7ماه پس از اجراي جشنواره‌اي و همزمان با بازگشايي تالار چهارسو مجموعه تئاتر شهر، قلعه انسانات در اين تالار بازسازي‌شده روي صحنه رفته است. با شمس به اين بهانه گفت‌وگو كرده‌ايم.
- چطور به توليد نمايشي مشترك بين ايران و ايتاليا رسيديد؟
اين پيشنهاد مديريت وقت اداره كل هنرهاي نمايشي بود تا نمايشي با همكاري ايران و ايتاليا در جشنواره تئاتر فجر اجرا شود و همانطور كه مي‌دانيد، قلعه انسانات در تماشاخانه باران روي صحنه رفت.
- ايده نمايش از كجا شكل گرفت؟
وقتي پيشنهاد توليد مطرح شد، از گذشته ايده‌اي در ذهن داشتم كه سعي كردم آن را اجرا كنم. موضوع به حمله داعش به كشورهاي همسايه بازمي‌گردد و اتفاق‌هايي ناگوار كه اين روزها در خاورميانه شكل مي‌گيرد. اين اتفاق‌ها آنقدر بزرگ است كه خشونت موجود در آن براي مردم عادي است و باعث بي‌تفاوتي مردم نسبت به ماجراهاي اطراف شده است. در قبال آنچه فاجعه بزرگ به نظر مي‌رسد، مردم ترجيح مي‌دهند اين اتفاق‌ها را نبينند يا عمق فاجعه آنقدر زياد است كه ديده نمي‌شود. ايده متن اينگونه شكل گرفت كه 2 انسان با رابطه خويشاوندي در مقابل اين همه خشونت چه واكنش‌هايي نشان مي‌دهند.
- يعني در اين نمايش صرفا خشونت در جهان نشان داده مي‌شود؟
آن چيزي كه درباره‌اش صحبت مي‌كنم اين است كه انسان‌ها در يك شرايط يكسان نمي‌توانند به گونه‌هاي مختلف تبديل شوند. همه آدم‌ها در قبال شرايطي كه برايشان پيش مي‌آيد به لحاظ رفتار زياد حق انتخاب ندارند. نمايش قلعه انسانات يك تبارشناسي از دوران مغول تا داعش است. خشونت هميشه در جهان وجود داشته و خشونتي كه در مقابله با يك گراز يا حيوان وحشي در قرن‌هاي گذشته بود، حالا به شكل‌هاي ديگر ديده مي‌شود و هدف من اين بود كه بگويم خشونت هنوز هم وجود دارد.
- شما در اجرا بيشتر روي اجسام و اشيا كوچك متمركز هستيد.
به عنوان يك انسان، سعي كردم اين اتفاق‌ها را به اندازه چشم يك انسان معمولي كوچك كنم تا ديده شوند. در اجراي قلعه انسانات از اشيا كمك گرفته‌ام. همه چيز شبيه اسباب‌بازي است و اين نشان مي‌دهد از كودكي خشونت را ديده‌ايم. وقتي كودكي با تفنگ بازي مي‌كند، اين ادا درآوردن يك نوع خشونت است. به نظرم اشيا اصالت ثابت دارند و از نظر ميزانسن مي‌توانند به كارگردان در اجراي بهتر كمك كنند. فرم كودكانه است اما در محتوا و شكل اين خشونت ديده مي‌شود.
- فكر مي‌كنيد با توجه به بازيگران ايتاليايي و موضوع خاص، تماشاگر ايراني با نمايش ارتباط برقرار كند؟
من در ايران به دنيا آمده، بزرگ شده و مخاطب ايراني را خوب مي‌شناسم. معتقدم هيچگاه نمي‌توان شعور مخاطب تئاتر ايران را دست‌كم گرفت و هميشه تلاشم در اجراي نمايش اين است كه تماشاگران تئاتر راضي از سالن بيرون بروند و به آنچه تماشا كرده‌اند، فكر كنند. قلعه انسانات به 2 زبان فارسی و ایتالیایی اجرا می‌شود اما زبان ایتالیایی در حقیقت بخشی از هویت رفتاری متن نمایش است که به این شکل بروز می‌یابد. در این نمایش با زبان، بازی تکنیکی انجام شده و بالانویس هم تسهیل‌کننده است. مخاطب از این طریق با تفکر و حرف‌های ناگفته آنها مواجه می‌شود.
- تغييري كه نسبت به اجراي جشنواره فجر نداشتيد؟
اجراي نمايش با توجه به اجراهايي كه در اين مدت در ايتاليا داشتيم از اجراي جشنواره پخته‌تر است. قرار بود يك ماه زودتر اجرا برويم اما با تاخيري كه پيش آمد مجبور به تغيير يكي از بازيگران به دليل درگيري با يك پروژه سينمايي شديم كه اين تغيير هزينه زيادي به گروه تحميل كرد. با توجه به افزايش قيمت يورو دارم هر روز بدهكارتر مي‌شوم و با مشكلات اخير دولت يونان من هم بيچاره شده‌ام!