به طوري كه جمعيت ماهيان خاوياري به كمتر از يك‌صدم كاهش يافته است.سخنگوي كميسيون بهداشت و درمان مجلس با اعلام اين خبر به خبرگزاري خانه ملت گفت: تلاش مسئولان براي حفاظت از آبزيان در حال انقراض كافي نيست و حفظ و احياي آبزيان درياي خزر نيازمند عزم همگاني است، به‌ويژه صيادان و شهروندان بايد براي برخورد با صيادان غيرمجاز تلاش كنند.
محمدحسين قرباني در حالي نسبت به خطر انقراض آبزيان خزر هشدار مي‌دهد كه اين دريا با وسعت 384،600كيلومترمربع تاپيش از آلوده‌شدن، زيستگاه حدود 400گونه آبزي ازجمله ماهيان خاوياري بود اما طي چند دهه اخير با شروع فعاليت‌هاي اكتشاف و استخراج نفت از يك سو و از سوي ديگر فعاليت‌هاي توسعه در سواحل كشورهاي حاشيه اين درياچه با مشكلات جدي مواجه شد.
دكتر محمدرضا فاطمي، عضوهيأت علمي واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاداسلامي در اين‌باره به همشهري گفت كه خزر به‌دليل آلودگي‌هاي متعدد، عمده ذخاير آبزي خود را از دست داده و صيدي كه هم‌اكنون صورت مي‌گيرد وابسته به صيد مصنوعي است؛ در واقع شيلات با تكثير ماهيان سفيد، امكان صيد اين ماهي را فراهم مي‌كند با وجود اين، ميزان صيد ماهيان استخواني يا سفيد به‌شدت كاهش يافته است و از آنجا كه 80درصد بقاي آبزيان وابسته به رودخانه‌هاست، برداشت آب زياد از رودخانه‌ها و تخريب آنها سبب شد اين زيستگاه‌ها كارايي خود را براي تخم‌ريزي و تكثير آبزيان از دست بدهند.
فاطمي درباره عوامل تهديد‌كننده خزر هم گفت كه در حال حاضر رودخانه‌هاي منتهي به خزر در هر 5كشور حاشيه اين دريا، به كانال‌هاي فاضلاب تبديل شده و حجم انبوهي از فاضلاب‌هاي خانگي، شهري همراه با پساب‌هاي صنعتي و زهاب‌هاي كشاورزي را وارد خزر مي‌كند، به همين دليل آلودگي آب‌هاي ساحلي خزر از نظر ميكروبي هزاران برابر استانداردهاي بين‌المللي است و شنا در اين آب‌ها باعث ابتلا به انواع بيماري‌هاي پوستي و قارچي مي‌شود.
- مافياي قاچاق ماهي، آبزيان خزر را تهديد مي‌كند
اكنون اما محمد قرباني، نماينده مردم آستانه اشرفيه در مجلس شوراي اسلامي و سخنگوي كميسيون بهداشت و درمان مجلس، از باند مافياي قاچاق ماهي و صيادان غيرمجاز خبر داده و مي‌گويد كه متأسفانه به‌خاطر نبود نظارت درست، صيادان غيرمجاز و قاچاقچيان سازمان يافته با ادوات و تجهيزات پيشرفته بخش عمده‌اي از آبزيان را به‌طور غيرقانوني صيد و باعث از بين رفتن گونه‌هاي نادر دريايي شده‌اند.
وي با تأكيد بر ضرورت حفظ و احياي آبزيان در حال انقراض درياي خزر گفت: براي حفظ و احياي آبزيان درياي خزر بايد با برنامه‌اي منسجم با صيادان غيرمجاز به‌شدت برخورد شود. به گفته وي در حال حاضر به‌خاطر عدم‌برخورد جدي، صيادان غيرمجاز و مافياي قاچاق ماهي، ماهيان خاوياري و استخواني را با خيال راحت صيد مي‌كنند.
سخنگوي كميسيون بهداشت و درمان در مجلس نهم، با بيان اينكه صيد غيرمجاز ماهيان خاويار، درياي خزر را تهديد مي‌كند، گفت: متأسفانه اين‌گونه در حال انقراض قبل از اينكه به توليد مثل بپردازند توسط صيادان غيرمجاز صيد مي‌شوند و اين اقدام باعث شده نسل ماهيان خاويار به كمتر از يك صدم تقليل پيدا كنند كه اصلا قابل قياس با 10سال گذشته نيست . به گفته وي، اين معضل به‌خاطر نبود استراتژي و مديريت قوي براي احياي ذخاير درياي خزر و ضعف دولت براي حفاظت از اين‌گونه‌ها است.
قرباني با بيان اينكه بايد حفاظت از آبزيان دريا را به مردم سپرد، گفت: براي بهبود شرايط درياي خزر و جلوگيري از افزايش صيدغيرمجاز بايد دريا را به شهروندان و صياداني سپرد كه از ذخاير دريا ارتزاق مي‌كنند و در همين راستا بايد حمايت بيشتري از صيادان درياي خزر صورت گيرد تا صيادان خود از دريا محافظت كنند.
با وجود همه اين انتقادات، مديركل دفتر سواحل و تالاب‌هاي ساحلي سازمان حفاظت محيط‌زيست معتقد است با اجرايي شدن پروتكل‌هاي كنوانسيون تهران از حجم معضلات خزر كاسته مي‌شود. فريبرز جمالزاد، اما يادآور مي‌شود كه پروتكل‌هاي كنوانسيون تهران با تأخير به‌سمت اجرايي‌شدن پيش مي‌رود و همين بر معضلات خزر دامن مي‌زند.