او كه به‌عنوان رئيس حزب مردم در دولت ائتلافي اين كشور سمت وزير اقتصاد و طبعا امور صنعت، معدن، تجارت و انرژي را هم بر عهده دارد اخيرا برنامه‌اي تحت عنوان «به سوي ايران» طراحي كرده تا كشورش از رقابت براي سرمايه‌گذاري و تجارت در ايران پساتحريم عقب نماند.
معاونان وزراي خارجه، اقتصاد و فرهنگ و همچنين وزير خارجه پيشين رادوسلاو شيكورسكي به همراه هيأت‌هاي عالي‌رتبه اقتصادي و سياسي اين كشور در 2سال اخير به ايران سفر كرده‌اند. با اين حال چندي پيش تهران و ورشو در حالي پانصدو‌چهلمين سالگرد آغاز روابط ديپلماتيك خود را جشن مي‌گرفتند كه حجم مبادلات تجاري بين دو كشور تنها حدود 50ميليون دلار بود.
حالا مقامات دو كشور به افزايش يك‌ميليارد يورويي اين رقم طي سال‌هاي آتي چشم دوخته‌اند و امضاي توافقنامه همكاري‌هاي جامع اقتصادي طي اين سفر نخستين قدم براي تحقق اين هدف است. آقاي پيخوچنسكي را هيأت 150نفره‌اي همراهي مي‌كند كه به گفته سفير ايران در ورشو، بزرگ‌ترين هيأت اقتصادي اروپاست. در ادامه گفت‌وگوي همشهري با معاون نخست‌وزير لهستان كه پيش از سفر وي انجام شده مي‌آيد:
- تحريم‌ها چگونه بر روابط‌تان با ايران به‌خصوص از نظر تجاري و اقتصادي تأثير گذاشت؟ هدفگذاري تجاري خاصي براي سال‌هاي آتي داريد؟
روابط لهستان و ايران بيش از 500سال پيش آغاز شد و مي‌توان گفت كه از بدو كار، همكاري‌هاي تجاري يكي از جنبه‌هاي اصلي آن را تشكيل مي‌داد. مبادلات تجاري دو كشور لهستان و ايران در طول قرن بيستم ميلادي نيز رونق داشت اما تحريم ايران باعث كاهش حجم آن شده و در حال حاضر دو كشور با توجه به اينكه با رفع تحريم فرصت‌ها و ظرفيت‌هاي تازه‌اي در اين حوزه به‌وجود خواهد آمد، براي افزايش حجم مبادلات تجاري دوجانبه تلاش مي‌كنند. سفر اينجانب در رأس هيأتي از بازرگانان و صاحبان صنايع لهستاني در همين راستا بوده.
اما تا‌كنون حجم مبادلات تجاري لهستان با ايران از آنچه ظرفيت‌هاي موجود دو كشور ايجاب مي‌كند پايين‌تر بوده و در سال 2014 صادرات لهستان به ايران 9/34ميليون يورو، واردات از ايران 4/22ميليون يورو و مجموع مبادلات كمي بالاتر از 57ميليون يورو بود. در فاصله ژانويه لغايت ژوئن 2015 صادرات قريب به 16ميليون يورو و نسبت به دوره مشابه سال 2014 حدود يك‌ميليون يورو افزايش يافته (كه افزايش نسبتا ناچيزي بود) و واردات بالاتر از 13ميليون يورو بود و نسبت به اواخر ماه آوريل سال2014 به ميزان 9/3ميليون يورو افزايش يافته‌است. اميدواريم با توجه به شرايط كنوني بتوانيم وضعيت را تغيير بدهيم و اين ارقام به‌زودي به نفع دو كشور بالا بروند.
