به گزارش تسنیم، به تازگی نمایشگاه پوستر «جنبش وال استریت» در نگارخانه ابوالفضل عالی برپا شده است. در این نمایشگاه 36 پوستر از هنرمندان آمریکایی با موضوع جنبش وال استریت به نمایش گذاشته شده است. در ابتدا به معرفی این جنبش و تاثیر آن بر جهان خواهیم پرداخت.
معرفی جنبش
جنبش اشغال، به ویژه تجلی آن در ایالات متحده یعنی جنبش اشغال وال استریت، را می‌توان به عنوان حرکتی بر پایه معضلات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، و فرهنگی در نظر گرفت که در واکنش به طیفی از مشکلات در ایالات متحده پدیدار شد. آنچه که در تشدید و تقویت این جنبش نقش بسزایی داشت، مشکلاتی اقتصادی و بحران مالی نظام سرمایه داری بود که جامعه آمریکا از سال‌های 2008 ـ 2007 م. به تدریج دچار آن شد.
این جریان اعتراضی از دو ویژگی قابل توجه مردم نهادی و فقدان رهبری رسمی برخوردار بود. اشغال کنندگان نیویورکی و در کل آمریکایی مردمی بودند که بدون دسترسی به ابزارهای قدرت به طور همیارانه و بدون برخورداری از پشتوانه مالی و سازماندهی نهادی، با وجود اعمال فشار از جانب پلیس و دفتر بازرسی فدرال ایالات متحده آمریکا قادر به رساندن صدای اعتراض قشر متوسط جامعه آمریکا شدند.
سیاست جنبش اشغال برای نیل به اهداف خود مبتنی بر مقاومت مسالمت آمیز به شیوه نافرمانی مدنی بود. ورود به خیابان‌ها برای اعتراض به نابرابری اقتصادی فزاینده، حرص و طمع شرکت‌های مالی بزرگ، و سوء استفاده از قدرت، از اهداف این جنبش بود. آن‌ها برای تجدید سازمان به قدرت دهی به افراد برای هدایت دیگران و تجمع در میادین و اماکن عمومی و حوزه اینترنت متوسل می‌شدند.
تاریخچه جنبش اشغال
جنبش اشغال وال استریت در 17 سپتامبر سال 2011 م. با تجمع 2 هزار نفر در نیویورک آغاز شد که پس از مقاومت پلیس، عده‌ای در پارک زاکوتی تجمع کرده و ضمن تغییر نام آن به پارک آزادی، جریان اعتراضی خود را توسعه دادند.
دلایل ظهور جنبش اشغال
بنا به ادعای اعضای این جنبش اجتماعی که در بیانیه نیویورک انعکاس یافت، خلاصه‌ای فهرست وار، و نه جامع، از مشکلات برآمده از عملکرد شرکت‌های بزرگ خصوصی در قالب نظام سرمایه‌داری حاکم بر ایالات متحده عبارت است از: مصادره غیر قانونی منازل، نجات اقتصاد سرمایه داری با استفاده از مالیات‌های مردم، پاداش‌های کلان به مدیران اقتصادی، نابرابری و تبعیض در محیط کار، انحصار در نظام کشاورزی، آزار حیوانات، محروم سازی کارگران از حق مذاکره برای بهبود شرایط کار، تحمیل بدهی‌های کلان از طریق وام بر دانشجویان، انتقال نظاممند اشتغال به خارج از کشور، کاهش حقوق و مزایای بهداشتی کارگران، نفوذ در نظام قضائی و فرار از مسئولیت‌های مدنی، گریز از تعهدات بیمه‌های بهداشتی، استفاده تجاری از اطلاعات عرصه خصوصی افراد.
