آخرين آمار رسمي كه در سالجاري منتشر شد نشان ميدهد كه عربستان با هزينه بيشتر از 6.4ميليارد دلار بزرگترين واردكننده تسليحات در جهان در سال 2014بوده است. بعد از عربستان، كشور امارات هم با هزينه سالانه بيشتر از 2.2ميليارد دلار در رده دوم وارادت تسليحات قرار دارد.
با اين همه تجهيزات نظامي اما كشورهاي عربي همواره در بخش نظامي نيروي ضعيفي بودهاند كه هيچ وقت توان قدرتنمايي در مقابل كشوري مانند ايران را نداشتهاند. همين مسئله باعث شد تا در اقدامي كمسابقه اشتون كارتر، وزير دفاع آمريكا به تازگي كشورهاي عربي را بهصورت علني به باد انتقاد بگيرد و در مقايسه با ايران به نوعي تحقيرشان كند.كارتر به تازگي در گفتوگو با مجله آتلانتيك اعلام كرد كه كشورهاي عربي داشتن جتهاي جنگنده آخرين سيستم را به «كار سخت آموزش و تربيت نيروهاي زميني و نيروهاي عمليات ويژه» ترجيح ميدهند.
او در اين مصاحبه به نفوذ ايران در منطقه اشاره كرده و خطاب به كشورهاي عربي ازجمله 6كشور شوراي همكاري خليجفارس گفته كه در مسائل منطقهاي اين كشورهاي عربي به جاي حضور زميني «در ارتفاع ۳۰ هزار پايي هستند».
اما چه شده كه آمريكا از دست متحدان عرب خود خسته شده است؟
- ارتشهاي بيسرباز
واقعيت اين است كه ارتشهاي كشورهاي شوراي همكاري خليجفارس با اين همه هزينه و جنگندههاي پيشرفته هيچ وقت قدرت قابل توجهي نبودهاند. در واقع با وجود خريد گرانقيمتترين و بهترين تجهيزات روي كاغذ اين كشورها در عرصه عملياتي نيروي نظامي لازم را ندارند. نداشتن همين روحيه و نيروي نظامي باعث شده تا آنها بخواهند كه حتي اين ماجرا را هم با پول حل كنند و اقدام به استخدام نيروهاي نظامي از كشورهاي ديگر كنند! به همينخاطر است كه مقامهاي دولت آمريكام مدتهاست كه كشورهاي عربي را تشويق به تشكيل ارتش مشترك عربي ميكنند تا شايد همه آنها با هم و در مجموع بتوانند تبديل به نيروي نظامي قابل توجهي شوند. اما يك حساب سرانگشتي نشان ميدهد حتي تعداد كل نيروهاي نظامي كشورهاي شوراي همكاري خليجفارس در مجموع هم به نصف نظاميان كاركشته و آموزشديده ايران نميرسد.
طبق گزارش مؤسسه تحقيقات صلح بينالمللي استكهلم (SIPRI) بيش از 25درصد بودجه عربستان سعودي در سال 2014صرف خريدهاي تسليحاتي شده است. طي اين سال، سعوديها بيش از 80ميليارد دلار صرف هزينههاي نظاميشان كردهاند تا بيشترين هزينه نظامي در ميان كشورهاي منطقه را داشته باشند. در كنار عربستان، امارات متحده عربي با هزينهاي بالغ بر 23ميليارد دلار در جايگاه دوم قرار ميگيرد.
- اول در خريد، آخر در نيروهاي آموزشديده
تجهيزات نظامي خودشان نميتوانند به جنگ بروند و مبارزه كنند. در جدول خريدهاي تسليحات نظامي كشورهاي عربي هميشه اول هستند اما در تعداد نيروهاي نظامي خبري از آنها نيست. تعداد نيروهاي نظامي عربستان سعودي كه بزرگترين خريدار تسليحات نظامي در جهان است براساس آخرين آمار حداكثر 233هزار نيروي نظامي فعال است. اين رقم براي امارات با آن هزينههاي نجومي تسليحاتي 65هزار نفر، بحرين 13هزار نفر و قطر 11هزار و 800نفر است! اين اعداد و ارقام هم اما خودشان حرف و حديث زيادي دارند.
هسته اصلي ارتش و نيروهاي نظامي كشورها را كساني تشكيل ميدهند كه براي حفظ مرزهاي كشورشان حاضر به فداكاري و جانفشاني هستند. از اين آمار نيروهاي نظامي اما بخش عمدهاي در كشورهاي عربي نيروهاي اجارهاي از مليتهاي ديگر هستند.
اين افراد كساني هستند كه تنها بهخاطر پول به ارتشهايي مانند عربستان پيوستهاند و هيچ وقت كشوري كه براي ارتش آن فعاليت ميكنند برايشان اهميتي ندارد. اين ماجرا در يمن به خوبي قابل مشاهده است.
اسپونتيك گزارش داده كه صدها نفر از نيروهاي عربستان در يمن نيروهاي نظامي سابق كلمبيايي هستند كه حالا براي حضور در ارتش عربستان استخدام شدهاند. گفته ميشود حداقل 800نظامي سابق كلمبيا در خط مقدم براي عربستان در يمن مبارزه ميكنند.
- آمريكايي كه تنها ماند
نيويورك تايمز، مدت كوتاهي بعد از انتقاد وزير دفاع آمريكا از كشورهاي عربي روز گذشته در گزارشي اعلام كرده كه كشورهاي عربي واشنگتن را در سوريه تنها گذاشتهاند. به گزارش نيويوركتايمز، درحاليكه آمريكا خود را براي تشديد حملات هوايي عليه گروه تروريستي داعش در سوريه آماده ميكند، همپيمانان عرب اين كشور همچون عربستان سعودي و امارات متحده عربي با تمركز بر جنگ عليه يمن اكثر جنگندههاي خود را از عملياتهاي مربوط به سوريه خارج كردهاند. در واقع اين كشورها قصد تنها گذاشتن آمريكا را نداشتهاند.
آنها با نداشتن نيروي لازم هر چقدر تجهيزات نظامي داشته باشند نميتوانند بهطور كامل در چند جبهه تمركز داشته باشند. وزير دفاع آمريكا از كشورهاي عربي انتقاد كرده كه براي مقابله با نفوذ ايران بايد به جاي خريد تجهيزات از نيروهاي زميني استفاده كنند. كارتر اما شايد فراموش كرده كه اين كشورها نيرويي در ارتش خود ندارند كه قابل استفاده باشد.