- در چه زمينه‌هايي براي سرمايه‌گذاري تمايل داريد؟ آيا توافقي امضا خواهد شد؟
لهستان علاقه‌مند به همكاري با ايران در زمينه‌هاي مختلف ازجمله محصولات كشاورزي و مواد غذايي و بخش سوخت (پس از رفع تحريم) است. لوازم آرايشي و بهداشتي، دارو، مبلمان، دستگاه‌هاي پزشكي، ماشين‌آلات كشاورزي و لوازم‌برقي و خانگي از ديگر زمينه‌هايي هستند كه مي‌توان گفت از رونق بالقوه برخوردار است.
بنا دارم در جريان سفرم نسبت به امضاي موافقتنامه همكاري اقتصادي في‌مابين لهستان و ايران كه به‌عنوان يك سند رسمي بين دولتين قرار است زيربناي همه تلاش‌ها و اقدام‌ها در راستاي افزايش حجم مبادلات تجاري ورشو و تهران باشد، مبادرت كنم.
- چندي پيش اتريش كه در كنار لهستان از پل‌هاي ارتباطي ايران با اروپاست رئيس‌جمهور خود را به ايران فرستاد، آيا لهستان برنامه مشابهي دارد؟
لهستان هم پيگيرانه هدف توسعه روابط خود با ايران را دنبال مي‌كند. سال گذشته در هر دو كشور پانصدو‌چهلمين سال روابط بين لهستان و ايران را جشن گرفتيم. وزير امور خارجه لهستان يكي از نخستين مسئولين ديپلماسي كشورهاي عضو اتحاديه اروپا بود كه پس از انتخابات سال ٢٠١٣ به ايران سفر كرده و ما نيز همچنان منتظر سفر دكتر ظريف، وزير امور خارجه ايران به ورشو هستيم. چند هفته ديگر آقاي بروسويچ، رئيس مجلس سناي لهستان در سفر به تهران با بالاترين مقامات جمهوري اسلامي ايران ملاقات خواهد كرد.
- اخيرا روابط‌تان با روسيه بر سر اوكراين تيره شد. ايران هم بر سر اين مسئله بي‌طرف مانده و از شركت در راي‌گيري سازمان ملل و حمايت از روسيه در قبال همه‌پرسي كريمه خودداري كرده است. آيا احتمال جايگزين شدن گاز ايران به جاي روسيه وجود دارد؟
روسيه همچنان مهم‌ترين تهيه‌كننده و صادركننده گاز طبيعي به كشورهاي اتحاديه اروپا مي‌ماند؛ با اين حال لهستان از طرح از سرگيري صادرات گاز ايران به اتحاديه اروپا كه مي‌تواند عامل ارتقاي امنيت انرژي اروپا باشد، حمايت مي‌كند.
اين هدف مي‌تواند از طريق پيوستن به پروژه كريدور جنوب يا استفاده از پايانه‌هاي گاز طبيعي مايع شده LNG تحقق يابد. شايان ذكر است نظر به اينكه قيمت‌هاي LNG در آسيا و اروپا به‌طور روزافزون رو به تساوي نسبي مي‌رود، بازار اروپا بيش از پيش مورد توجه صادر‌كنندگان اصلي گاز LNG قرار گرفته است. مثلا تمام ظرفيت‌هاي پايانه گاز مايع در لهستان كه طرح آن قرار است تا پايان سال 2015 تكميل شود، هنوز مورد استفاده قرار نگرفته است. اين پايانه با توجه به بزرگ بودن و تجهيز آن به اينتركانكتورهاي جديد مي‌تواند مورد بهره‌برداري ديگر كشورهاي اروپاي‌شرقي و مركزي نيز به‌عنوان مقطعي از كريدور جنوب به شمال كه از حمايت اتحاديه اروپا برخوردار است، قرار بگيرد.
