ميرعلي اشرف عبدالله پوري‌حسيني در يك گفت‌وگوي تفصيلي با روزنامه همشهري زمان بعدي آزادسازي سهام عدالت را اعلام و تأكيد كرد كه لايحه سهام عدالت بر آزادسازي سهام عدالت در قالب صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري بنا شده است و مردم مي‌توانند در سال96 سهام عدالتشان را دريافت كنند.
- مشمولان سهام عدالت چقدر بايد پرداخت كنند؟
مديرعامل سازمان خصوصي‌سازي درباره زمانبندي آزادسازي سهام عدالت گفت: از سال85 به يكسري از مردم كه ما به آنها مشمولان سهام عدالت مي‌گوييم سهام برخي از شركت‌هاي دولتي كه ما به آنها شركت‌هاي سرمايه‌پذير مي‌گوييم اختصاص پيدا كرد. براساس اين طرح به هر نفر يك ميليون تومان سهام عدالت تعلق گرفت ولي چون مشمولان سهام عدالت پولي بابت اين سهام پرداخت نكرده بودند قرار شد بدهي مشمولان به دولت از محل سود سالانه شركت‌هاي سرمايه‌پذير تسويه شود.
او با بيان اينكه اجراي چنين روشي از قبل انقلاب در ايران مرسوم بوده، تأكيد كرد: روش اجراي اين طرح چيز جديدي نيست ما در گذشته نيز پس از واگذاري سهام هر شركت دولتي، 5درصد از سهامش را در قالب سهام ترجيحي به مردم واگذار مي‌كرديم. قبل از انقلاب نيز با همين روش سهام وكالتي به كاركنان شركت‌ها واگذار مي‌شد.40سال است كه اين روش در ايران اجرا مي‌شود. او درباره اين روش واگذاري سهام توضيح داد:
طبق اين روش مبلغ سهامي كه به مشمولان اختصاص داده مي‌شود، ظرف مدت مشخصي مثلا 10سال، از محل سود سالانه همان شركت تسويه مي‌شود. اگر كمتر از 10سال اين مبلغ تسويه شد سهام در زمان كوتاه تري آزاد مي‌شود و اگر در طول 10سال تسويه نشد سهامدار بايد بقيه مبلغ سهام را از جيبش پرداخت كند تا همه سهام آزاد شود و اگر پرداخت نكرد به اندازه‌اي كه از محل سود سهام تسويه شده است به همان نسبت و اندازه سهامش آزاد مي‌شود.
- زمانبندي آزادسازي سهام عدالت
پوري‌حسيني درباره زمانبندي آزادسازي سهام عدالت گفت: اجراي طرح واگذاري سهام عدالت از سال85 آغاز شد و در سال94 به پايان خواهد رسيد. درپايان دوره اجرا يعني در سال95 سازمان خصوصي‌سازي سود سالانه پرداخت شده شركت‌هاي سرمايه‌پذير را محاسبه مي‌كند و سپس با محاسبه مبلغ تسويه شده بابت بدهي هر فرد، سهام را آزاد خواهد كرد. اين فرايند تا سال96 به پايان خواهد رسيد.
او افزود: در حال حاضر 60شركت به‌عنوان شركت‌هاي سرمايه‌پذير در سبد سهام عدالت حضور دارند كه از اين تعداد 55شركت سال مالي‌شان در 29 اسفند‌ماه به پايان مي‌رسد و 5شركت نيز تا خرداد يا شهريور سال آينده مجامع عمومي‌شان برگزار مي‌شود.براين اساس تا پايان شهريور ميزان و رقم سود سالانه اين شركت‌ها مشخص خواهد شد. پس از آن يعني در نيمه دوم سال95 به مشمولان طرح سهام عدالت كه نزديك به 50ميليون نفر هستند، صورتحسابي خواهيم داد.
