به گزارش همشهري، بسياري از شركت‌ها در شرايطي با مشكلات مالي دست و پنجه نرم مي‌كنند كه مطالبات زيادي از دولت دارند اما دولت به‌دليل مشكلات مالي كه دارد، قادر به پرداخت بدهي‌اش به اين شركت‌ها نيست، اين موضوع اثرات زيان باري را در اقتصاد و حتي روي شركت‌هاي بورس گذاشته، به‌طوري كه كارشناسان نزول شاخص‌هاي بورس را ناشي از افزايش هزينه شركت‌ها و كاهش سود آنها مي‌دانند.
براساس ارزيابي‌ها سود شركت‌هاي بورس امسال 22هزار ميليارد تومان كاهش مي‌يابد و اين به‌دليل كاهش سود شركت‌هاست. به گفته محمدرضا پور ابراهيمي عضو كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي انبار بسياري از شركت‌هاي بورس به‌دليل كاهش فروش براي يك سال آينده پر از محصول شده است. به غيراز مشكلات ناشي از فروش، مشكلات مالي بخش مهمي از توان شركت‌ها را از بين برده و اين كاهش توان ناشي از ناتواني دولت در بازپرداخت مطالبات پيمانكاران است. در عوض اين شركت‌ها مجبورند براي رفع تنگناهاي مالي‌شان دست به دامان بانك‌ها براي دريافت وام با بهر‌هاي سنگين و طولاني مدت شوند.
از سوي ديگرپرداخت بهره‌هاي سنگين به بانك‌ها،منجر به تضعيف مالي شركت‌ها شده و در عين حال منابع مالي بانك‌ها را هم درگير كرده است.
به زعم كارشناسان اين شرايط هم به افزايش ركود اقتصادي دامن زده و هم منجر به كاهش سود شركت‌ها شده است. اطلاعات دقيقي از بدهي دولت به پيمانكاران در دست نيست اما اين رقم بين 10تا 94هزار ميليارد تومان برآورد مي‌شود.شهريور پارسال رئيس سازمان حسابرسي بدهي‌هاي دولت به پيمانكاران بخش خصوصي را 94هزار ميليارد تومان عنوان كرد. برخي معتقدند احتمالا اين دقيق‌ترين رقم است.
- راه‌حل چيست؟
در چنين شرايطي كارشناس‌هاي بازار سرمايه راه‌حل پرداخت بدهي‌هاي دولت را در انتشار اسناد خزانه يافتند. قرار است در گام نخست 3هزار ميليارد تومان به‌صورت مرحله‌اي منتشر شود. دولت در مرحله اول با اعطاي اسناد خزانه اسلامي به 2وزارتخانه نيرو و راه و شهرسازي قصد دارد بدهي‌اش را دست‌كم به 110پيمانكار اين دو وزارتخانه كمتر كند. يافته‌هاي همشهري نشان مي‌دهد در ميان اين پيمانكاران نام شركت‌هايي مانند گروه مپنا، مهندسي مشاور مهاب قدس، شركت ريلي مپنا و ايران ترانسفو، وجود دارد.
- معاملات اسناد خزانه اسلامي از چه زماني آغاز مي شود؟
مديرعامل شركت فرابورس از آغاز معاملات اسناد خزانه اسلامي از هفته جاري خبر داد و گفت: اسناد خزانه اسلامي يكي از ابزارهاي جديد مالي است كه براي اهدافي همچون تسويه بدهي دولت به پيمانكاران و نيز شكل دهي بازار بدهي دولتي به‌كار گرفته شده است. امير هاموني افزود: اين اوراق بدون سود تعيين شده و به ارزش اسمي در تاريخ سررسيد تسويه خواهند شد، لذا به قيمت كمتر از قيمت اسمي (كسر) معامله مي‌شوند. او گفت: در عين حال اوراق اسناد خزانه اسلامي، كوپن سود ندارد، بنابراين قابليت نكول در زمان‌هاي مختلف ندارد، يعني فقط در تاريخ سررسيد تسويه مي‌شود.
- اسناد خزانه اسلامي چيست؟
اسناد خزانه اسلامي از طريق ايجاد يك انضباط مالي به دولت، كمك مي‌كند بدهي‌اش را به پيمانكاراني كه در گذشته اين اوراق را از دولت در ازاي مطالبات خود دريافت كرده‌اند بپردازد. در واقع طلبكاران به ازاي مطالبتشان از دولت اوراق خزانه دريافت مي‌كنند و بعد مي‌توانند اين اوراق را از طريق فرابورس فروخته و نقد كنند و اصطلاحا با انجام معاملات ثانويه طلب‌شان را از دولت دريافت كنند.
با توجه به ابزارهاي مستقر در بسياري از بازارهاي بورس، اين ابزار جزء ابزارهاي كم ريسك بازار محسوب مي‌شود و دولت‌ها معمولاً اين ابزار را در راستاي افزايش شفافيت بازار بدهي منتشر مي‌كنند. در عين حال به‌منظور همگرا شدن نرخ سود بانكي با تورم اسناد خزانه اسلامي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه ابزار مؤثري براي همگرا شدن اين دو نرخ است، با توجه به انتظاراتي كه در بازار به‌وجود مي‌آورد.