به گزارش ایسنا، افتتاحیه نمایشگاه «ذهنیت ملموس»در موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. نمایشگاهی که علاقه‌مندان و هنرمندان بسیاری را برای دیدن بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر به خیابان کارگر شمالی کشانده و این افتتاحیه را به یکی از شلوغ‌ترین افتتاحیه‌های هنری این چند ماه تبدیل کرده بود.
در این نمایشگاه آثاری از واسیلی کاندینسکی، جکسون پولاک، ویلهم دکونینگ، رابرت مادرول، مارک روتکو، آدولف گاتلیب، فرانز کلاین، مارک توبی، آنتونی تاپیس، منوچهر یکتایی، ژان فوتریه، پیر سولاژ، آنتونیو سائورا، ژان پل ریوپل، ویلیام ترن بول، فریتز وینتر، هانس هارتونگ، فرانک استلا، موریس لویس، هلن فرانکن تالر، سم فرانسیس، جان هویلند و پل جنکینز که در چهار جریان هنری اکسپرسیونیسم انتزاعی، تاشیسم، انتزاع پسانقاشانه و انتزاع تغزلی کار شده‌اند، به نمایش گذاشته شده است.
در ابتدای مراسم افتتاحیه، مجید ملانوروزی - مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی و سرپرست موزه هنرهای معاصر تهران - درباره‌ی برپایی این نمایشگاه، اظهار کرد: رویکرد موزه پیش از فعالیت گالری‌های بزرگ، نمایشگاهی از آثار هنرمندان معاصر برپا می‌کرد و از گنجینه‌ی خود غافل بود. پس از افتتاح گالری‌ها و برگزاری نمایشگاه‌ها در آن‌ها، ما خودمان را موظف به برگزاری نمایشگاه‌های دم‌دستی نمی‌دانیم و هر زمان که لازم باشد از گنجینه نمایشگاه‌هایی برپا می‌کنیم. گنجینه‌ی موزه آن‌قدر بضاعت دارد که بتواند نمایشگاه‌های خوب و متنوعی برای مخاطبان تدارک ببیند.
او افزود: در این نمایشگاه 26 اثر از 23 هنرمند و از چهار جریان هنری به نمایش گذاشته شده است. چینش آثار طوری است که مخاطبان فضای بازتری برای بازدید و ارتباط برقرار کردن با آثار دارند.
احسان آقایی - دبیر این نمایشگاه - نیز با ارائه‌ی توضیحی درباره‌ی چهار جریان هنری ارائه شده در این نمایشگاه گفت: قبل و بعد از مدرنیزم یک نقطه عطفی در دل تاریخ هنر وجود دارد. خود مدنیزم نیز قبل و بعد از اکسپرسیونیسم انتزاعی یک نقطه عطف دارد. انتزاع از ابتدای سده‌ی بیستم شروع شد. انتزاعی که مدرن است و ریشه در تاریخ بشر دارد. دیوارنگاره‌های قدیمی نوعی انتزاع هستند. اکسپرسیونیسم انتزاعی پایتخت هنر را که تا آن زمان پاریس بود به نیویورک منتقل می‌کند. بعد از آن جریان متفاوتی در تاریخ هنر شروع می‌شود. جریان غالب قبل از آن بازنمایی بوده که فیگور و منظره را به مخاطب می‌نمایاند.
او ادامه داد: در جریان اکسپرسیونیسم انتزاعی بازنمایی از بین می‌رود و انتزاع اهمیت پیدا می‌کند و آتچه که مهم تلقی می‌شود، ذهن هنرمند است. هنرمند وقتی کار را شروع می‌کند اختیار اثر در دست او نیست، اختیار هنرمند در دست اثر است. نمی‌داند چه کار می‌خواهد بکند. کار را شروع می‌کند، اما نمی‌داند کی تمام می‌شود. تاشیسم در دهه 40 میلادی. در اروپا شکل می‌گیرد و نسخه اروپایی اکسپرسیونیسم انتزاعی است با همان تفکر.
آقایی درباره‌ی عنوان نمایشگاه نیز اظهار کرد: عنوان «ذهنیت ملموس» پارادوکسیکال است. معمولا ذهنیت ملموس نیست. ذهنیت فراتر از عالم حس و لمس است، اما این هنرمندان معتقد بودند آنچ که در ذهن داشتند باید به عینیت تبدیل کنند بدون قیود گذشته. قبلا فرم خیلی مهم بود. در اکسپرسیونیسم انتزاعی یک هنرمندی مثل «پولاک» هست با آن هیجان‌نمایی شدید و یکی هست مثل «روتکو» که می‌شود با اثرش مدیتیشن کرد. این‌ها تفکر مشترک دارند، نه تجلی مشترک. نوع نگاه‌شان به رنگ و بوم و نقاشی و هنر به لحاظ هنر مشترک است، نه به لحاظ ارائه‌ی آثار هنری.
