مسكن اجتماعي، طرح دولت حسن روحاني براي خانه‌داركردن افراد ضعيف جامعه است و قرار است جايگزين طرح مسكن مهر شود. وزارت راه و شهرسازي و وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي به‌صورت مشترك مسئوليت پيشبرد مسكن اجتماعي را بر عهده دارند. همچنين قرار است برخي نهادها و سازمان‌هاي دولتي هم در اجراي اين طرح ايفاي نقش كنند.
با اين حال نبود پول باعث‌شده اين طرح همچنان روي كاغذ باقي بماند. حتي خبر دقيقي هم درباره ميزان بودجه درنظر گرفته شده براي اين طرح در سال 95و از آن مهم‌تر ميزان تخصيص بودجه درنظر گرفته شده نامعلوم است. در اين زمينه با حامد مظاهريان، معاون وزير راه و شهرسازي گفت‌وگو كرده‌ايم و آخرين مراحل اجراي طرح مسكن اجتماعي را جويا شده‌ايم.
- طرح جامع مسكن در فاز اجرايي در چه مرحله‌اي قرار دارد؟
با توجه به اينكه كليه برنامه‌هاي نهادسازي و عملياتي طرح بازنگري جامع مسكن در 7محور اصلي قابل طبقه‌بندي است، از سوي مقام عالي وزارت، پيگيري تحقق برنامه‌هاي هر يك از اين محورها برعهده يكي از سازمان‌هاي تابعه به‌عنوان مسئول و برخي از سازمان‌هاي ديگر به‌عنوان همكار، گذاشته شده است.
به علاوه نهاد دبيرخانه راهبردي طرح جامع مسكن نيز تشكيل و مقرر شده كه هر يك از متوليان مذكور با همكاري ساير دستگاه‌هاي مرتبط ضمن اولويت‌بندي برنامه‌هاي مربوط به تدوين فرايند اجراي برنامه‌ها بپردازند و ضمن هماهنگي با دبيرخانه راهبردي الزامات و قوانين ضروري براي عملياتي‌كردن در قالب محورهاي اصلي احصا و عملياتي شود. لازم به ذكر است برخي از برنامه‌هاي طرح جامع مسكن ازجمله برنامه مسكن اجتماعي در قالب يك برنامه مشترك ميان وزارت راه و شهرسازي و وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعي تدوين شده و در مراحل نهايي و هماهنگي با سيستم بانكي (جهت اعطاي تسهيلات) و دولت (پرداخت يارانه) براي اجرا قرار داد.
- آيا در بخش‌هايي نظير مسكن كم‌درآمدها كه نياز به بودجه است، پيش‌بيني بودجه براي سال آينده شده است؟
يكي از مهم‌ترين برنامه‌هاي مسكن كم درآمدها در قالب برنامه مشترك تأمين مسكن است كه با هدف تأمين مسكن ملكي و اجاره‌اي براي اقشار خاص و تحت پوشش نهاد حمايتي و ساير اقشاري كه توانايي فراهم كردن سهم آورده متقاضيان را ندارند، در حال پيگيري است.
با توجه به محوريت منابع يارانه‌اي و موانع موجود براي پرداخت تسهيلات ارزان قيمت به اين گروه‌ها، مقرر شده كه براي سال‌جاري با استفاده از منابع و ظرفيت‌هاي موجود هر يك از نهادها و سازمان‌هاي متولي كم درآمدها مانند كميته امداد امام خميني(ره)، سازمان بهزيستي، سازمان تأمين اجتماعي، بنياد مسكن و وزارت راه و شهرسازي و با تكيه حداقلي به منابع يارانه‌اي، اين برنامه تا پايان امسال قابليت اجرا پيدا كند. بر اين اساس در سال‌جاري و در قالب بودجه سال 1394منبعي براي تحقق اين برنامه ديده نشده است ولي قطعاً در بودجه‌هاي سنوات آتي و در قالب برنامه ششم رديف خاصي براي اين موضوع پيش‌بيني و پيشنهاد مي‌شود.
بديهي است براي تأمين مسكن كم‌درآمدها در قالب مسكن مهر در بودجه سال 1394و همچنين پيش‌بيني سال 1395منابع لازم پيشنهاد شده است.
- كمبود منابع دولت چه تأثيري در فرايند اجراي طرح جامع مسكن به‌خصوص در بخش مسكن كم‌درآمدها دارد؟
با توجه به اينكه در قالب طرح جامع مسكن كليه برنامه‌هاي حمايتي مسكن از طريق پرداخت تسهيلات يارانه‌اي يا تأسيس صندوق‌هايي كه خانوارهاي كم‌درآمد را بانك‌پذير مي‌كند، عملياتي خواهد شد، لذا تأمين منابع يارانه‌اي از سوي دولت محترم ضرورت دارد و بدون تخصيص منابع و اعتبارات لازم و كافي امكان تحقق كامل اين برنامه‌ها فراهم نيست.
