كم نيستند خانواده‌هايي كه سرپرست‌شان به‌دليل ناتواني در تأمين ديه يا بدهي مالي زندان رفته و چرخ زندگي‌شان به سختي مي‌چرخد.از اينجا بحث آسيب‌هاي اجتماعي هم به ميان مي‌آيد.در كنار حمايت‌هاي دولتي و رسمي كه البته چندان چشمگير نيستند، انجمن حمايت از زندانيان يكي از جدي‌ترين مراكز حمايت از اين افراد است. اين انجمن 74سال قبل با هدف كمك مادي و معنوي به خانواده‌هاي بي‌بضاعت زندانيان و كمك به اشتغال زندانيان بعد از آزادي تاسيس شد.گفت‌وگوي همشهري با محسن نصيري، مديرعامل انجمن حمايت از خانواده زندانيان مركز را بخوانيد.
- براي شروع بهتر است بدانيم خانواده‌هاي زنداني نيازمند چند خانوار هستند؟
با توجه به جمعيت كيفري، حدود 100هزار خانواده نيازمند زنداني در كل كشور داريم. براساس بررسي‌هايي كه در سازمان زندان‌ها انجام شده حدود 70درصد خانواده‌هاي زندانيان، نيازمند هستند. حدود 25هزار خانوار تحت پوشش انجمن‌هاي حمايت از زندانيان هستند. 32هزار خانواده هم تحت پوشش كميته امداد امام خميني قرار دارند، اما 40هزار خانوار نيازمند تحت پوشش هيچ نهاد حمايتي نيستند. تنها ممر درآمد آنها يارانه‌اي است كه از دولت مي‌گيرند.
- يعني 40هزار خانواده در اين زمينه در معرض آسيب‌هاي اجتماعي هستند؟
بله و همين موضوع زنگ خطري براي جامعه است. درصورت عدم‌حمايت از اين خانواده‌ها شاهد رشد طلاق در آنها، ترك تحصيل دانش‌آموزان، گرايش به مشاغل كاذب و تكديگري، ناهنجاري‌هاي رواني و اجتماعي و ورود ميزان قابل توجهي از اعضاي خانواده زندانيان به چرخه جرم خواهيم بود. اما با توجه به اينكه خانواده زندانيان جزو عائله حكومت هستند بايد توجه خاصي به اين افراد شود. بايد به اين نكته دقت كنيم كه حساب خانواده را بايد از حساب زنداني جدا كنيم؛ چرا كه اين فرد قبلا نان‌آور خانواده بوده و به‌دليل بزهي كه مرتكب شده مستوجب مجازات شده است در عين حال خانواده وي هيچ نقشي در بزه ارتكابي وي نداشته ولي خانواده بيشتر ازخود فرد مجازات مي‌شود و سختي مي‌بيند.
- راهكار حمايت از اين خانواده چيست؟
يكي از بهترين راه‌ها حمايت افراد خير و نوعدوست از خانواده‌هاي زندانيان و تغيير نگرش افراد جامعه به اين افراد است. اين نگرش منفي يكي از موانعي است كه بر سر راه انجمن‌ها در جلب حمايت بيشتر براي اين خانواده‌هاست. استفاده از ظرفيت‌هاي مساجد و حسينيه‌ها، شوراهاي شهر و روستا و توجه بيشتر نظام سلامت به اين خانواده‌ها ازجمله اين راهكارها براي حمايت از اين خانواده‌هاست. به‌دليل محروميت، زمينه ارتكاب جرم در اين افراد بالاست. براساس آمار رسمي اعلام‌شده ۲۰درصد زندانيان جديدالورود از بستگان نزديك زندانيان قديمي هستند؛ چرا كه بسياري از خانواده‌هاي زنداني هيچ ملجأ و پناهي ندارند و از هيچ سمت و سويي از آنها حمايت نمي‌شود. اگر بتوانيم اين خانواده‌ها را تحت پوشش قرار دهيم جلوي بسياري از بزه‌هاي خرد و كلان گرفته مي‌شود.
- شما در اين انجمن چگونه كمك مي‌كنيد؟
انجمن حمايت از زندانيان يك مؤسسه عمومي غيردولتي است كه با كمك خيرين اداره مي‌شود و حدود 200شعبه در كل كشور دارد. منابع مورد نياز انجمن بيشتر از سوي افراد خير و نيك‌انديش تأمين مي‌شود و درآمد ديگر آن از فعاليت‌هاي درآمدزاست.اين انجمن متولي رسيدگي به امور مادي و معنوي زندانيان است و ماهانه به‌طور متوسط 150هزار تومان به خانواده‌هاي تحت پوشش مستمري پرداخت مي‌كند.
- فقط حمايت مالي داريد؟
نه، در زمينه مددكاري و آموزش مهارت‌هاي زندگي به خانواده‌ها و توانمند‌سازي اقتصادي آنها هم فعاليت‌هاي گسترده‌اي انجام مي‌شود. پرداخت هزينه‌هاي تحصيلي به دانش‌آموزان، كمك هزينه مسكن و عيدي به اين خانواده‌ها نيز از ديگر اقدامات اين انجمن است. ارائه كمك‌هاي قضايي، آموزش مهارت‌هاي اساسي زندگي و نيز آموزش مهارت‌هاي فني براي خانواده‌هاي زندانيان از ديگر اقدامات اين انجمن براي خانواده‌هاي نيازمند زندانيان است.
- راه چاره توجه به مجازات‌هاي جايگزين است
اگر مجازات‌هاي جايگزين اجرايي شود بخش زيادي از مشكلات حل مي‌شود و بسياري از خانواده‌هايي كه سرپرست آنها در زندان هستند از بسياري گرفتاري‌ها رهايي پيدا مي‌كنند.با اين مجازات‌ها خيلي از افراد مي توانند در كنار خانواده باشند و در عين حال دوران محكوميت‌شان را سپري كنند.علاوه بر اين از بسياري بزه‌هايي كه ممكن است در غياب آنها گريبانگير اعضاي خانواده‌شان شود جلوگيري شود. توجه به مجازات‌هاي جايگزين بهترين مسيري است كه در اين زمينه مي‌شود دنبال كرد.