اين موضوع باعث شد تا برخي زائران حتي بدون گذرنامه و با دردست داشتن كارت ملي به زيارت اربعين بروند. بي‌برنامگي و ناهماهنگي پس از اين اقدام، باعث شد تا مرزهاي 2كشور براي حدود 2هفته به حالت بحراني دربيايد و كشورهاي ايران و خصوصا عراق تبعات اين برنامگي را تا مدت‌ها پس از زيارت اربعين تحمل كنند. امسال در آستانه اربعين حسيني براي اينكه تجربه سال گذشته تكرار نشود، 2كشور ايران و عراق اقدامات مشتركي را در اين زمينه انجام داده‌اند كه مهم‌ترين آن لزوم اخذ ويزا براي زيارت اربعين است. گفت‌وگوي همشهري با راجح صابر عبود الموسوي، سفير عراق در ايران را بخوانيد:
- سال گذشته حذف يكباره ويزا براي زيارت اربعين باعث شد تا تعداد زيادي از افراد براي زيارت عازم عتبات عاليات شوند. چطور اين تصميم به يكباره گرفته شد؟
اين يك تصميم شخصي بود از طرف وزير كشور عراق كه ظاهرا خوب كارشناسي نشده بود و بدون مشاوره بين مسئولان 2دولت يك‌دفعه تصميم به حذف ويزا گرفتند و ما از سال گذشته تا‌كنون از اثرات اين تصميم ناگهاني رنج مي‌بريم.
- امسال احتمال حذف ويزا هست؟
خيلي‌ها شايد دلشان بخواهد كه بدون پرداخت هزينه به زيارت بروند اما خب، همه‌‌چيز با آرزو و تمنا آماده نمي‌شود. اگر از خود من هم بپرسيد كه مي‌خواهي بدون ويزا و پرداخت پول به ايران بيايي، تصديق مي‌كنم. به جديت تأكيد مي‌كنم كه اين اتفاق هرگز تكرار نمي‌شود. بسياري از شهروندان تصور مي‌كنند كه ممكن است در روزهاي منتهي به اربعين حسيني همانند آنچه سال گذشته اتفاق افتاد، همراه داشتن ويزا لغو شود اما اين موضوع ديگر تكرار نخواهد شد. من تعجب مي‌كنم كه برخي اخبار مبني بر احتمال لغو ويزا براي سفر اربعين چگونه منتشر مي‌شود چرا كه هيچ سنديتي ندارد. هر سخني كه در اين‌باره زده مي‌شود در اين برهه بسيار حساس اثر بسيار بزرگي خواهد داشت. مسئولان ايراني و عراقي تأكيد دارند كه سفر به عراق بايد با گذرنامه رسمي، اخذ ويزا و پرداخت مبلغ قانوني مصوب باشد. به همه شهرونداني كه تمايل به زيارت اربعين دارند توصيه مي‌كنم كه هر چه سريع‌تر براي گرفتن ويزا به كنسولگري‌هاي عراق در تهران، مشهد، كرمانشاه و اهواز مراجعه كنند و اين كار را به روزهاي پاياني موكول نكنند. چراكه كشور عراق با برنامه‌ريزي كه براي صدور ويزا براي اربعين داشته، تنها تا 3هفته آينده براي زيارت اربعين ويزا صادر مي‌كند و پس از آن صدور رواديد براي زيارت اربعين متوقف مي‌شود. به همين دليل پيشنهاد مي‌كنم زوار هر چه سريع‌تر براي گرفتن ويزا مراجعه كنند.
- حالا براي اين «صدور هر چه سريع‌تر ويزا» چه تمهيداتي را درنظر گرفتيد؟
طرحي را ما در دست اجرا داريم كه به‌احتمال زياد در آينده‌اي نزديك اجرايي مي‌شود. قرار است در مرز استان‌هاي پرجمعيت دفاتر كنسولي موقت داير كنيم كه زائران براي گرفتن ويزا راحت‌تر باشند. اسامي اين استان‌ها بعد از تأمين نيروي انساني مورد نياز از وزارت خارجه عراق به‌زودي اعلام مي‌شود. اما هنوز ليستي از شهرهاي مورد نظر به‌دست من نرسيده است.