در اين صورتحساب به مشمولان اعلام خواهد شد كه در 10سال گذشته چه ميزان از سهامشان آزاد شده يا با پرداخت چه مبلغي مابقي سهام عدالتشان قابل آزادسازي است. او گفت: از ميان كل مشمولان 2دهك اول درآمدي طبق قانون مشمول 50درصد تخفيف در پرداخت مبلغ سهام عدالت خواهند شد و به بقيه مشمولان 6ماه فرصت داده خواهد شد تا بقيه مبلغ سهامشان را پرداخت كنند. او ادامه داد:اگر هر يك از مشمولان در مهلت قانوني 6ماهه اين پول را پرداخت كردند همه سهامش آزاد مي‌شود درغير اين صورت سهام عدالت به اندازه‌اي كه از محل سود سالانه در 10سال گذشته تسويه شده، آزاد مي‌شود. اين فرايند با درنظر گرفتن مهلت قانوني 6ماهه در اسفند سال95 به پايان مي‌رسد.
رئيس هيأت عامل سازمان خصوصي‌سازي تأكيد كرد: سازمان خصوصي‌سازي در نهايت تا فروردين96 در قالب يك صورتحساب به همه مشمولان اعلام مي‌كند كه سهام كداميك از شركت‌ها به آنها اختصاص پيدا كرده است يا اينكه چه مقدار از واحد‌هاي يك صندوق سرمايه‌گذاري قابل معامله در بورس يا فرابورس به آنها اختصاص پيدا كرده است.
- نحوه واگذاري سهام عدالت
رئيس هيأت عامل سازمان خصوصي‌سازي در پاسخ به اين پرسش كه سهام عدالت در قالب شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني آزاد مي‌شود يا از طريق صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري قابل معامله در بورس و فرابورس؟ گفت: در تلاش هستيم اين سهام در قالب صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري قابل معامله به مشمولان اختصاص پيدا كند.درصورت موافقت نهايي دولت و مجلس به مشمولان سهام عدالت واحد‌هاي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري را ارائه خواهيم داد.
- خطرات واگذاري در قالب سرمايه‌گذاري‌ها
پوري‌حسيني درباره مخاطرات واگذاري سهام عدالت از طريق شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني گفت:دراين خصوص 2نكته وجوددارد: نكته اول، اين است كه اگر سهام شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني به مشمولان اختصاص يابد از همان ابتدا 31قيمت براي سهام عدالت در كشور توليد مي‌شود چون هر شركت سرمايه‌گذاري استاني يك سبد سهام و يكسري قابليت‌هاي خاص خود را دارد و ممكن است كه عدالت بين همه مشمولان رعايت نشود.
او افزود: حدس مي‌زنيم با اين روش واگذاري سهام شركت‌هايي سرمايه‌گذاري استان‌هاي برخوردار، گران‌تر مي‌شود و آنها كه دوردست‌تر هستند قيمت سهامشان ارزان‌تر مي‌شود بنابراين از همان ابتدا اين پرسش ايجاد مي‌شود كه اين چه عدالتي است كه در تهران، اصفهان، شيراز، مشهد و تبريز برگه سهم يك ميليون توماني يك مشمول 3ميليون تومان مي‌ارزد و در ايلام، چهارمحال‌وبختياري، سيستان و بلوچستان و غيره مثلا يك ميليون و 100هزار تومان مي‌ارزد. پاسخ به اين قبيل سؤال‌ها كار بسيار سختي است و ما جوابي هم نداريم كه به اين سؤال بدهيم.
رئيس هيأت عامل سازمان خصوصي‌سازي ادامه داد:نكته دوم در مورد آزادسازي سهام عدالت در قالب سرمايه‌گذاري‌هاي استاني اين است كه ممكن است مردم يك استان به نقدينگي نياز داشته باشند به همين دليل براي فروش سهام عدالتشان هجوم ببرند در چنين شرايطي وقتي شركتي با تقاضاي زياد فروش مواجه مي‌شود به‌شدت از ارزش سهامش كاسته مي‌شود.