- طبق طرح جامع، نهادهاي حمايتي، بودجه دولت و منابع بانكي براي اجراي بخش مسكن كم‌درآمدها بايد وارد عمل شوند و بودجه بدهند، هر 3بخش با كمبود منابع مواجه هستند چه ضمانتي هست كه منابع مورد نظر در اين بخش‌ها وصول شود و مسكن كم‌درآمدها وارد فاز عملياتي شود؟
همانطور كه قبلاً نيز اشاره شده برنامه مشترك تأمين مسكن كم درآمدها در سال اول از طريق منابع و ظرفيت‌هاي موجود هر يك از نهادهاي حمايتي، آغاز خواهد شد. اما با توجه به رويكرد خروج از ركود اقتصادي دولت، جايگاه بخش مسكن در اقتصاد و سهم قابل ملاحظه آن در ايجاد رشد اقتصادي، قاعدتاً حمايت از برنامه‌هاي بخش مسكن چه از سمت تقاضا و چه از سمت عرضه در اولويت‌هاي سياستگذاري دولت قرار خواهد گرفت.
لذا با توجه به اينكه برنامه‌هاي بخش مسكن در قالب محورهاي اصلي طرح بازنگري طرح جامع قابل تحقق است، اميداريم منابع مالي اين برنامه‌ها در قالب بودجه‌هاي سنواتي تأمين شود، ضمن اينكه هيچ‌گونه الزام و ضمانت قانوني براي تأمين مالي اين برنامه‌ها از سوي دولت، همانند برنامه‌هاي ساير بخش‌ها، وجود ندارد.
- مجري اصلي طرح مسكن اجتماعي چه دستگاهي است؟ در طرح جامع بيش از 10نهاد، دستگاه و وزارتخانه در آن مسئوليت دارند، چگونه هماهنگي ميان آنها انجام مي‌شود كه كار پيش برود؟
اجراي برنامه مسكن اجتماعي در قالب برنامه مشترك ميان وزارتخانه‌هاي راه و شهرسازي و تعاون، كار و رفاه اجتماعي پيگيري مي‌شود. در اين برنامه مشترك كليه نهادها و سازمان‌هاي حمايتي كه متولي سازماندهي هيأت رفاهي اقشار خاصي هستند مانند كميته امداد امام خميني(ره)، سازمان بهزيستي، سازمان تأمين اجتماعي و صندوق بازنشستگي كشوري ساماندهي متقاضيان واجد شرايط خود و بنياد مسكن نيز ساماندهي خانوارهاي نيازمندي كه تحت پوشش هيچ‌يك از نهادهاي حمايتي قرار ندارند را در قالب اين برنامه بر عهده خواهند داشت. تعيين سازوكارهاي تأمين مالي آن نيز در سطحي بالاتر و براي كليه اين خانوارها با استفاده از ظرفيت‌هاي موجود ميان وزارتخانه‌هاي طرف تفاهم انجام خواهد شد.
- وام مسكن تهراني‌ها 100ميليون توماني مي‌شود؟
وزير راه و شهرسازي از پيشنهاد افزايش وام مسكن تهراني‌ها به 100ميليون تومان خبر داده است. عباس آخوندي در شرايطي اين خبر را اعلام كرده كه هفته گذشته در جلسه شوراي پول و اعتبار افزايش وام خريد مسكن از 35به 60ميليون تومان تصويب شد. عباس آخوندي، وزير راه و شهرسازي با تأكيد بر اينكه ميزان تسهيلات پرداختي براي خريد مسكن بايد بيش از نرخ‌هاي فعلي باشد گفت: در حال حاضر سقف تسهيلات قابل اعطا بر خريد مسكن روي هر واحد در شهر تهران ۸۰ ميليون تومان و وام جعاله نيز ۱۰ ميليون تومان و در مجموع ۹۰ ميليون تومان است كه پيشنهادم اين است با افزايش تسهيلات جعاله به ۲۰ ميليون تومان، سقف تسهيلات خريد مسكن به ۱۰۰ميليون تومان برسد.
البته هنوز اين موضوع به تصويب شوراي پول و اعتبار نرسيده و فقط در حد يك پيشنهاد است. آخوندي گفت: علاوه بر اين با موافقت شوراي پول و اعتبار در جلسه سه‌شنبه‌شب، سقف تسهيلات ساخت و خريد مسكن از محل حساب سپرده سرمايه‌گذاري ممتاز مسكن (خريد اوراق تسهيلات) كه تاكنون ۳۵ ميليون تومان بود به ۶۰، ۵۰ و ۴۰ ميليون تومان به‌ترتيب در شهر تهران، مراكز استان‌ها و شهرهاي بالاي ۲۰۰ هزار نفر جمعيت و ساير مناطق شهري افزايش پيدا كرد.