- هـفـته گـذشـتـه ديداري با معاون وزير كشور درخصوص اربعين داشتيد، نتيجه اين ديدار چه بود؟
در ديدار با معاون وزير كشور ايران آمادگي‌هاي 2كشور درخصوص استقبال از زائران اربعين و اعزام زائران براي زيارت اربعين مورد بررسي قرار گرفت، اين ديدارها هميشگي است و در ايران و عراق بين مسئولان 2كشور براي تحقق بهترين راه‌هاي ارائه خدمت به زائران امام حسين(ع) ادامه دارد.
- روزانه چه تعداد ويزا براي زائران صادر مي‌شود؟
الان تقريبا روزانه 12هزار ويزا صادر مي‌كنيم و پيش‌بيني مي‌شود افزايش هم يابد. ما تمام آمادگي‌هاي لازم را داريم تا بتوانيم ويزا را در همان روز تقاضا صادر كرده و تحويل دهيم. البته مدت اعتبار استفاده از رواديد 2ماهه است اما زمان اقامت در داخل عراق 2هفته خواهد بود؛ يعني از 12صفر تا 27صفر زائران مي‌توانند در عراق حضور داشته باشند. توصيه من اين است كه زائران به شايعات حذف ويزا توجه نكنند و تا مي‌توانند براي گرفتن ويزا عجله كنند و موكول‌كردن اين كار به روزهاي آخر فشار زيادي بر ما و كنسولگري‌ها وارد مي‌كند. ما آماده‌ايم كه روزانه 100 تا 120هزار ويزا صادر كنيم و حتي اگر لازم شد شبانه‌روز و در تعطيلات هم براي صدور ويزا كار كنيم.
- پيش‌بيني دولت عراق براي خدمات‌رساني به زائران چيست؟
دولت عراق در حال جنگ شديد با تروريست‌هاست و در عين حال تأمين امنيت زائران اربعين را نيز مدنظر دارد. حدود 20تا 25ميليون زائر براي ايام اربعين وارد كشور عراق مي‌شوند كه بايد امنيت‌شان تأمين شود. همانطور كه حضرت آيت‌الله خامنه‌اي، رهبر معظم ايران فرمودند تأمين امنيت زائران اربعين واقعا يك معجزه بود. دولت عراق هم تمام امكانات خودرويي و غيرخودرويي خود را در اختيار دارد و براي خدمت به زائران قرار مي‌دهد. در خيلي موارد علاوه بر خدمات صادقانه و قابل توجهي كه مردم عراق به زائران امام حسين انجام مي‌دهند، دولت عراق هم اقداماتي از قبيل تأمين غذاي زائران را برعهده مي‌گيرد. تمام وزارتخانه‌هاي عراق هم بسيج شده‌اند تا هركدام به فراخور حالشان نقشي را در اين زمينه داشته باشند. تأكيد مي‌كنم كه اين اقدامات جداي از مهمانپذيري تمام ملت عراق است كه با مال و جان از زوار پذيرايي مي‌كنند.
- درباره تأمين امنيت زوار در ايام اربعين با توجه به تهديدات داعش چه برنامه‌هايي داريد؟
داعش تهديد مي‌كند، چون جنگ را باخته است. به‌خصوص در جنگ اخير در بيجي كه آمادگي‌هاي لازم و امكانات زيادي داشتند و بهترين نيروها كه در واقع بزدل‌ترين نيروهايشان بودند را داشتند ولي براي خسارت‌هايي كه ديدند مي‌خواهند انتقام بگيرند و تهديد به حمله به زوار امام حسين را مي‌كنند. اما شكر خدا كه دهه محرم به خير و خوبي گذشت. در داخل دولت عراق هم آمادگي زيادي صورت گرفته تا بتوانند جلوي هرگونه تلاش براي ضربه زدن به زائران را بگيرند. داعش تهديد كرده و شكست خورده و اگر دوباره تهديد كند دوباره شكست خواهد خورد.