- لهستان تنها اقتصاد بزرگ اروپا بود كه در دوران بحران اقتصاد دچار ركود نشد و به‌عنوان الگويي در زمينه تغيير و اصلاحات پس از فروپاشي كمونيسم، حفظ رشد اقتصادي و جذب سرمايه شناخته مي‌شود. ايران اكنون با تورم و ركود دست‌و‌پنجه نرم مي‌كند. نسخه لهستاني حل اين معضلات چيست؟ رمز موفقيت اقتصاد لهستان كدام است؟
تجربياتي كه در دوران انتقال نظام و همگرايي با اتحاديه اروپا كسب كرديم باعث شد كه ايجاد يك زيربناي محكم و ماناي اقتصادي كه از بحران اخير اقتصاد جهاني در امان مانده، براي ما مقدور شود. در طول اين بحران نير روند رشد توليد ناخالص داخلي ما متوقف نشد. لهستان در طول ٢٥ سال اصلاحات و تحولات اخير توانسته است يك اقتصاد قوي و با ثبات خلق كند و اين دستاورد بزرگ مرهون حضور فعال مردم يعني كاسبان و بازرگانان لهستاني بود. شركت‌هاي كوچك و متوسط موفق، محرك و چرخ دنده توسعه و پيشرفت كشورمان هستند.
در حال حاضر شاهد بين‌المللي شدن اين شركت‌ها هستيم كه پس از موفق شدن در بازار داخلي و اروپايي پا به عرصه بازارهاي جهاني مي‌نهند و ازجمله هدف ايران را نيز نشانه مي‌روند! ضمنا سياست‌هاي پولي و مالي عمومي لهستان از پديد آمدن ركود و كسادي در اقتصاد كشور جلوگيري كرده است. ما در لهستان خوب مي‌دانيم كه يك نسخه واحدي براي موفقيت در حوزه اقتصاد وجود ندارد و با وجود اين با كمال ميل و مسرت سعي مي‌كنيم تجربيات مثبت‌مان در انتقال از يك نظام اقتصادي به نظام ديگر را با ديگران قسمت كنيم.
لهستان در آستانه دهه90 قرن بيستم ميلادي با تورم پولي سنگين و نرخ بيكاري بالا و ركود اقتصادي دست‌و‌پنجه نرم مي‌كرد و به‌رغم اين وضعيت نامطلوب موفق شديم حجم دارايي ملي‌مان را 3برابر كنيم. آمادگي و علاقه داريم تلاش ايران در رسيدن به كمال پيشرفت و توسعه اقتصادي را پشتيباني و مساعدت كنيم.
لهستان به‌عنوان كشوري با سابقه اصلاح ساختار اقتصادي موفق آمادگي دارد تجارب خود را با ايران تشريك كند. آماده‌ايم دانش‌مان را در اختيار دوستان قرار بدهيم، متخصصان ايراني را ميزباني كنيم، كارگاه‌ها و سمينارهايي با موضوع دستاوردهاي‌مان در حوزه سياست‌هاي بانكي و پولي ازجمله انجام تبديل پول رايج لهستان، شيوه عمل هيأت نظارت مالي بر بانك‌ها، سازماندهي و تشكيلات بانك مركزي و... را برگزار كنيم تجربيات خود درخصوص عضو‌شدن در سازمان تجارت جهاني، خصوصي‌سازي شركت‌هاي دولتي، تشكيلات خودگردان اقتصادي (اتاق‌هاي بازرگاني)، حفاظت محيط‌زيست (سازگارسازي قوانين و مقررات لهستان با قوانين اتحاديه اروپا و جلوگيري از آلودگي محيط‌زيست)، توسعه و ارتقاي شوراها و تشكيلات خودگردان محلي در راستاي تمركززدايي تشكيلات اقتصادي كشور را به طرف ايراني منتقل كنيم.
