دكتر محمدرضا فاطمي، متخصص اكوبيولوژي دريا در اينباره ميگويد تا 30 سال پيش جمعيت فكها بالغ بر يك تا يك ونيم ميليون تخمين زده ميشد اما اكنون جمعيت فكها با خوشبيني بين 100تا 300هزار برآورد ميشود.
اين استاد دانشگاه در گفتوگو با همشهري مهمترين تهديد فكهاي خزري را شكار غيرمجاز عنوان كرد وافزود: شكار غيرمجاز اين گونه در روسيه و بهويژه قفقازستان جمعيت اين حيوان را تا آستانه نابودي پيش برده است. به گفته فاطمي، قفقازها بهخاطر تهيه كلاه از پوست فك، بيرحمانه فكها را شكار ميكنند. آنها فكها را درست در زمان زادآوري همراه با توله هايشان بهدام مياندازند.
- تلفات فكها ادامه دارد
همزمان با اين گفتهها، مديركل دفتر زيست بومهاي دريايي سازمان حفاظت محيطزيست هم از مرگ 2فك در يكماه گذشته بهعلت خفگي خبر داد و گفت: گرفتار شدن فكها در تورهاي ماهيگيري يكي از دلايل مهم تلفشدن اين گونه پستاندار است.
آنطور كه داوود ميرشكار به خبرگزاري ايرنا گفته است، در يكماه گذشته 3فك نر و 7فك ماده از تورهاي ماهيگيري نجات يافتند و بعد از آن نمونه گيري، پلاكگذاري و رهاسازي شدند.
به گفته ميرشكار، در مدت يادشده لاشه 2فك در سواحل استان گلستان مشاهده شد كه بعد از نمونهگيري و بررسيهاي لازم علت مرگ خفگي اعلام شد. اين فكها در تورهاي صيادي گرفتار شدند و از شب تا صبح زير آب بودند درنتيجه خفه شدند.
وي تأكيد كرد: از آنجا كه فك خزري گونهاي در خطر انقراض است سازمان حفاظت محيطزيست با همكاري مركز درماني و تحقيقاتي فك خزري لني هارت در هلند برنامههاي مشتركي دارد و بر اين اساس پلاكگذاري فكها كه كاري مشترك است با شتاب قابلقبولي پيش ميرود بهطوري كه از ابتداي سالجاري تاكنون 32فك در حاشيه درياي خزر پلاك گذاري، نمونهگيري و بعد رهاسازي شدند.
داوود ميرشكار خاطرنشان كرد: فكها تنها پستانداران درياي خزر هستند كه اكنون در فهرست سرخ اتحاديه جهاني حفاظت از طبيعت (IUCN) قرار دارند و جزو گونههاي در خطر انقراض به شمار ميروند.
وي اظهار كرد: پلاكگذاري اين گونهها با هدف حفاظت بيشتر ازآنها جزو برنامههاي معاونت محيطزيست دريايي سازمان حفاظت محيطزيست است كه اجراي آن از ابتداي سالجاري آغاز شده است.
- مرگ فكها در آذربايجان
چندي پيش 11فك خزري در سواحل كشور جمهوري آذربايجان تلف شدند كه علت تلف شدن اينگونههاي در خطر انقراض توسط دولت آذربايجان همچنان ادامه دارد. ميرشكار در اين باره گفت: هنوز گزارشي رسمي از علت تلفشدن اين فكها از دولت آذربايجان به سازمان حفاظت محيطزيست ايران ارسال نشده است، اما برخي گزارشهاي غيررسمي علت تلف شدن فكها را تغييرات آب و هوايي و گرفتار شدن در تورهاي صيادي اعلام كردهاند.
فك خزري با نام علمي Pusa caspica يكي از پستانداران كمياب آبزي دنياست كه فقط در درياي خزر و رودخانههاي منتهي به آن زندگي ميكند. اينگونه تنها پستاندار درياي خزر محسوب ميشود كه بهدليل صيد بيرويه و بههمخوردن شرايط زيستي و كاهش شديد جمعيت نيازمند حمايت بينالمللي است.
فك خزري بهطور ميانگين 1/5متر طول و ۶۸كيلوگرم وزن دارد و يكي از كوچكترين انواع فك به شمار ميرود. فكها در تابستان، بهار وپاييز بيشتر در آبهاي ايران زندگي ميكنند و براي زايمان به مناطق يخي در شمال درياي خزر مهاجرت ميكنند.
- شكار عامل اصلي كاهش فكها
پاشنه آشيل حفاظت از فكها بيتوجهي دولتهاست. آنطور كه دكتر فاطمي ميگويد، دولتها بهرغم شعارهايي كه ميدهند درعمل كاري براي حفاظت از فكها انجام نميدهند. در ايران هم سالانه صدها فك خزري را صيادان با گرز از پا در ميآورند و با آنكه اقداماتي هم براي مقابله با اين روند صورت گرفته اما اين اقدامات هنوز نتوانسته است روند تلف شدن فكها را متوقف كند.