استقبال بي‌نظير ايراني‌ها از سفر اربعين هم مسئولان داخلي را شگفت زده كرد و هم حضور بيش از 2ميليون ايراني انعكاس گسترده‌اي در رسانه‌ها داشت. سير افزايشي محسوس حضور زائران ايراني در سفر زيارتي اربعين در همه سال‌هاي گذشته، باعث پيش‌بيني جمعيت بيشتر از 2ميليون نفر براي امسال شد. با وجود استقبال گسترده مردم ايران از اين سفر و شوق زيارت، آمار نشان مي‌دهد ثبت نام‌هاي رسمي تا‌كنون يك‌ميليون‌و350هزار نفر بوده است. الزامي‌بودن ويزا و ثبت نام در سامانه سماح از يك طرف و افزايش قانوني و غيرقانوني حمل‌ونقل به نقاط مرزي باعث بالا رفتن هزينه سفر براي كساني شده كه سال گذشته براي آنها هزينه بسيار كمي داشت.حالا در شبكه‌هاي اجتماعي موجي به راه افتاده كه خيران هزينه اعزام اين افراد به سفر اربعين را تقبل مي‌كنند.تنها چند روز مانده به اربعين مطالب مرتبط با اين موضوع به سرعت در حال انتشار است، شايد كه جايي كسي به آرزويش برسد...
- هزينه خروج
امسال برنامه‌ريزي‌هاي متنوعي براي هرچه بهتر برگزارشدن اين زيارت انجام شده است. با تشكيل ستاد اربعين از 10ماه گذشته تا‌كنون، افزايش تعداد موكب‌هاي ايراني در مسير پياده روي نجف تا كربلا و كاظمين تا كربلا، مشاركت گسترده نهادهاي دولتي همه و همه براي تسهيل هرچه بيشتر اين زيارت بوده اما آنچه در اين ميان مغفول مانده عده زيادي از مشتاقاني هستند كه به‌دليل شرايط پايين اقتصادي توانايي پرداخت هزينه‌هاي اين سفر را ندارند و همين موضوع باعث شده تا شاهد كاهش نزديك به يك ميليوني زائر ايراني در اين سفر باشيم.امسال هر ويزاي انفرادي 40 و هر ويزاي گروهي 30دلار هزينه دارد. همچنين بايد 10هزار تومان بابت كارمزد صدور ويزا پرداخت شود. اين البته نرخ‌هاي رسمي است و در آژانس‌هاي مسافرتي هزينه پيگيري و صدور ويزا گاهي از 200هزار تومان هم عبور مي‌كند. عوارض خروج از كشور را هم كه اضافه كنيد مي‌توان گفت در مقايسه با سفر سال گذشته تنها هزينه عبور از مرز 200هزار تومان افزايش يافته كه براي بسياري از مردم البته رقم كمي نيست.
- هزينه حمل‌ونقل
افزايش دوبرابري نرخ كرايه وسايل نقليه عمومي منتهي به ايلام و خوزستان با مجوز سازمان راهداري در روزهاي منتهي به اربعين حسيني از مهم‌ترين مسائلي است كه زائران در داخل كشورمان با آن مواجه شده‌اند. علت اين موضوع اينطور عنوان شده كه هر سال با آغاز ايام اربعين بليت اتوبوس به مقصد شهرهايي مانند مهران در استان ايلام دوبرابر مي‌شود. اين اقدام به‌دليل تردد يك سر خالي اتوبوس‌ها انجام مي‌شود و پس از اربعين حسيني قيمت‌ها به نرخ‌هاي قبلي بازمي‌گردد.
به‌عنوان نمونه بليت رفت تهران-مهران در حال حاضر براي اتوبوس‌هاي وي‌آي‌پي 55000تومان است كه اين نرخ از روز اول آذرماه (يكشنبه هفته آينده) با رشد 136درصدي به 130هزار تومان افزايش مي‌يابد. اين افزايش دوبرابري قيمت مسيرها به تصويب سازمان راهداري هم رسيده است. مديركل دفتر ترانزيت و پايانه‌هاي سازمان راهداري هم اين موضوع را تأييد كرده و گفته است: «شركت‌هاي اتوبوسراني مجازند در ايام اربعين به‌دليل تردد يك سر خالي نرخ بليت (در ايام معمول) را دوبرابر افزايش دهند. به‌طور كلي اتوبوس‌ها در اين ايام يك سر خالي مي‌روند، قبل از اربعين معمولا در رفت پُر هستند و در برگشت خالي هستند در ايام بعد از اربعين در برگشت پُر هستند و در رفت خالي، از اين‌رو اينها مي‌توانند دوسر قيمت بگيرند. به‌عنوان نمونه براي يك مسير كه بليت آن ۵۵ يا ۶۰ هزار تومان است مي‌توانند تا ۱۳۰هزار تومان از مسافران دريافت كنند.»