بیانیه نیویورک در ادامه، علاوه بر این موارد به موضوعاتی دیگر از جمله این موارد اشاره می‌کند: بهره گیری از پلیس و نیروهای نظامی برای ممانعت از آزادی مطبوعات، عدم تعهد در قبال پس گرفتن کالاهای معیوب، اتخاذ سیاست‌های اقتصادی شکست خورده، حمایت مالی نامشروع از نهادهای سیاسی ناظر، تلاش برای وابسته نگه داشتن کشور به نفت، عدم توسعه راه‌های بهره گیری از انرژی‌های جایگزین، جلوگیری از فروش داروهای ژنریک به منظور حفظ سرمایه گذاری‌های انجام شده، سرپوش گذاشتن بر نقائص و ضعف‌ها به منظور تضمین سود، کنترل بر رسانه‌های گروهی، ارائه اطلاعات غلط و ایجاد هراس در جامعه، بستن قراردادهای خصوصی برای قتل زندانیان، برپایی نظام استعماری در داخل و خارج از آمریکا، دست داشتن در شکنجه و قتل غیر نظامیان بی‌گناه در خارج از کشور، و تولید تسلیحات کشتار دسته جمعی به منظور دست یافتن به قراردادهای دولتی.
جنبش اشغال وال استریت
جنبش اشغال وال استریت به عنوان اعتراض مدنی افرادی که خود را جزو 99 درصد زحمتکش جامعه می‌دانند در پاسخ به استمرار بحران اقتصادی نظام سرمایه داری و مشکلات مربوط به بیکاری در ایالات متحده آمریکا شکل گرفته که 1 درصد دیگر جمعیت ثروتمند در آن از همه چیز برخوردار است.
دعوت به آغاز این تجمعات اعتراض آمیز در آمریکا ابتدا در فضای مجازی اینترنت صورت پذیرفت. بنیاد رسانه‌ای ادباسترز به عنوان منتشر کننده اولین فراخوان برای تجمع و اشغال وال استریت، به بانی بزرگ‌ترین تجمع اعتراضی سال‌های اخیر در ایالات متحده تبدیل شد. ادباسترز در 13 ژوئیه سال 2011 م. هشتگ جدیدی در شبکه اجتماعی توییتر با عنوان وال استریت را اشغال کنید ایجاد کرد و از افراد آزادی خواه، شورشی، و اصول شکن، که تعداد آن‌ها را 90 هزار تن اعلام می‌کند، درخواست می‌کند که هم اکنون که تغییری جهانی در شگردهای انقلابی در حال وقوع بوده و نشان از آینده‌ای خوب دارد، همگام با معترضان چادر زننده مصری در میدان تحریر قاهره و همچنین معترضان اسپانیایی، در تاریخ 17 سپتامبر به منطقه منهتن جنوبی در نیویورک هجوم آورده و با برپایی چادر، ایجاد آشپرخانه‌های سیار، ساخت موانع مسالمت آمیز و اشغال خیابان وال استریت، اعتراض خود را علنی کنند.
مطالبات جنبش
خواسته‌هایی که معترضان در شهرهای آمریکا مطرح کردند متأثر از حقایق موجود در جامعه است که از نابرابری گرفته تا فساد، موجبات نارضایتی عمومی و احساس لزوم اعتراض را ایجاد کرده است.
معترضان به معیشت در آمریکا اعتراض داشتند. آن‌ها آمریکا را کشوری می‌دانستند که ثروت 1 درصد متمول آن حاصل کار و سختکوشی 99 درصد دیگر بود که تمامی این مشقت‌ها را تحمل می‌کردند و هر روز فقیر‌تر می‌شدند تا ثروت قشر مرفه بیشتر شود.
جنبش اشغال در آمریکا خواهان توقف نفوذ و حمایت مالی شرکت‌های تجاری بزرگ از کارزارهای سیاسی و لابی‌گری بود که به معنای بستن راه نفوذ شرکت‌های تجاری خصوصی در حوزه انتخاب و فعالیت نمایندگان سیاسی مردم می‌باشد.
اعتراض به بازپس گیری منازلی که صاحبان آن‌ها قادر به عمل کردن به تعهدات مالی خود نبودند از جوانب مهم و از انگیزه‌های عمده اعتراض در سراسر شهرهای آمریکا بود.
