كارشناسان افول بورس را به بي‌اعتمادي سرمايه‌گذاران از سياستگذاري‌هاي كلان نسبت مي‌دهند. به‌گزارش همشهري، شاخص كل بورس تهران در روز‌هاي شنبه و يكشنبه با يك رشد هيجاني نزديك به 4درصد رشد كرد اما معاملات بورس در روز‌هاي دوشنبه و سه‌شنبه با وجود آنكه رشد كرد با افت مشهود سرمايه‌گذاري همراه بود به‌طوري در مبادلات روز دوشنبه سهام 62درصد از شركت‌هاي بورس با نزول مواجه شد و در مقابل فقط 28درصد از شركت‌هاي بورس رشد كرد. ديروز هم قيمت سهام 154شركت افت كرد و 92شركت با رشد مواجه شدند.
ارزش كل معاملات انجام شده در بورس نيز فقط 92ميليارد تومان بود. در عين حال شاخص فرابورس هم در اين 2روز با افت مواجه شد و بخشي از سهام اين شركت‌هاي فرابورس از دست رفت اين در حالي است كه انتظار مي‌رفت پس از رفع تحريم‌هاي بين‌المللي و همچنين رونمايي از بسته جديد خروج از ركود، شاخص‌هاي بازار سهام با صعود مواجه شوند. كارشناسان مي‌گويند، سرمايه‌گذاران هنوز به سياست‌هاي دولت اعتماد ندارند و برخي گمانه‌زني‌ها نيز از دستوري‌بودن رشد شاخص ظرف چند روزگذشته خبر مي‌دهند.
- بورس با وجود توافق، در مرز بحران
در همين حال پايگاه اينترنتي آسيا تايمز در تحليلي نوشت: بورس تهران به روند نزولي پس از توافق خود ادامه داده و ارزش شاخص اصلي اين بازار در 9ماهه منتهي به سپتامبر 10درصد كاهش داشته است. آسيا تايمز ادامه داد: اين در حالي است كه حجم معاملات روزانه در اين بازار و متوسط نرخ افزايش قيمت كارخانه‌ها به ارقام بي‌سابقه‌اي رسيده است. به‌گفته وزارت اقتصاد، بخش‌هاي مهم اقتصاد ايران ازجمله خودرو، پتروشيمي، معدن و بانكي همگي در حالت ركود و «مرز بحران» قرار دارند. دولت كنترل حدود 70درصد اقتصاد ايران را در دست دارد و در يك دهه گذشته حدود 50ميليارد دلار سهام شركت‌هاي دولتي به بخش خصوصي واگذار شده است.
اما به‌رغم اين واگذاري‌ها، بخش عمده سهام صنايع همچنان دراختيار صندوق‌هاي بازنشستگي است و سهامداران بخش خصوصي نقش چنداني در مديريت و فعاليت‌هاي آنها ندارند. از بازار 90ميليارد دلاري سرمايه، تنها يك‌سوم به‌صورت شناور است و فقط بخشي از 300شركت فهرست شده در بورس، به‌صورت فعالانه خريد و فروش مي‌شوند.
- كارشناسان چه مي‌گويند
محمد شكوري‌‌راد، كارشناس بازار سرمايه:
وضعيت ضعيف معاملات بازار سهام طي 2 روز گذشته و بعد از رونمايي از بسته محرك اقتصادي دولت، نمايانگر اين واقعيت تلخ است كه بازار سرمايه اعتماد خود به تصميم‌گيرندگان اقتصاد كشور را از دست داده است و دولت راه سختي براي بازگشت اين اعتماد در پيش دارد. همزمان با رونمايي از بسته ويژه اقتصادي دولت براي خروج از ركود بسياري از تحليلگران و كارشناسان اقتصادي در امكان اجراي بخش‌هاي مختلفي از بسته پيشنهادي دولت شك كرده‌اند و حتي رئيس‌كل بانك مركزي روزگذشته تلويحا اعلام كرد اگر اجراي بسته منجر به تورم شود تجديدنظر خواهد شد. واقعيت اين است كه رونمايي از بسته اقتصادي آنطور كه انتظار مي‌رفت اتفاق نيفتاد و فقط به بيان كلياتي اكتفا شد.
درحالي‌كه تصور بر اين بود دولت برنامه خود را با جزئيات بيشتري ارائه دهد و همچنان هم اين انتظار وجود دارد. از همين رو بورس نتوانست به روند صعودي مورد انتظار ادامه دهد و با وجود حجم مناسب معاملات از ابتداي هفته جاري اما هيجانات بازار خيلي سريع فروكش كرد. رفع تحريم‌ها انتظار چندين ساله توليدكنندگان و فعالان اقتصادي و بازار سرمايه بوده و طبيعتا انتظار اين مي‌رفت انتشار چنين اخباري منجر به بهبود وضعيت بازار شود. اما به‌نظر مي‌رسد در حال حاضر سايه مشكلات داخلي سنگين‌تر از رفع تيرگي برداشته شدن تحريم‌ها بوده است.