- ايران در طول تاريخ خود ميزبان ميليون‌ها پناهجوي افغان، كردعراقي، لهستاني و يهودي گريزان از جنگ و كشمكش بوده است. درحالي‌كه يك فاجعه انساني در سواحل اروپا در حال رخ دادن است براي لهستان، ششمين قدرت اقتصادي اروپا، غيرمسئولانه نيست كه از بحران انساني كه دامنگير كشورهاي بدهكاري چون يونان و جنوب اروپا شده چشم‌پوشي كند؟ آيا تبعيض‌آميز و بر خلاف درخواست كلي پاپ نيست كه لهستان تنها تعدادي خانواده مسيحي سوري را به‌عنوان پناهجو بپذيرد؟
لهستان كمك و پناه دادن به هزاران نفر از آوارگان لهستاني جنگ جهاني دوم را همچنان به‌خاطر دارد و از ملت ايران بي‌نهايت سپاسگزار است. سياست و عملكرد ايران در قبال پناهجويان افغان و عراقي مقيم جمهوري اسلامي را نيز قابل تقدير مي‌دانيم. تحولات كنوني با وضعيت دوران جنگ جهاني دوم در ايران متفاوت است و بحران مربوط به سرازير‌شدن موج پناهجويان به سوي اروپا بخشي از يك معضل جهاني با ابعادي كه تا به حال سابقه نداشته، است.
قاره اروپا در همسايگي بلافصل كشورهايي قرار دارد كه مهاجرفرست و كانون طغيان سيل پناهجويان هستند. ابعاد اين مشكل سال به سال رو به گسترش است و جهش در تعداد آوارگان و بحران جاري در مرزهاي اتحاديه اروپا رابطه مستقيم با جنگ در كشورهاي خاورميانه دارد. با توجه به نبود علائم برقراري سريع ثبات سياسي در كشورهاي سوريه، عراق و ليبي مي‌توان فرض كرد كه روند مهاجرت انبوه به اروپا ادامه دارد بلكه دامنه گسترده‌تري به‌خود بگيرد.
اما رويكرد ما نسبت به موضوع پناهجويان بايد طوري باشد كه توجه ما به جاي علائم به‌علت‌هايش معطوف شود. دستيابي سريع به يك راه‌حل سياسي براي بحران‌هاي سوريه و ليبي بايستي به‌عنوان هدف اصلي در دستور كار جامعه بين‌المللي قرار بگيرد. اتحاديه اروپا و همچنين لهستان بايد تصميم‌هاي شجاعانه و جامع و آينده‌ساز ناشي از قدرت ابتكار و درايت و حسن نيت‌مان اتخاذ كنند. لهستان وظايف خود را در رابطه با حفاظت از مرز شرقي اتحاديه اروپا به شكل ممتاز به‌جا مي‌آورد و اين در حالي است كه كشورمان در برابر احتمال وقوع بحران مهاجرتي در اوكراين ناشي از افزايش تنش در منطقه دونباس قرار گرفته است.
- مسئوليت در قبال پناهجويان
لهستان آمادگي دارد همبستگي خود نسبت به مسئله پناهجويان را نشان دهد اما ضروري است يك اقدام همه جانبه و مسئولانه در اين خصوص صورت بگيرد. متوقف ساختن موج فزاينده مهاجران، نفوذ‌ناپذير كردن مرزهاي بيروني اتحاديه اروپا، همكاري بهتر با همسايگان خارج از اتحاديه و تثبيت اوضاع به شكل پايدار در مناطقي كه خاستگاه پناهجويان هستند حائز بيشترين اهميت است. لهستان به‌عنوان كشوري كه تشكيلات مركزي نيروي مرزباني اتحاديه اروپا Frontex در آن مستقر است بيش از ديگران در اين زمينه مسئوليت دارد.
گسترش دامنه فعاليت‌ها و اقدام‌هاي مشترك در مرزهاي بيروني اتحاديه اروپا يكي ديگر از وظايف ماست و در ضمن فكر مناسب و مؤثري براي بهبود اوضاع است. لهستان آمادگي دارد در اين اقدام‌ها شركت و ايفاي نقش كند. كمك‌هاي لهستان در حق آوارگان سوري در لبنان و اردن و داخل خاك سوريه در سال‌هاي ٢٠١٢ الي ٢٠١5 بالغ بر 4/48ميليون يورو بوده و از طريق سازمان‌هاي غيردولتي و تشكيلات سازمان ملل به نيازمندان كمك رسانده شده است. علاوه بر اين به آوارگاني كه به عراق پناه برده‌اند نيز كمك مي‌كنيم.