آلودگي هواي پايتخت بار ديگر براي بسياري از فعاليت‌هاي شهري مشكل ايجاد كرد. آسمان از روز پنجشنبه تا همين ديروز در اين شهر 9ميليون نفري رنگي دودآلود داشت تا اين پرسش در ذهن‌ها ايجاد شود كه چرا كمكي براي كاهش آلودگي هواي تهران نمي‌شود؟ اين در حالي است كه شهروندان كلانشهرها براي رفع آلودگي هوا چشم به آسمان دارند تا باد و باران به داد آنها برسد.
همزمان با طولاني‌ترين آلودگي هواي سال94، برخي چهره‌هاي دولتي از وضعيت هوا ابراز رضايت كردند و اينكه امسال سالي است با هواي بهتر از سال‌هاي گذشته. معصومه ابتكار رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست شنبه‌شب در برنامه تلويزيوني در اين‌باره اعلام كرد: «كيفيت هواي تهران در سال‌هاي 92 و 93 بهتر شده و با وجود شرايط ناسالم ناشي از پايداري هوا در روزهاي اخير بهبود نسبي در كيفيت هوا اتفاق افتاده، در 7ماهه اول سال94 نسبت به سال93، 7روز سالم بيشتر داشته‌ايم كه اين امر نشان‌دهنده رشد مطلوب در اين زمينه است.» البته ديروز شاخص كيفيت هواي تهران عدد118 و هواي ناسالم براي گروه‌هاي حساس را ثبت كرد.
- كمكي كه نيست
مديريت شهري در سال‌هاي اخير مي‌كوشد با دنبال كردن مديريت يكپارچه تصميم جدي خود را براي كنترل آلودگي هوا نشان دهد اما هيچ دستي از دولت براي ياري به شهرداري تهران در مديريت يكپارچه دراز نمي‌شود. شهردار تهران زمستان سال گذشته بود كه اعلام كرد: «براي كاهش آلودگي هوا همه بايد احساس مسئوليت كنند.» بدين‌ترتيب اگر همه براي كاهش آلودگي هوا و جلوگيري از توليد ديگر آلاينده‌ها تلاش نكنند چيزي جز فاجعه در انتظار تهران نخواهد بود. به‌گفته محمدباقر قاليباف، آلودگي هواي شهرها امروز براي ما بزرگ‌ترين چالش است، چالشي كه اگر تداوم پيدا كند، بدون شك يك فاجعه ملي در انتظار ماست.
مديريت شهري تهران هم‌اكنون شناخت دقيقي از نوع آلاينده‌هاي هوا و منابع توليد‌كننده آن دارد به‌طوري كه مي‌داند با چه برنامه‌ريزي و چه اقداماتي مي‌توان آلاينده‌ها را دقيقا به چه ميزاني و در چه مناطقي كاهش دهد. آنچه بيشترين تأثير را در آلودگي هواي تهران مي‌گذارد بحث مربوط به انرژي و مصرف سوخت است و بيشترين آلايندگي در تهران را وسايل متحرك توليد مي‌كنند. امروز تك‌تك افراد در برابر آلودگي هوا مسئوليت دارند و در اين ميان شهرداري بيشتر از همه شهروندان مسئول است اما نبايد فراموش كرد كه مسئوليت قانوني براي كاهش آلودگي هواي تهران با كدام نهاد است؟ يكي از تأكيدات مديريت شهري اين است كه بايد مشخص شود كه چه‌كسي مسئول مديريت كاهش آلودگي هواي تهران است.
شهرداري تهران با تكيه بر مسئوليت اجتماعي در برابر شهروندان تلاش كرده طرح كاهش را براي كاستن از آلودگي هواي تهران به اجرا درآورد اما دولت هنوز به اين طرح وقعي نمي‌نهد. ديروز سيدحسين هاشمي استاندار تهران نيز در گفت‌وگويي در اين‌باره با اشاره به اينكه سال گذشته در آلودگي هوا به وضعيت هشدار نرسيديم اعلام كرد: «قطعاً با اجراي طرح كاهش (LEZ) ، طرح زوج و فرد متوقف نمي‌شود و به‌قوت خود ادامه دارد.» به‌گفته وي، درباره كاهش آلودگي هواي شهر تهران با توجه به پديده وارونگي هوا در فصل پاييز و زمستان و افزايش ذرات آلاينده، اخيراً جلسه‌اي با پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ برگزار شده و به جدي گرفتن طرح زوج و فرد تأكيد شد.
سخنان وي درحالي عنوان مي‌شود كه نقدها و تحقيقات دانشگاهي و علمي، بارها بر بي‌اساس بودن طرح زوج و فرد تأكيد كرده‌اند، اما اين مسئول دولتي پايتخت در اظهارنظري جنجالي گفت: «اجراي طرح كاهش بسيار سخت و نياز به نيروي انساني زيادي دارد البته بنده اين طرح را كامل مطالعه نكرده‌ام و قضاوت كردن درباره اين طرح سخت است.»
- آلودگي همچنان باقي است
سيدجعفر تشكري‌هاشمي، معاون شهردار تهران، ديروز در باره آلودگي هواي تهران به همشهري گفت: اينكه ما شرايط ناسالم هوايي در سال گذشته نداشته‌ايم، بايد ديد عوامل اثرگذار چه بوده است؟ يكي بهبود كيفيت بنزين بوده كه از وزارت نفت ممنون هستيم اما همچنان آلودگي هوا وجود دارد. اين‌بار بنزين يورو4 در خودروهاي فرسوده و از رده خارج باعث اين آلودگي شده است.
در اين ميان مسئولان دولتي به طرح زوج و فرد اعتقاد دارند اما اين طرح براي كاهش آلودگي هوا به لحاظ علمي و كارشناسي جايگاهي ندارد و راه‌حل‌هاي كارآمدتري وجود دارد. اين منصفانه نيست كه مردم با يك ماشين غيرآلاينده، نتوانند نيمي از سال را در شهر تردد كنند و ماشين‌هاي فرسوده همچنان با تردد خود، هوا را آلوده كنند. دير يا زود افرادي كه با طرح كاهش به‌عنوان راه‌حل مديريت شهري همكاري نكرده‌اند، پي به نياز شهرها به طرح‌هاي اينچنيني مي‌برند.