- سال گذشته به‌علت حجم بالاي زائران اربعين، مشكلاتي همچون كمبود وسايل حمل‌ونقل عمومي در هنگام بازگشت زوار به كشورشان به‌وجود آمده بود، اين مشكلات در زمينه مخابرات هم قابل توجه بود. برنامه امسال براي كاهش اين مشكلات چيست؟
چند روز قبل نامه‌اي از وزارت ارتباطات عراق آمد كه در تلاش هستند تمام اقدامات لازم را براي تأمين تماس خوب و مستقيم زائران انجام دهند. به‌عنوان مثال، اگر 100نفر جايي باشند و مثلا مشكل آتش‌سوزي پيش بيايد و فقط يك در براي خروج باشد، ازدحام زيادي براي خروج مي‌شود. اين موضوع در حجم وسيع‌تر در زمان اربعين با حضور 20 تا 25 ميليون زائر اتفاق مي‌افتد. اين افراد مي‌خواهند در همان روز پس از زيارت به خانه‌هايشان برگردند و قطعا ازدحام خواهد شد. حتي اگر صدها هزار ماشين و قطار و هواپيما هم باشند، شاهد ازدحام و به‌هم‌ريختگي در پايان مراسم خواهيم بود. زوار امام حسين چند روز راه رفته و خسته شده‌اند و اين مسئله طبيعي است.
- امسال پيش‌بيني شده خودروهاي جمعي ايران براي بازگرداندن زائران به عراق بروند يا خير؟
طبق اطلاعاتي كه دارم در بعضي استان‌ها ماشين‌ها اجازه خواهند داشت تا مسافتي را بروند و آنجا مستقر شوند. زوار هم از آنجا با ماشين‌هاي عراقي به كربلا و نجف مي‌روند و دوباره زائران را به اين نقطه برمي‌گردانند. آرزوي قلبي من اين است كه زوار ايراني بتوانند با خودروهاي حمل‌ونقل عمومي از ايران به نجف و كربلا بروند و مشكلي در اين زمينه نداشته باشند. من اميدوارم بتوانم يك قطار بخرم و زوار را با آن براي زيارت ببرم.
- سال گذشته برخلاف فرودگاه نجف، در فرودگاه بغداد معطلي‌هاي طولاني بود و برخي برخوردها نامناسب بود؟ برنامه‌اي براي اصلاح اين مشكل داريد؟
به هرحال در اين موضوع مي‌توانيم بگوييم كه هر انساني فرهنگ خودش را و ميزان آگاهي خودش را دارد. اما مهم‌ترين مسئله اين است كه سياست دولت و خط‌مشي دولت‌ها برخورد نامناسب با افراد و اتباع ديگر كشورها نباشد. شما با حجم گسترده و سطح روابط 2كشور آشنا هستيد، اگر قرار بود به زائر اهانت شود، مردم عراق در خانه‌هايشان را براي زائران باز نمي‌كردند. ما اطلاع داريم كه بعضي سربازان ايراني در گذرگاه شلمچه برخورد مناسبي با زائران ندارند، ولي مي‌دانيم اين سياست دولت ايران نيست و كار شخصي است. در عراق متأسفانه كساني را داريم كه از ايران و از حتي از امام حسين بدشان مي‌آيد، ولي اكثريت مردم عراق عاشق امام حسين و عاشق زائران ايشان هستند و دست زائر امام حسين را هم مي‌بوسند.
