تاریخ انتشار: ۲۶ آبان ۱۳۹۴ - ۰۴:۰۰

سعید نیک‌پور: ترکیب اخلاق شهروندی چندسالی است که وارد ادبیات ما شده‌ است.

درباره‌اش زياد حرف زده مي‌شود. مقالات فراواني پيرامونش به نگارش درمي‌آيد ولي اخلاق شهروندي نسبت به گذشته كمتر رعايت مي‌شود. علتش را فشارهاي اقتصادي‌ بدانيم يا تغيير اخلاق مردم به واسطه تغيير نسل، يا هر دليل ديگري، در نتيجه تفاوتي حاصل نمي‌شود. اگر قبلا در سلام دادن به ديگران پيش‌قدم مي‌شديم حالا با وضعيتي مواجه هستيم كه گاهي جواب سلام‌مان را هم دريافت نمي‌كنيم. شخصا بارها هنگام ورود به آسانسور يا محوطه ساختمان، همسايه‌، همشهري، هموطن و هم‌زباني را ديده‌ام، سلام داده‌ام و پاسخي نشنيده‌ام. آن هم در حالي كه آموزه‌هاي ديني ما مي‌گويد جواب سلام واجب است.

به گمانم بايد جامعه‌شناسان و افراد خبره و كارشناس به آسيب‌شناسي بپردازند و به تحليل دقيق و درستي از رفتارهاي اجتماعي ما برسند. در گذشته ما مردم همگون‌تري بوديم. همسايه از حال همسايه‌اش خبر داشت. وقتي مراسم عروسي‌اي برپا مي‌شد، همسايه همپاي فاميل و در مواردي فراتر از آن، حضور مي‌يافت؛ همچنان كه وقتي خانواده‌اي عزادار مي‌شد همسايه واقعا همدل و همدرد بچه محلش بود.

آنها كه سني‌ ازشان گذشته و تهراني قديم هستند يادشان هست در اين شهر چه خرده‌فرهنگي جريان داشت. الان نشانه‌هاي آن منش را كمتر مي‌توانيم مشاهده كنيم؛ پايتختي كه حالا انواع و اقسام قوميت‌ها با لهجه‌ها و فرهنگ‌هاي متفاوت در آن حضور يافته‌اند و اين تلاقي فرهنگ‌هاي مختلف به رفتار غريبي ختم شده كه در مواردي باعث تأسف و حيرت انسان مي‌شود. اصالت و هويت قوميت‌هاي مختلف سرزمين پهناور ايران گاهي مسخ شده به نظر مي‌رسد. ما ملتي با پيشينه فرهنگي غني هستيم.

در سرزميني با تاريخي پر از حماسه و افتخار، نبايد بديهي‌ترين اصول اخلاقي زير پا گذاشته شود. بايد ريشه‌يابي كنيم و ببينيم چرا وقتي يك تصادف ساده رانندگي رخ مي‌دهد طرفين به جان هم مي‌افتند و كنترل‌شان بر اعصاب و روان خود را از دست مي‌دهند. ما همه شهروندان اين سرزمين هستيم، با ريشه‌ها و پيشينه‌اي مشترك. احترام به حقوق همسايه، رفيق، برادر، دوست، آشنا و حتي غريبه‌اي كه همشهري و همنوع ماست، جزو بديهي‌ترين مواردي است كه آنها را زير عنوان اخلاق شهروندي جمع مي‌بنديم. بايد ميراث‌دار ارزش‌ها و سنت‌هاي دلپذيرمان باشيم كه اخلاق در آن حرف اول و آخر را مي‌زند.

  • بازيگر و كارگردان تئاتر، تلويزيون و سينما