حفظ و ادامه خدمات عمومی از جانب دولت و عدم کاهش تعهدات مالی آن به جامعه از مطالبات دیگر جنبش اشغال در آمریکا بود.
از دیگر خواسته‌های معرتضان مسأله وام‌های دانشجویی بود که به سبب شهریه‌های بالای دانشگاه‌ها موجب می‌شد پس از فارغ التحصیلی در حالی که با مشکل بیکاری روبرو می‌شوند حتی قادر به بازپرداخت این وام‌های کلان نباشند.
همچنین می‌توان به مطالبات در زمینه تصمیم گیری بر سر میزان حمایت دولت از مردم در بخش بهداشت و ارائه خدمات بهداشتی و بیمه‌ای اشاره کرد.
برخورد پلیس
روی هم رفته رفتار پلیس در برخورد با معترضان موجب شد مقوله خشونت فزاینده و پلیسی شدن جامعه یک بار دیگر در صدر توجهات قرار بگیرد.
بر اساس اطلاعات افشاء شده توسط نهاد‌ها و سازمان‌های گوناگون جامعه مدنی، پلیس در برخورد با جنبش اشغال از اقداماتی فرا‌تر از انتظار بهره گرفت و با هماهنگی تمام نهادهای امنیتی و اطلاعاتی ایالات متحده به طور جدی و با دیدگاهی بدبینانه با جنبش برخورد کرد. مشکل از آنجا جدی‌تر شد که فعالیت‌های جنبش اشغال، به ویژه اشغال وال استریت، در حوزه تروریسم تعریف شد و آزادی عمل بیشتری برای پلیس و اف. بی. آی. در برخورد با اعتراضات فراهم گردید.
روی هم رفته در یک سال اول ظهور جنبش اشغال در آمریکا در فاصله 17 سپتامبر سال‌های 2012 ـ 2011 م.، پلیس در موارد متعددی به دستگیری گسترده شهروندان معترض پرداخت که 30 مورد از این بازداشت‌ها با جمعیت دستگیر شده 50 نفر و بیشتر بود. بر اساس اسناد تأیید شده، مجموع دستگیر شدگان جنبش اشغال، تا تاریخ 24 ژوئن سال 2014 م. در مجموع 122 شهر مختلف به 7775 نفر می‌رسد. بر اساس گزارشات مستند، پلیس در ایالات متحده از ابتدای جنبش تاکنون با انجام بیش از 450 عملیات، اقدام به دستگیری گسترده شهروندانی کرده که اغلب در تجمعات مسالمت آمیز به اعتراض به نظام سیاسی ـ اقتصادی موجود پرداخته‌اند.
دستاورد‌ها
از دستاوردهای این جنبش می‌توان به نقد رابطه ثروت و سیاست، که در قالب پیوندهای حامیانه میان نمایندگان سیاسی و شرکت‌های تجاری نمود پیدا می‌کرد، و جلب توجه عموم به این موضوع و روشن کردن نفوذ کنترل نشده شرکت‌ها در نابرای‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اشاره کرد.
همچنین ابداع روز ملی نقل و انتقال بانکی از دستاوردهای جنبش بود که در 5 نوامبر سال 2011 م. خواهان انتقال داوطلبانه سرمایه شخصی از بانک‌های تجاری به اتحادیه‌های اعتباری غیر انتفاعی شد که مورد حمایت 75 هزار نفر قرار گرفت.
در جای دیگر علی رغم مقاومت فرماندار نیویورک در برابر قانون مالیات گیری از میلیونر‌ها، اعتراضات منسجم جنبش اشغال وال استریت در شهر نیویورک و چادر زدن در مرکز اداری ایالت، وی را مجبور به اجرایی کردن چنین قانونی نمود.
تأثیر بر شورای تبادل قانونگذاری آمریکا نیز مهم بود. جنبش اشغال توانست با برگزاری راهپیمایی در بیش از 80 شهر آمریکا کار را به جایی برساند که بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌ها مجبور به ترک این شورا شوند.