من مسئله‌اي كه شما گفتيد را خواهم نوشت و به بغداد تذكر مي‌دهم. با قاطعيت مي‌گويم كه ما هيچ‌گاه اهانت به هيچ زائري را اجازه نمي‌دهيم و در خدمت همه زائران هستيم. حالا شايد بعضي وقت‌ها به‌خاطر خستگي و فشار كار تحمل افراد كم شود و پيش مي‌آيد كه رفتار درستي نداشته باشند. در مقابل گاهي زائران عراقي كه براي زيارت به ايران مي‌آيند، گذرنامه و پول‌هايشان به سرقت مي‌رود اما اين اتفاقي است كه نبايد آن را تعميم داد. اگر از من بپرسيد كه مردم ايران چطور هستند، مي‌گويم مهمان‌نواز و بافرهنگ، مهربان و... هستند. باز هم تكرار مي‌كنم من درخصوص اين رفتار در فرودگاه بغداد تذكر مي‌دهم و نامه مي‌نويسم كه مشكل ان‌شاءالله حل شود.
- توصيه‌هايي به زائران
ثبت‌نام در سامانه سماح به‌نشاني www. samah.haj.ir نخستين قدم براي رفتن به زيارت اربعين است. بعد از ثبت‌نام در اين سامانه هر چه سريع‌تر نسبت به دريافت گذرنامه معتبر اقدام كنيد و دريافت ويزا را به روزهاي آخر سفر موكول نكنيد.
گذرنامه‌اي كه در اختيار داريد بايد حداقل 4ماه اعتبار داشته باشد.
علاوه بر سفارت عراق در تهران كنسولگري‌هاي اين كشور در مشهد، كرمانشاه و اهواز و 11شهر ديگر امكان صدور ويزا را دارند كه اسامي ديگر شهرها از طريق جرايد منتشر مي‌شود.
براي حفاظت از مدارك خود و پيشگيري از مفقود شدن آنها، در ورود به عراق از همراه داشتن مدارك غيرضروري اعم از شناسنامه، كارت ملي، دفترچه بيمه، كارت‌هاي اداري، كارت‌هاي بانكي، پايان خدمت، گواهينامه رانندگي و... خودداري كنيد.
يك نسخه كپي از گذرنامه، شناسنامه و كارت ملي خود را در مكاني مجزا از گذرنامه همراه داشته باشند تا درصورت مفقود شدن گذرنامه، امكان تسهيل و تسريع در مساعدت‌هاي قانوني وجود داشته باشد.
با توجه به عدم‌امكان استفاده از كارت‌هاي بانكي كشور در داخل عراق، مبالغ كافي (با احتساب امكان طولاني شدن مدت سفر و مشكلات پيش‌بيني نشده) همراه داشته باشند و قبلا نسبت به نرخ تبديل ارز ايراني به عراقي اطلاع پيدا كنيد. پول ايراني نيز در داخل عراق قابل استفاده است.
پس از ورود به مرز عراق، از درج مهر ورود به آن كشور در گذرنامه خود اطمينان پيدا كنيد.
درصورت مفقود شدن گذرنامه، به يكي از كنسولگري‌هاي كشورمان در عراق (كربلا، نجف، بصره، بغداد و...) مراجعه كنيد.
براي گرفتن ويزا براي ايام اربعين بايد 40دلار هزينه كنيد. اين هزينه‌اي است كه توسط دولت عراق دريافت مي‌شود. اگر براي دريافت ويزا از طرق كارگزاري‌ها و دفاتر خدمات اقدام كنيد، مبلغي هم بابت ارائه خدمات از شما دريافت خواهد شد.
گرفتن ويزاي گروهي شرط سفر به اربعين اعلام شده است. براي گرفتن ويزاي گروهي بايد با مراجعه به دفاتر كارگزاري و به همراه داشتن گذرنامه و 2 قطعه عكس، پرداخت 40دلار وجه نقد و پركردن فرم‌هاي مربوط نسبت به دريافت ويزا اقدام كنيد.
