اين نخستين بار در تاريخ ميراث‌فرهنگي ايران است كه از ايران دعوت شده است تا پيش از طرح پرونده ثبت‌جهاني خود در يونسكو به دفاع از پرونده ثبت جهاني 11قنات در شوراي جهاني بناها و محوطه‌هاي تاريخي در پاريس بپردازد.
معاون ميراث فرهنگي كشور پيش‌تر بارها تأكيد كرده بود كه پرونده قنات‌ها از پيچيده‌ترين پرونده‌هاي ثبت جهاني ايران است كه قرار است در يونسكو مطرح شود.
همين پيچيدگي موجب شده تا سيدمحمد بهشتي رئيس سابق سازمان ميراث‌فرهنگي و رئيس كنوني پژوهشگاه ميراث‌فرهنگي همراه محمدحسن طالبيان مسئول بخش ثبت پرونده‌هاي جهاني ايران در يونسكو و معاون كنوني ميراث فرهنگي كشور به پاريس سفر كنند تا صبح امروز به سؤالات و شبهات ايكوموس جهاني درخصوص ثبت جهاني قنات‌هاي ايران پاسخ بدهند.
محمدحسن طالبيان معاون ميراث فرهنگي كشور يك‌روز پيش از ترك تهران از طريق سازمان ميراث فرهنگي كشور اعلام كرد كه پرونده ميراث جهاني قنات در موضوع مديريت و دانش سنتي، عرصه و حريم، مالكيت، نگهداري و بهره‌برداري از قنات‌ها و همچنين مباحث حقوقي و ارتباط ميان دستگاه‌هاي مختلف از پيچيدگي و اهميت بسياري برخوردار است.
او گفت: به‌دليل همين پيچيدگي نيز براي نخستين بار از ايران براي حضور در پنل ميراث جهاني ايكوموس براي پاسخ به پرسش‌ها دعوت شده است.
طالبيان درخصوص نشست امروز در ايكوموس جهاني در پاريس گفت: فرايند بررسي پرونده زنجيره‌اي قنات ايراني اينگونه است كه بعد از ارسال پرونده به كميته ميراث جهاني يونسكو، يك نسخه از آن نيز با فايل الكترونيك به انضمام نقشه‌ها براي ارزيابي به ايكوموس جهاني ارسال مي‌شود. به گفته او، ايكوموس جهاني از كارشناسان خبره و علمي جهان در رشته قنات‌ها درخواست بررسي و اظهارنظر مستقل كرد و كارشناسان خود را نيز براي بررسي‌هاي ميداني مرتبط با پرونده قنات ايراني به ايران اعزام كرد.
وي گفت: اكنون پرسش‌هايي از ايران وجود دارد كه پس از پاسخ ما، موضوع قنات ايراني دوباره در كميته‌هاي علمي ايكوموس مطرح و در پنل ميراث جهاني ايكوموس با حضور كارشناسان چندرشته‌اي بررسي مي‌شود. طالبيان درخصوص نتيجه نهايي جلسه صبح امروز در پاريس گفت: نتايج نهايي اين نشست پايان سال به كميته ميراث‌جهاني ارسال مي‌شود.
معاون ميراث‌فرهنگي همچنين گفت كه گزارش ايكوموس در مورد نشست تخصصي پرونده قنات‌هاي ايراني تأثيري در قضاوت نهايي اعضاي كميته ميراث جهاني يونسكو كه تيرماه رأي نهايي خود درخصوص ثبت جهاني 11قنات ايراني را اعلام مي‌كنند نخواهد داشت.
۱۱قنات ايران قرار است سال آينده در يك پرونده زنجيره‌اي با عنوان پرونده قنات‌هاي ايران در فهرست ميراث جهاني يونسكو ثبت شوند.
نام قنات‌هاي قصبه گناباد در جنوب خراسان، قنات بلده در خراسان‌جنوبي، قنات‌هاي زارچ و حسن‌آباد مهريز در يزد، قنات جوپار در كرمان و قنات اكبرآباد و قاسم‌آباد بروات و 3قنات در استان اصفهان در پرونده ثبت جهاني قنات‌ها ذكر شده است. بيش از 40هزار قنات در سطح كشور وجود دارد كه بسياري از آنها به‌دليل ناكارآمدي در مديريت آب و حفر بي‌رويه چاه‌هاي غيرمجاز خشكيده و رها شده‌اند.
پرونده ثبت‌جهاني قنات‌ها نخستين پرونده ميراث جهاني در كشور است كه با همكاري مؤثر 3 دستگاه دولتي تدوين شد. وزارت نيرو، وزارت جهادكشاورزي و سازمان ميراث فرهنگي در همكاري مشترك با يكديگر سرانجام موفق به ارسال پرونده ثبت جهاني 11قنات ايران به يونسكو شدند. پرونده ثبت جهاني قنات‌هاي ايران به‌عنوان تنها سهميه ميراث تاريخي ايران و پرونده بيابان لوت به‌عنوان تنها سهميه ايران در ثبت آثار طبيعي به يونسكو ارسال شده است.
- قنات قصبه گناباد، شاهكار قنات‌هاي ايران در پرونده ثبت جهاني
محمدحسن طالبيان معاون ميراث‌فرهنگي كشور پيش‌تر گفته بود كه در ميان تمامي اين قنات‌ها، قنات قصبه گناباد شاهكار نبوغ بشر و از ابداعات نياكان ايران زمين در احصا و مديريت منابع آبي ايران است. قنات قصبه گناباد با بيش از 2500سال قدمت از مهم‌ترين قنات‌هاي كشور است كه به گفته معاون ميراث فرهنگي از مهندسي بسيار پيچيده‌اي برخوردار است و از آب‌هاي فسيلي زمين با ميلياردها سال قدمت تغذيه مي‌شود.