براي بيش از 2 دهه بينندگان تلويزيون با شبكه‌سراسري يك و كانال دو دلخوش بودند. از اوايل دهه 70 شبكه سوم سيما متولد گرديد.14 آذر 72 حقيقتا يك روز استثنايي در تاريخ تلويزيون ايران است. اگر تاسيس كانال يك را در سال 1337و شبكه 2 را 1344 در نظر بگيريم (كه البته نام عنوانشان حتي تا سالها پس از تاسيس چيز ديگري بود) چهاردهم آذر هفتادو روزي است كه تعداد كانال‌هاي تلويزيوني پس از 20 سال به سه عدد افزايش پيدا كرد.
شبكه تهران كه اكنون شبكه 5 ناميده مي شود و كانال 4 نيز به ترتيب در آذر 74 و فروردين 75 متولد شدند. با تاسيس شبكه خبر در سال 78 براي مدتي تلويزيون ملي ايران داراي شش شبكه 24 ساعته گرديد. البته در كنار اين شبكه‌هاي ملي؛ كانال‌هاي تلويزيوني بين‌المللي نيز تاسيس شدند كه شبكه جهاني جام جم و شبكه سحر از آن جمله بودند.
با اين حال از ابتداي دهه 80 دومرتبه تب و تاب افزايش شبكه‌هاي تلويزيوني به دلايل منطقي علمي و رسانه‌اي از سوي مديريت كلان تلويزيون و ساير مديران و كارشناسان سازمان احساس گرديد. در اين دهه چند شبكه مهم مانند شبكه آموزش در سال 81؛ شبكه قرآن و معارف در مهر 84؛ شبكه مستند در مهر 88 به خانواده تلويزيون پيوستند. كه هر سه شبكه جزو پرمخاطب‌ترين كانال‌هاي تلويزيوني محسوب مي‌شدند.
افزايش شبكه‌هاي تلويزيوني به سبب نياز مخاطبان و اقشار سني و فرهنگي جامعه در دهه اخير نيز ادامه يافت و كانال‌هاي تلويزيوني شبكه شما در مرداد 90؛شبكه بازار آبان 90؛ شبكه نمايش يا تماشا در بهمن 90؛ شبكه ورزش در فروردين 91؛ شبكه پويا تير 91؛ شبكه سلامت مهر 91؛ شبكه نسيم مهر 92؛ و شبكه اچ دي از تير 93 در اين برهه‌ها شروع به فعاليت كردند.
در حال حاضر سیمای جمهوری اسلامی ایران دارای ۲۲ شبکه ملی، ۱۰ شبکه بین‌المللی و ۳۴ شبکه محلی است. كميت حال حاضر شبكه‌هاي تلويزيوني جوابگوي نيازهاي فرهنگي و اجتماعي بينندگان پرتعدا آن مي‌تواند باشد اما در بعد كيفيت مي‌توان با برنامه‌ريزي بهتر از اين عمل كرد. حتي مي‌توان رقابت بين شبكه‌هاي تازه تاسيس با شبكه‌هاي قديمي را بنفع كل تلويزيون دانست. چرا كه به هرحال اگرچه اين كانال ها مستقل از يكديگر عمل مي كنند اما زير نظر مديريت كلان واحد قرار داشته و دولتي هستند.
در ماه‌هاي اخير برخي برنامه هاي زنده و ضبط شده شبكه هاي جديدالتاسيس آنچنان با اقبال مواجه شده‌اند كه فعلا به عنوان نماد يا برند آن شبكه مطرح هستند.
مهمترين مثال همين برنامه خندوانه است كه از شبكه نسيم پخش مي‌شود. نسيم هنوز دوساله! نشده اما يك برنامه محبوب رو كرده است و مخاطبان فراواني براي خود دست و پا كرده است. مضمون اين برنامه نيز جالب توجه است. در كنار تفريح و طنز و موسيقي مقوله‌هاي اجتماعي و فرهنگي و حتي آموزشي جالب توجهي در روند شكل گيري برنامه از ابتدا تا انتها روي مي‌دهد كه عمدتا با ساير برنامه‌هاي مشابه در شبكه‌هاي قديمي‌تر متفاوت است. اين موفقيت بايد اما به شبكه‌هاي ديگر تسري يافته و مداومت داشته باشد. چرا شبكه‌هاي جديدالتاسيس و شبكه‌هاي قديمي در كنار هم و يا جدا از هم يك رسالت دارند و آنهم جذب مخاطب بيشتر و بيشتر و كسب اعتماد آنان است.
*مدرس سينما و مطالعات رسانه‌هاي تصويري