همچنین جنبش اشغال توانست توجه عمومی را به مقوله وام‌های دانشجویی و بدهی دانشجویان و فارغ التحصیلان بیکار آمریکایی جلب کند.
توجه به نظامی شدن فزاینده پلیس محلی از دیگر دستاوردهای جنبش بود و ضمن تخریب وجهه پلیس باعث آشکار شدن جوانبی از رفتار آن با معترضان اجتماعی شد.
همچنین یکی از سایر دستاوردهای مهم جنبش، جلب توجه عمومی به مقوله تضاد طبقاتی و شکاف ثروت و درآمد میان اقشار فقیر و غنی در جامعه آمریکا بود.
ابعاد هنری جنبش اشغال
جوانان و هنرمندان آمریکایی از رشته‌هایی نظیر گرافیک، تصویرسازی، طراحی، کاریکاتور، عکاسی، و در برخی موارد از نمایش، موسیقی و همچنین شعر به منظور انعکاس آمال و حقایق جنبش اشغال استفاده کردند و این جریان منتقد به ویژه در اینترنت همچنان فعال است.
از جوانب هنری این جنبش باید به پوستر اشاره کرد. مهم‌ترین نهاد مرتبط با جنبش اشغال در آمریکا که با مقوله پوستر، طراحی، چاپ و انتشار آن سر و کار دارد پروژه آکیوپرینت است که در پاسخ به درخواست طراحی پوستر توسط آکیوپاید وال استریت ژورنال ارگان اصلی مطبوعاتی جنبش اشغال وال استریت به وجود آمد.
آکیوپرینت خود را نهادی اقتصادی و دارای کارکرد مالی معرفی نمی‌کند بلکه در کنار اشغال کنندگان در پارک زاکوتی و سراسر جهان، به منظور مبارزه با خشونتی که این نیرو‌ها بر 99 درصد اعمال کرده‌اند اقدام به چاپ می‌کند و آثار چاپی خود را برای اشغال کنندگان و معترضانی که به جنبش اشغال شکل داده‌اند و به ارزش همبستگی احترام می‌گذارند خلق می‌کند.
هدف آکیوپرینت نه خلق یک زیبایی‌شناسی واحد بلکه بزرگ کردن تنوع در جنبش اشغال است. باید اضافه کرد که بسیاری از پوسترهای آکیوپرینت توسط طراحان ناشناخته خلق می‌شوند که از اقصی نقاط جهان و به منظور حمایت از اهداف سیاسی متنوع برآمده از جنبش اشغال فرستاده می‌شوند.
پوسترهای ارائه شده در نمایشگاه حاضر نیز منتخبی از آثار موجود در پایگاه اینترنتی این پروژه هستند.
پوسترهای نمایشگاه وال استریت
جوهیل را اشغال کنید عنوان پوستری است از «لستردورر» جوهیل ترانه سرا و فعال کارگری سوئدی، درمیان جنبش‌های کارگری اصول شکن آمریکایی به عنوان شهید شناخته می‌شود. وی در سال 1902 به آمریکا مهاجرت کرد و 8 سال بعد در سال 1910 به سازمان کارگران صنعتی جهان پیوست.
پوستر «یک ایده را نمی‌توان از بین برد» اثر «نینامونتنگرو» است. طراح در این پوستر حمله پلیس به معترضین وال استریت را، حمله به یک قاصدک تشبیه کرده است که با هر ضربه باتوم پلیس گل‌های قاصدک پراکنده می‌شوند و به دوردست‌ها می‌روند. طراح در اثرش تلاش نموده که نشان دهد اعتراضات خاموش نمی‌شود و حتی با اعمال خشونت از سوی دولت موجب گسترش آن همانند پراکنده شدن گل قاصدک می‌شود.