- نگران جاي پارك خودرو در شهرهاي مرزي نباشيد
فرمانده انتظامي استان خوزستان گفت: ساخت گيت‌هاي ورودي و خروجي در مرز شلمچه و مهران براي جلوگيري از ايستايي و كندي كنترل رواديد وگذرنامه زائران، با سرعت زياد و قبل از اربعين حسيني به پايان مي‌رسد.سردار محمدرضا اسحاقي با اشاره به اينكه گيت‌هاي در حال احداث از پروژه‌هايي است كه ساخت آنها در سال‌جاري آغاز شده است، گفت: ساخت گيت‌هاي ورودي و خروجي به‌منظور جلوگيري از ايستايي و كندي كنترل رواديد و گذرنامه زائران، با همكاري دستگاه‌هاي ذيربط با سرعت زياد و قبل از اربعين حسيني، به پايان مي‌رسد.سعي شده با ايجاد تسهيلات و تمهيدات، از ترددهاي اضافي و ترافيك سنگين جلوگيري و زمينه براي تسهيل تردد زوار اين كنگره عظيم ديني، فراهم شود.وي با اشاره به بررسي وضعيت جاده‌ها و عبور و مرور احتمالي خودروهاي زائران اربعين حسيني و همچنين پاركينگ خودروها در مرزهاي شلمچه و چزابه، گفت: زيرساخت‌هاي مناسبي براي تردد خودروهاي زائران اربعين حسيني درنظر گرفته شده است كه با توجه به قابليت‌هاي اين مرزها، زائران اربعين حسيني مشكلي در زمينه ترافيك ندارند.
سال گذشته نبود محلي براي پارك خودروهاي شخصي يكي از معضلات زائراني بود كه با خودروي شخصي خود به مرزها آمده بودند. امسال اما با تمهيداتي كه در اين زمينه انديشيده شده در مرزهاي مهران و چزابه پاركينگ هايي با ظرفيت هاي بالا براي پارك خودروهاي شخصي در نظر گرفته شده است.
- تردد از مرزهاي چزابه و شلمچه توصيه مي‌شود
رئيس پليس راه كشور مناسب‌ترين مسير براي تردد زائران اربعين حسيني را در استان خوزستان و مرزهاي چزابه و شلمچه دانست و گفت: خوزستان به‌دليل داشتن سيستم ريلي شرايط بهتري را خواهد داشت؛ بنابر اين به زائران عتبات حسيني توصيه مي‌كنيم كه اولويت تردد خود را به استان خوزستان و مرزهاي شلمچه و چزابه اختصاص دهند.
وضعيت شهر مهران در استان ايلام نسبت به گذشته تفاوت چنداني نكرده؛ بنابراين براي جلب مسافر محدوديت دارد و از طرفي در ناوگان مسافربري نيز تحول خاصي ايجاد نشده كه مسلماً پيش‌بيني مي‌كنيم مشكلاتي را در استان ايلام شاهد باشيم. سرهنگ محمدحسين حميدي در پاسخ به سؤال ديگري در مورد تأمين پاركينگ براي خودروهاي زائران در استان‌هاي مرزي چنين توضيح داد: پيش‌بيني لازم براي تأمين پاركينگ در شهر مهران شده و مكان‌هاي خاصي در اين رابطه شناسايي شده كه در حال شناسنامه‌دار شدن هستند تا در قبال وجوهي كه زائران مي‌پردازند پاركينگ‌ها بتوانند سرويس‌هاي لازم را ارائه دهند.
وي درباره احتمال تكرار مشكل سال قبل درباره كمبود اتوبوس براي جابه‌جايي زوار نيز به خبرگزاري فارس گفت: تعداد اتوبوس با حجم تقاضا مسلما برابر نيست و اگر كل اتوبوس‌هاي داخل كشور را نيز بسيج كنيم با تعداد متقاضياني كه قصد سفر دارند هماهنگ نخواهد بود؛ ضمن آنكه تعداد اتوبوس‌ها تفاوت چنداني نكرده و فرسوده‌تر نيز شده‌اند بنابراين مشكل جابه‌جايي مسافران را نيز به‌طور حتم خواهيم داشت.