او تأكيد كرد: اين دو خطر به تنهايي آنقدر آسيب‌زا تلقي مي‌شوند كه نيازي به پيدا كردن عوامل سوم و چهارم نيست. ما اين دو عامل را در كنار ساير عوامل خطرزا قرارداديم و به اين نتيجه رسيديم كه اگر مي‌خواهيم منافع 50ميليون نفر مشمول سهام عدالت را رعايت كنيم بايد سهام عدالت در قالب صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري قابل معامله آزاد شود. پوري‌حسيني توضيح داد: سازوكاري كه براي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري قابل‌معامله درنظر گرفته شده اينگونه است كه اين صندوق‌ها مي‌توانند خودشان سهام خودش را ابطال كنند و خودشان را كوچك‌تر كند و درنهايت پول سرمايه‌گذاران را پرداخت كنند، به اين ترتيب صندوق سرمايه‌گذاري مي‌تواند خود سبد سهامش را كوچك‌تر كند و پول مردم را مي‌دهد اما شركت‌هاي سهامي اين قابليت را ندارند.
- چند صندوق سرمايه‌گذاري تأسيس مي‌شود؟
رئيس هيأت عامل سازمان خصوصي‌سازي در پاسخ به اين پرسش كه چند صندوق سرمايه‌گذاري سهام عدالت تشكيل خواهد شد؟ گفت: به‌دليل اينكه شركت‌هاي سرمايه‌پذير سهام عدالت در رشته‌هاي مختلفي مانند نفت و گاز، نيرو، صنعت، معدن، بازرگاني، بانكداري و غيره فعال هستند برنامه اين است كه صندوق‌هايي تاسيس كنيم كه به‌صورت حرفه‌اي اداره شوند چرا كه اين كار نيز باعث برقراري عدالت و ارتقاي بهره‌وري صنعت مي‌شود. يعني صندوق‌هايي را تشكيل دهيم كه به‌طور مثال اختصاصا در حوزه صنعت بانكداري، نفت و... كار كنند.
- آيا شركت‌هاي حاضر در سبد عدالت سود آور هستند؟
پوري‌حسيني درباره وضع سودآوري شركت‌هاي سرمايه‌پذير سبد سهام عدالت گفت: از ميان 60شركت حاضر در سبد سهام عدالت وضع سودآوري 20شركت عالي است و وضعيت 20شركت نيز متوسط است. 20شركت نيز سودشان در 10سال گذشته كمتر از يك درصد بوده است. از ميان اين 20شركت نيز 8شركت مطلقا سودي پرداخت نكرده‌اند بنابر اين معتقديم بايد سهام اين قبيل شركت‌ها از سبد سهام عدالت كنار گذاشته شود چون به بقيه مجموعه لطمه وارد مي‌كند. به گفته مديرعامل سازمان خصوصي‌سازي اين شركت‌ها براي حفظ منافع مردم از سبد سهام عدالت خارج خواهند شد.
او با بيان اينكه سازمان خصوصي‌سازي از طريق تنظيم اساسنامه برعملكرد صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري نظارت خواهد كرد، در پاسخ به اين پرسش كه آيا صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري سهام عدالت دولتي اداره خواهند شد؟ گفت:قرار نيست صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري سهام عدالت دولتي بمانند اما اين صندوق‌ها دولتي‌زاده مي‌شوند و به مرور غيردولتي خواهند شد.
پوري‌حسيني درباره زمان تصويب لايحه آزادسازي سهام عدالت در مجلس گفت: نمي‌دانم اين لايحه چه زماني تصويب خواهد شد اما اميدوارم تكليف اين لايحه تا شهريور‌ماه روشن شود، در هر صورت برخي نمايندگان مجلس با آزادسازي سهام عدالت در قالب صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري موافق هستند و برخي ديگر مخالفند اما مااميدورايم كه كليات صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري در مجلس تصويب شود چون اگر غيرسهام عدالت با طرحي غيراز اين لايحه آزاد شود، سهام عدالت آسيب‌هاي بسيار جدي خواهد ديد.