نینا مونتنگرو در اثر دیگر خود با عنوان «بر وضع موجود چیره شوید» به اعتصابات کارگری می‌پردازد. چرخدنده‌های کارخانجات به گل تشبیه شده‌اند. شاخ و برگ گل‌ها از لای چرخدنده‌ها بیرون زده‌اند و چرخدنده‌ای شمایل یک گل آفتابگردان را به خود گرفته است.
«کالین اسمیت» پوستر «اعتصاب عمومی» را در زمینه‌ای به رنگ قرمز که نشانی از خشم و عصیان است خلق می‌کند. متن به کار رفته در پوستر عبارت است از «اعتصاب عمومی؛ 1 مه 2012، روزعمل برای 99 درصد. متن پایین «همه چیز را اشغال کنید» طراح در این طرح از 100 المان استفاده کرده است که گویای صددرصد جمعیت آمریکاست و هماهنگ با شعار 99 درصد در واقع 99 المان را به رنگ سیاه به نشانه زحمتکش و کارگر در برابر یک المان سفید به نشانه مرفه دربرگرفته شده است. فضای پوستر را المان‌های سیاه که نشانگر مردم و طبقه کارگر هستند و همخوان با شعار اشغال کنید، فضای پوستر نیز اشغال شده است. تنها نشانه سفید در گوشه منهی الیه جمعیت المان‌های سیاه قرار گرفته است و هر لحظه به موعد خارج شدن آن نزدیک می‌شویم.
«جیمی هندن» در پوستر «قلب را تسخیر کنید» با ایجاد تقارن بین دوعدد 9 توانسته ضمن تاکید بر 99 درصد افراد ناراضی، شکل یک قلب را پدید آورد. طراح در پایین پوستر خود می‌نویسد: «قلب را تسخیرکنید و ذهن پیروی خواهد کرد».
«آغاز نزدیک است» عنوان پوستر «الکساندرا کلاتفل‌تر» است، با شمایل یک گاوخشمگین که نمادی از اشغال است که افسارگسیخته و طنابهایی از جهات مختلف سعی در مهار آن دارند.
«درخت روزجنبش اشغال» اثری از «ریچ بلک» با پسزمینه‌ای از کارخانجات آسمان خراش‌ها که آتش آن‌ها برافروخته است و از میان آن‌ها مشتی مهیب به نشانه اعتراض سربرآورده است. این مشت اعتراض ریشه در افراد معترضی دارد که لایه‌های پایین جامعه و در زمینه سیاه قرارگرفته‌اند. در متن بالای پوستر نوشته شده است «یکم مه، 99 درصدتوانا» و در متن وسط پوستر نوشته شده است «متحد شوید».
بیژن خدابنده هنرمند ایرانی مقیم آمریکا پوستری خلق کرده است با عنوان «هیچ چیز برای از دست دادن وجودندارد» در این پوستر با تاکید بر شعار 99درصدی افراد زحمتکش در آمریکا، طراح عدد 99 را به شکل دستبدهایی ترسیم کرده است تا بر عامل استثمار این طبقه از افراد آمریکا تاکید نماید.
پوستری با طرح قاره آمریکا با عنوان «باهمدیگراشغال کنیم» اثری از «رینادین»، در این پوستر کلمه اشغال با رنگ قرمز نقش بسته است. در قسمت آمریکای شمالی در جاهایی که کشور آمریکا قرار دارد همین نقطه‌های قرمز وجود دارند که نشان دهنده فضای اشغال شده یا به عبارتی دربرگیرنده جنبش وال استریت است.
«کا‌ترین بال» به جنگ با شرکت‌های تجاری رفته است. «شرکت‌ها را تعطیل کنید» دمینوی انهدام و ریزش شرکت‌های تجاری با ضربه‌ای از سوی مردم عادی اغاز می‌شود و تا سردمداران آن‌ها برای فرار از نابودی شرکت‌ها را ترک کنند.
در این نوشتار کوتاه سعی کردیم که چشم اندازی از این نمایشگاه در اختیار علاقمندان قرار دهیم. این نمایشگاه تا 25 شهریور در نگارخانه عالی حوزه هنری میزبان علاقمندان است.