دبیر نمایشگاه «ذهنیت ملموس» ادامه داد: آرشیو خوبی در این سبک داریم. مهم هم‌سویی این چهار جریان بود. آثار ویلیام ترن‌بول، آنتونی تاپیس و جان هویلند اولین بار است که به نمایش گذاشته می‌شوند.
آقایی به چینش خاص آثار این نمایشگاه اشاره کرد و گفت: چینش درست موزه‌ای همین‌طور است که در این نمایشگاه می‌بینیم. وقتی آثار را کنار هم بچینیم گالری‌گونه است. هدف ما ارائه‌ی آرتیستیک آثار است. این آثار نیاز به تعمق دارند و جلوی هر کدام از آن‌ها صندلی گذاشته‌ایم. برای اینکه مخاطب باید بیاید بنشیند یک ربع بیست دقیقه به یک تابلو نگاه کند. آن‌قدر کارها گیرا هستند که اگر کنار هم باشند تمرکز را از بین می‌برند. حتما باید مخاطب زمان بگذارد. این نمایشگاه واقعا سنگین است.
او درباره‌ی حضور اثری از منوچهر یکتایی به عنوان تنها هنرمند اریانی این نمایشگاه نیز اظهار کرد: آقای یکتایی دهه 40 شمسی از ایران برای تحصیل به آمریکا می‌رود. همزمان با نمایش آثار هنرمندان اکسپرسیونیسم انتزاعی، او هم آثارش را به نمایش می‌گذارد. اتفاقا خیلی هم جلب توجه می‌کند. کارهایش خریده می‌شود. همان دوره یکتایی با بعضی از هنرمندان این جریان دوست بوده و تنها کسی است که در این جنبش می‌گنجد. سبک او هم به تاشیسم و هم به اکسپرسیونیسم انتزاعی کاملا نزدیک است. هنرمندان دیگر ایرانی در آن دوره در فضای متفاوتی کار می‌کردند. یکتایی بین‌المللی‌ترین هنرمند ایران است. در سایت‌های «آرت‌نت» و «ساتبیز» کارهایش آنلاین به فروش می‌رسد.
آقایی به نگاه فلسفی - عرفانی خود به این نمایشگاه اشاره کرد و گفت: نگاهم به این جنبش نگاه صرف تاریخ هنری نیست، نگاه فلسفی - عرفاتی هم هست. علت آوردن جمله‌هایی از هنرمندان این نمایشگاه در فضای موزه این است که مخاطب فضای فکری آن‌ها را درک کند. بداند هنر جدای از تکنیک نیاز به تفکر و اندیشه دارد. آن چه که ما به آن می‌گوییم زیربنای هنر و به واسطه آن فلسفه و جامعه‌شناسی هنر وجود دارد، همین تفکر و اندیشه است. کل شئون زندگی را یک جریان تحت تاثیر قرار می‌دهد، از سینما و ادبیات گرفته تا تئاتر و معماری.
او در پایان سخنانش اضافه کرد: چرا با اینکه مدرنیسم و امپرسیونیسم وادر کشور ما می‌شود ما هنوز قاجاری زندگی می‌کنیم؟ برای اینکه بدون فکر است و زیربنا ندارد. همین تابلوی پولاک را اگر بگذاری دم در یکی لگد هم به آن می‌زند! کسی به خانه‌اش نمی‌برد. چون ما به لحاظ تفکری این جریان‌ها را درک نکرده‌ایم. فقط به لحاظ شکلی مدرن شده‌ایم. ورود به دنیای مدرن نیاز به زمنیه‌های تفکری و ساختاری دارد. این نمایشگاه نشان می‌دهد اگر اکسپرسیونیسم انتزاعی اتفاق افتاد یک سری ادا و اصول نیست، تفکر نیست و خیلی چیزها را تغییر داده است.
نمایشگاه «ذهنیت ملموس» از 24 شهریور تا 15 آبان‌ماه در موزه هنرهای معاصر تهران واقع در خیابان کارگر شمالی، جنب پارک لاله، میزبان علاقه‌مندان است.