طرح كاهش(LEZ) قرار است براساس اطلاعات معاينه فني خودروها، تردد وسايل نقليه را براساس آلايندگي در تهران كنترل كند.
طرح كاهش، محصول همكاري شهرداري تهران، دولت و پليس راهور است.
2سال پيش، مديريت شهري اين طرح را با الگوگرفتن از 225شهر جهان كه با آلودگي هوا روبه‌رو هستند و انجام مطالعات كارشناسي به شوراي شهر و شوراي‌عالي ترافيك پيشنهاد داد تا جايگزين طرح غيركارشناسي زوج و فرد شود. طرح زوج و فرد 6درصد در كاهش ترافيك و صفر درصد در كاهش آلودگي هوا اثر داشته است.
شوراي شهر هم با تكيه بر اين اطلاعات طي مصوبه‌اي درباره طرح كاهش تأكيد كرد: «در زمينه تردد در معابر پايتخت، تنها معاينه فني خودروهايي كه از مراكز مكانيزه معاينه فني شهر تهران كارت و برچسب اخذ كرده‌اند، براي پليس معتبر است.»
- كلانشهرها تابع باشند
در ماه‌هاي ابتدايي سال‌جاري، شوراي‌عالي ترافيك طرح را چكش‌كاري و اصول آن را تصويب كرد اما اجراي آن را منوط به اجراي سامانه ملي معاينه فني دانست. هم‌اكنون اين سامانه در شهرهاي كوچك كشور راه‌اندازي شده اما هنوز 6كلانشهر بزرگ كشور كه 70درصد برگه‌هاي معاينه فني ايران را صادر ميكنند، به اين سامانه متصل نشده‌اند. مهدي يدي همداني كه از سال92 دبير شوراي‌عالي ترافيك شده، در اين‌باره مي‌گويد: «كلانشهرها تاكنون جزيره‌اي رفتار مي‌كردند و ما از آنها مي‌‌خواهيم تابع وزارت كشور باشند.» بدين‌ترتيب هنوز مشخص نيست دولت چه زماني كلانشهرها را تابع مي‌كند؟
- كشيدن جور دولت
تهران كه خود پيشگام مكانيزه‌كردن خطوط معاينه فني در كشور است، در اين رابطه اعلام آمادگي كرده كه تعلل دولتي در طرح سامانه ملي معاينه فني را يكطرفه جبران كند. ولي آذروش، مديرعامل ستاد معاينه فني خودروهاي تهران در اين زمينه اعلام آمادگي كرد كه اين اطلاعات را پيش از راه‌اندازي سامانه ملي معاينه فني در اختيار پليس قرار دهد اما تعللها به اينجا ختم نمي‌شود.
- پليس هنوز امضا نكرده!
طرف سوم كه در مرحله اجراي طرح كاهش، وارد گود مي‌شود، پليس راهنمايي و رانندگي است. پليس بايد تا پيش از اجراي طرح كاهش، اطلاعات مراكز معاينه فني تهران را در اختيار بگيرد اما هنوز قدم از قدم برنداشته و تنها سردار موسي اميري جانشين رئيس پليس راهور نيروي انتظامي هفته گذشته با بيان اينكه پليس هنوز پاي اجراي طرح كاهش را امضا نكرده، گفت: «اين طرح هنوز براي ما ابهام دارد و تا زماني كه ابهامات رفع نشود نمي‌توانيم با اجراي آن موافقت كنيم.»
10دي‌ماه 1393بود كه هيأت وزيران پليس را ملزم به اتصال به سامانه معاينه فني كرد اما هنوز هيچ اقدامي از جانب پليس انجام نشده است. يكي از ايرادات پليس در راه نپيوستن به سامانه ملي معاينه فني، عدم‌اطمينان به معاينه فني در تهران و در خارج از تهران است كه البته مديرعامل ستاد معاينه فني خودروهاي تهران از حساسيت پليس راهور در اين‌باره تشكر مي‌كند.
بالاگرفتن حساسيت پليس درحالي است كه براساس ماده 3 آيين‌نامه اجرايي نحوه انجام معاينه فني مصوب هيأت دولت، نيروي انتظامي يكي از اعضاي كارگروهي است كه مكلف به نظارت بر مراكز معاينه فني است و هرگونه اهمال در اين باره مستقيم با جان مردم در ارتباط است. بدين‌ترتيب درصورت فعاليت مراكز متخلف بايد همه اعضاي كارگروه كه شامل پليس نيز است پاسخگوي اين مسئله باشند و تنها با اظهار عدم‌اطمينان به‌كار مراكز يا عدم‌بي‌اطلاعي از قانون نمي‌توان از تكليف شانه خالي كرد.
- آيا آستين‌ها بالا زده مي‌شود؟
معاينه فني يك الگوبرداري موفق از كشورهاي پيشرفته در كنترل كاهش آلودگي هواست كه 13درصد در كاهش مصرف سوخت و 23درصد در كاهش آلودگي هوا تأثير دارد. ستاد معاينه فني خودروهاي تهران از سال 1387 راه‌اندازي شده و هم‌اكنون 14مركز مكانيزه براي بررسي سلامت خودرو و تست‌هاي آلايندگي دارد. كيفيت ارائه شده در تهران موجب شده تا بارها در نشست‌هاي متعدد كلانشهرها و شهرهاي كشور، موضوع بهره‌گيري از تجربيات تهران در زمينه معاينه فني از سوي شهرهاي مختلف مطرح شود. حال بايد ديد طي 2هفته پيش‌رو آيا دولت و پليس فكري به حال كاستي‌هاي اجراي طرح كاهش ميكنند و آستين‌ها را براي سلامت مردم بالا مي‌زنند يا نه؟