اين در حالي است كه همين كرايه‌ها در سال گذشته حتي نصف اين مبالغ بود.برخي اتوبوس‌هاي معمولي كه سال گذشته از تهران تا مهران را به قيمت 30هزار تومان مي‌رفتند، امسال با 65هزار تومان هم راضي به انتقال مسافر نمي‌شوند. اجباري شدن ويزا از يك سو و بالا رفتن هزينه‌هاي حمل‌ونقل از سوي ديگر باعث شد امسال خيلي‌ها از اين سفر جابمانند.
- كمك به جامانده‌ها
«جامانده‌هاي اربعين» صفت مناسبي براي افرادي است كه توانايي پرداخت هزينه‌هاي اين سفر را ندارند و با حسرت مسافران اربعين را تماشا مي‌كنند.حالا در شبكه‌هاي اجتماعي و با هشتگ‌هايي مانند «يك ميليون جامانده سفر اربعين» «هر قدر مي‌توني زائر راهي كن» و... موجي در شبكه‌هاي اجتماعي به راه افتاده كه از مردم دعوت مي‌كند با كمك‌هاي حداقل 250هزار تومان اعزام دست‌كم يك زائر نيازمند به سفر اربعين را بر عهده بگيرند.در اين فراخوان كه حالا به نام «جنبش مردمي» هم شناخته مي‌شود از مردم دعوت مي‌شود در مرحله اول اگر در اطراف خودشان از دوستان و بستگان نيازمندي را مي‌شناسند براي اعزامش اقدام كنند.مرحله بعدي ارتباط با خيريه‌ها، خيران و نهادهاي مردمي است كه در اين زمينه فعاليت دارند.
روابط عمومي ستاد عتبات در پاسخ به همشهري اعلام كرد شماره حساب 1040 براي دريافت كمك‌هاي نقدي مردم به سفر اربعين است اما براي اعزام زائران نيازمند برنامه و حساب جداگانه‌اي ندارد.در فراخوان‌هاي شبكه‌هاي اجتماعي نيز براي جذب كمك‌هاي مالي در اين زمينه هيچ شماره حسابي اعلام نشده است.آنچه اهميت دارد تنها دعوت مردم به مشاركت در اين زمينه است.
- جامانده‌ها را دريابيم
در حديثي از امام صادق(ع) آمده، هيچ فرشته مقربي و هيچ نبي مرسلي نيست مگر اينكه از خدا تقاضا مي‌كند و اجازه مي‌گيرد كه به زيارت سيدالشهدا(ع) برود و همواره يك دسته در حال رفتن به زيارت امام حسين(ع) هستند و يك عده در حال بازگشت. گاهي اوقات مثل امسال كه هزينه‌ها براي بسياري از مردم قابل پرداخت نيست، تعداد زيادي از مردم توانايي پرداخت هزينه‌هاي ويزا و گذرنامه و هزينه‌هاي جانبي اين سفر را ندارند.اما نبايد باعث غفلت از زيارت اربعين شود. بايد توجه داشته باشيم كه اگر دولت و مسئولان بتوانند امكانات اين سفر زيارتي موكد را بيشتر و شرايط را براي انجام اين سفر مهياتر كنند بسيار بهتر است، چراكه اين سفر ازجمله سفرهايي است كه در اسلام به آن تأكيد شده اما مردم هم بايد در اين زمينه پيشقدم شوند.برخي از افراد سال‌هاي متمادي براي پياده روي اربعين به اين سفر مي‌روند و تعداد ديگري به‌دليل ناتواني در پرداخت هزينه حتي نمي‌توانند يك‌بار هم به اين سفر بروند. بهتر اين است كه افرادي كه چندين‌بار به اين سفر رفته‌اند يا كمك هزينه ديگران را تأمين كنند يا هزينه‌هاي سفر خود را به آنها بدهند تا همه در اين سفر معنوي شركت كنند. در اين صورت هم خودشان ثواب مي‌برند و هم فرد زيارت‌كننده به آرزويش مي‌رسد.
حجت‌الاسلام سيدمهدي طباطبايي