محمد قرباني فريد، مديرعامل كارگزاري سهام پژوهان:
طبق آمار 14هزار واحد صنفي تعطيل، 22هزار واحد صنفي نيمه‌تعطيل و 14هزار واحد صنفي با 70درصد توان كار مي‌كنند. تا زمان وجود مشكلات اقتصادي، شركت‌ها سودآور نمي‌شوند و بايد پذيرفت تا زماني كه بنگاه‌ها با 20درصد ظرفيت كار مي‌كنند نمي‌توانند سودده باشند. در عين حال تا زماني كه دولت مشكلات توليد و شركت‌ها را بررسي و حل نكند اين مشكلات ادامه دارد، هرچند كه تصويب برجام براي چند روز اثر رواني بر بازار سرمايه داشته باشد. بورس زماني درست مي‌شود كه متوليان يك برنامه چندساله در مورد بازار سرمايه ارائه دهند و پيرو آن سرمايه‌گذار برنامه آتي را بداند، در چنين شرايطي مي‌توان به آينده اقتصاد و سرمايه‌گذاري اميدوار بود. در حال حاضر عمده مشكلات شركت‌ها آن است كه اين نهادها منابع مالي براي فعاليت ندارند.
ابوالقاسم آقادوست، كارشناس بازار سرمايه:
رشد چند روز اخير متأثر از لغو تحريم‌هاي بين‌المللي و اتخاذ تصميمات جديد تيم اقتصادي دولت براي خروج از ركود است. اما تا زماني كه اعتماد به بازار نگردد بورس با نوسان همراه خواهد بود چرا كه همچنان برخي از سرمايه‌گذاران به روند بازار و اثر مثبت گشايش‌هاي سياسي- اقتصادي كه به‌وجود آمده است اعتماد پيدا نكرده‌اند و فقط به فروش و جابه‌جايي نقدينگي خود از بازار سرمايه به پول اقدام مي‌كنند. علاوه بر اين در برخي از شركت‌ها انتظار عملكرد مناسب براي 9ماهه نيز وجود ندارد.
عليرضا مستقل، مدير صندوق سرمايه‌گذاري تدبيرگران فردا:
با وجود سياست‌هاي جديد دولت براي تحريك تقاضا، به‌نظر مي‌رسد رفع تحريم‌ها، اجراي برجام و همچنين سياست‌هاي اقتصادي جديد دولت تأثير خود را از زمستان و در گزارش‌هاي 12ماهه شركت‌ها نشان خواهد داد. يكي از معضلات روز بازار سهام ضعف نقدينگي است. علاوه بر ركود حاكم بر اقتصاد، نرخ سود بانكي نيز بر افت بازار سرمايه و بي‌ميلي سهامداران براي ورود به اين بازار تأثير‌گذار است.
ميررضا صادقي، قائم‌مقام مديرعامل شركت كارگزاري توسعه سرمايه دنيا:
به‌دليل ركود اقتصادي حاكم بر اقتصاد پيش‌بيني مي‌شود گزارش‌هاي مالي عملكرد مياندوره‌اي 6 ماهه و حتي 9ماهه شركت‌ها مناسب نباشد و فعلاً رشد قابل توجهي براي بازار سرمايه متصور نيست اما قيمت سهام شركت‌ها به اندازه‌اي پايين آمده كه جايي براي فروش سهام ندارد.
مهدي طاهري، تحليلگر بازار سرمايه: اصلي‌ترين هدف تيم اقتصادي دولت يازدهم از ابتدا تاكنون كنترل نرخ تورم بوده است. بديهي به‌نظر مي‌رسد كه در پي اجراي سياست‌هاي متناسب با تحقق اين هدف، ركود بر صنايع فعال در كشور حاكم شد و چرخه بيمار اقتصاد كشور را بيش از پيش دچار مشكل كرد.
- رونق در انتظار بازار سرمايه
وزير امور اقتصادي و دارايي گفت: با روندي كه هم‌اكنون در پيش است در آينده‌اي نزديك تورم تك‌رقمي مي‌شود و وقتي تورم مهار شود آرامش و ثبات در بازار ارز و ساير بازارها را خواهيم داشت. علي طيب‌نيا درحاشيه جلسه دوشنبه‌شب شوراي گفت‌وگوي دولت و بخش خصوصي درجمع خبرنگاران درباره تأثير اجراي بسته رونق اقتصادي بر بازار سرمايه گفت:
بازار سرمايه، آينه تمام نمايي از اقتصاد كشور است و آن چيزي را نشان مي‌دهد كه در بخش واقعي اقتصاد مي‌گذرد، بر اين اساس انتظار اين است كه با رونق در بخش واقعي اقتصاد، بازار سرمايه نيز رونق داشته باشد. وزير امور اقتصادي و دارايي افزود: باتوجه به اينكه به‌زودي تحريم‌ها نيز لغو خواهد شد، بنابراين انتظار رونق را در بخش واقعي اقتصاد داريم و اگر اين بخش رونق يابد به تبع آن بازار سرمايه نيز از رشد مناسبي برخوردار خواهد شد. او در پاسخ به پرسشي مبني بر احتمال رشد حباب‌گونه در بازار سرمايه گفت: با توجه به اينكه اتفاقات در بخش واقعي اقتصاد درحال رخ دادن است، به‌نظر مي‌رسد بايد منتظر رشد مناسب بازار سرمايه در ماه‌هاي آينده بود.