دكتر محمدرضا شكري، اكولوژيست دريا ميگويد كه بهطور حتم بروز اين پديده براي ايران توأم با بارشهاي سنگين است.
اين عضو هيأت علمي دانشگاه شهيد بهشتي درگفتوگو با همشهري به پيشينه اثرگذاري النينو درايران اشاره ميكند و يادآور ميشود: سال1998 هم پديده النينو باعث مرگومير دستهجمعي آبسنگهاي مرجاني در خليجفارس شد.
به گفته شكري، پديده النينو و سازوكار زمان وقوع آن كاملا شناخته شده است اما اعلام زمان وقوع آن بهعهده هواشناسي است. اين اكولوژيست دريا، بهاحتمال وقوع بلاياي طبيعي ناشي از بروز النينو اشاره و تصريح ميكند: پديده النينو بارش و سيلاب فراواني را در ايران سبب ميشود بهطوريكه اگر مسئولان برنامهريزي كنند اين بارشها ميتواند مشكل كمآبي را تا حدي برطرف كند.
ابتكار، رئيس سازمان حفاظت محيطزيست و دكتر مجيد عباسپور، استاد دانشگاه صنعتي شريف و رئيس انجمن متخصصان محيطزيست ايران هم پيش از اين از بروز سيلاب و طوفان در ايران بهدليل وقوع پديده النينو خبرداده بودند. هلالاحمر و مديريت بحران هم براي مقابله با خسارات احتمالي ناشي از النينو آمادهباش اعلام كردهاند.
اما دكتر مجتبي ذوالجودي، عضو هيأت علمي پژوهشگاه ملي اقيانوسشناسي و علوم جوي وزارت علوم نظر ديگري دارد. او درباره النينو به همشهري گفت: النينو كه در اقيانوس آرام اتفاق ميافتد تأثير مستقيم روي اقليم ايران ندارد و بهطور غيرمستقيم ممكن است روي برخي شاخصها مثل بارندگي اثر بگذارد؛ اما اينكه بگوييم ايران تحتتأثير النينو قرار ميگيرد و بهطور مستقيم نقشي در افزايش بارندگي در ايران ندارد، حرف درستي نيست.
ذوالجودي كه زماني رياست پژوهشگاه هواشناسي را هم برعهده داشته است، ميگويد: اينكه مديريت بحران، براي برخي مسائل برنامهريزي ميكند طبيعي است و اين سازمان بنا به مسئوليتي كه دارد بايد شرايط بحراني را درنظر بگيرد تا بتواند خدمات بهتري را درصورت وقوع بلاياي طبيعي انجام دهد. با وجود اين، وي يادآور ميشود همه كارشناسان هواشناسي و اقيانوسشناسي فيزيكي براين نكته صحه ميگذارند كه النينو بهطور مستقيم بر اقليم ايران اثر نميگذارد.
- از نگاه هواشناسي
همزمان با اين گفتهها داوود پرهيزكار، رئيس سازمان هواشناسي كشور به ايسنا گفت: پديده النينو يك پديده اقيانوسي است كه در منطقه استوايي اقيانوس آرام شكل ميگيرد و همواره با يك پديده جوي سياره مقياس به نام نوسان جنوبي همراه است؛ به همين علت نام كامل اين پديده جوي- اقيانوسي را «انسو» گذاشتهاند.
وي با بيان اينكه انسو در 3فاز گرم (النينو)، سرد (لانينا) و خنثي قرار ميگيرد، افزود: هنگامي كه انسو در فاز گرم (النينو) قرار دارد، جريانات صعودي در منطقه مركزي اقيانوس آرام استوايي تا غرب قاره آمريكاي لاتين تشديد شده و بارشهاي سنگين در اين منطقه شكل ميگيرد و شرق قاره آسيا و قاره اقيانوسيه دچار كم بارشي و خشكسالي ميشوند، اما اگر انسو در فاز سرد (لانينا) قرار داشته باشد شرايط برعكس شده و غرب قاره آمريكاي لاتين دچار كمبارشي شده و بارشهاي سنگين در شرق قاره آسيا و قاره اقيانوسيه رخ ميدهد.
پرهيزكار با بيان اينكه عمده بارشهاي ايران توسط امواج عرضهاي مياني تأمين ميشود كه از سمت غرب و از روي اقيانوس اطلس شمالي و اروپا شكل گرفته و به سمت ايران ميآيند، گفت: نوسان اطلس شمالي اصليترين نوسان جوي سياره مقياس مؤثر بر بارشهاي ايران است كه روي اقيانوس اطلس شمالي قرار دارد. پس از آن نوسان ديگري به نام نوسان مادن- جوليان روي اقيانوس هند است كه در ميزان تزريق رطوبت از روي اقيانوس هند و درياي عمان به درون امواج عرضهاي مياني كه به سمت ايران ميآيند، نقش مهمي دارد. وي افزود: فاز گرم انسو يعني النينو نيز باعث ميشود كه پرفشار جنب حارهاي خاورميانه كه مانع اصلي در مسير حركت امواج عرضهاي مياني از روي ايران است با عرضهاي پايين جابهجا شده و شرايط براي عبور اين امواج از روي ايران مهيا شود، بنابراين در مقياس سيارهاي، دستكم 3نوسان جوي نائو، امجياو و انسو در فرايند شكلگيري و شدت و مدت بارشهاي ايران نقش دارند كه در بين آنها انسو با آنكه در بارشهاي كشور تأثيرگذار است، اما تعيينكننده نيست.
- النينو به ايران نميآيد
پرهيزكار، رئيس سازمان هواشناسي با اشاره به اينكه در حال حاضر براساس ديدهبانيهاي انجام شده يك النينوي قوي شكل گرفته است، اظهار كرد: بيشتر مدلهاي جوي - اقيانوسي پيشبيني ميكنند كه اين پديده تا پايان زمستان امسال استمرار داشته باشد و در طول بهار سال آينده تضعيف شده و از بين رود. به گفته وي، انسو يك نوسان سياره مقياس جوي است كه همواره در منطقه استوايي اقيانوس آرام حضور دارد، اين پديده به هيچ عنوان از محل خود خارج نميشود و تنها در همان منطقه جا به جا ميشود. بنابراين آمدن انسو يا النينو به ايران يك حرف غيرعلمي بوده و امكانپذير نيست.