوی نکنید؛ گفتیم بالای سرش بایستید ولی آنقدر سؤالپیچاش نکنید که کلافه شود. خیلی هم توی دست و پایش نپلکید؛ یک گوشه بایستید و نگاه کنید، همین.
البته رساندن یک لیوان آب خنک یا چای داغ ممکن است باعث شود او دلش به حال کار بیشتر بسوزد، هرچند تضمینی در این زمینه وجود ندارد.
وسایل رزم
دمدست آدمهای «فنی» همه جور ابزاری پیدا میشود اما داشتن ابزار پیشنهادی ما، حداقل چیزی است که توی خانه لازم دارید تا در مواقع اورژانسی درنمانید. اما اگر میخواهید در کارهای فنی کمی حرفهایتر به نظر برسید، باید جعبهابزارتان را کمی پروپیمانتر کنیدتا حداقل نیمهحرفهای باشد.
آماتور
انبردست: به تنهایی به اندازه یک جعبه ابزار توانایی دارد.
فازمتر: برای جلوگیری از خشک شدن با برق.
میخ و پیچ : اینها برای وصل کردن ساخته شدهاند و وسیله کارند.
آچار فرانسه: همهکاره ابزارهاست. اسمش فرانسه است اما آلمانیهایش از همه باکیفیتترند.
انواع چسب : می چسباند دیگر؛ توضیح نمیخواهد.
پیچگوشتی: یک میله همهکاره که پیچکارها را باز میکند.
چکش: برای کوبیدن، از گوشتکوب هم می شود استفاده کرد. ولی خب، تخصصیاش این است.
نیمهحرفهای
اره: چوببر دارد و آهنبر؛ برقی و دستی.
آچار تخت: شمارههای مختلف دارد اما همهاش که به کار شما نمیآید.
آچار رینگ: باز کردن پیچ با این آچارها که شبیه یک «+» بزرگ هستند، کار هیجانانگیزی است.
آچار ترکیبی: یک محصول جهشیافته که یک سرش تخت است، یک سرش رینگ.
سیمچین: با انبردست هم میشود سیمها را چید اما این یکی حرفهایتر است.
گازانبر: یا به عبارتی میخچین.
دمباریک: که از دم باریکش برای نگه داشتن چیزهای ریز استفاده میشود.
نکات ایمنی
اینکه میگویند ابزار را از دسترس بچهها دور نگه دارید، یعنی اینکه بعضی از آنها خطرناکند و این یعنی موقع کار با آنها، حتی اگر بچه نباشید، باید احتیاط کنید.
اعتماد به نفس زیادی ، مهمترین دلیل تلفات در تعمیرکاری سرخود است. بعضی کارها هستند که شما هر چهقدر هم فنی باشید، بدون ابزارمناسب نمیتوانید انجامشان دهید .
بعد از اعتماد به نفس کاذب، مشکلات مربوط به نردبان بیشترین جراحات را به خود اختصاص میدهد. اگر زیادی تعمیرکار سرخودید، میارزد که بروید و یک نردبان درست و حسابی بخرید اگر نه، به جای استفاده از یک چهارپایه لق با 2تا بالش رویش، زنگ یکی از همسایهها را بزنید و تقاضای یک نردبان یا چهارپایه بلند کنید.
خستگی معمولا باعث میشود تعمیرکارهای آماتور به فکر یک راه میانبر بیفتند. این راههای میانبر گاهی هرگز به مقصد نمیرسند. راه حل خستگی، استراحت است، نه سمبلکاری!
نگذارید حادثه غافلگیرتان کند. مثل بازی شطرنج، قبل از انجام هر کاری به چند حرکت بعد و پیامدهایش فکر کنید.
قبل از دستکاری وسایل برقی و سیمکشیها، حتی اگر کارتان فقط چند ثانیه طول میکشد، حتما فیوز را قطع کنید؛ این یکی شوخی سرش نمیشود.
اگر مطمئن نیستید که با وصل کردن 2 سر سیم یک وسیله برقی به هم، آن وسیله آتش میگیرد یا نه، حداقل از یک آدم وارد سؤال کنید. بعضی چیزها به ریسکاش نمیارزد.
اگر توصیه قبلی را به کار نبستید و دچار حریق شدید، لااقل تلاش نکنید آتش وسایل برقی را با آب خاموش کنید.
موقع انجام کارهای خطرناک، نگذارید بچههای کوچک توی دست و پایتان بلولند. بهتر است همان اول مسئولیت پی نخود سیاه فرستادنشان را به کس دیگری بسپارید.
احتمالا کارخانه سازنده وسیله هم چیزهای خوبی در مورد نکات ایمنیاش بلد است!
نگاهی به دفترچههای راهنما- مخصوصا جاهایی که یک علامت تعجب توی مثلث کشیده- بیندازید.
موقع کار با دریل، لازم نیست لباس گشاد و راحت تن کنید، چیزی بپوشید که توی دست و پای خودتان و دریل گیر نکند.
ابزار خراب- مثلا چکشی که سرش شل شده- میتواند سر شما را به باد بدهد!