به اين ترتيب نشست بعدي شوراي بورس جلسه‌اي سرنوشت‌ساز خواهد بود، زيرا قرار است در اين نشست برنامه زمانبندي تاسيس بورس ارز تدوين شود.به گزارش همشهري، بانك مركزي در دولت محمود احمدي‌نژاد با تاسيس بورس ارز مخالف بود. در آن دوره حتي از انجام معاملات فاركس به‌عنوان تنها بازار بين‌المللي معاملات ارز در ايران جلوگيري شد. اكنون در دولت حسن روحاني نيز بانك مركزي با تاسيس بورس ارز مخالف است.
يافته‌هاي همشهري نشان مي‌دهد بانك مركزي فقط با انجام معاملات آتي ارز آن هم با تعيين 4شرط موافقت كرده است و حاضر نيست اجازه دهد هيچ نوع معاملات نقدي در اين بورس انجام شود. البته مسئولان سازمان بورس و بورس‌كالا هم اعلام كرده‌اند كه برنامه‌شان تاسيس معاملات آتي ارز است و برنامه‌اي براي انجام معاملات نقدي ندارند.
در چنين شرايطي هفته گذشته نشست شوراي بورس با حضور وزير اقتصاد، رئيس‌كل بانك مركزي، رئيس سازمان بورس، رئيس‌كل بيمه مركزي و مسئولان بورس كالا به‌عنوان متولي اجراي طرح تاسيس بورس ارز برگزار و بحث‌هاي مفصلي دراين باره مطرح شد.
در اين نشست ولي‌الله سيف، رئيس‌كل بانك مركزي كه سال‌ها در عرصه بانكداري فعاليت كرده، همچون همتايان قبلي‌اش چندان رغبتي به طرح تاسيس بورس ارز نشان نداد البته شنيده‌ها حاكي است در پي اعلام نظر مساعد وزير اقتصاد در ادامه اين نشست به نفع طرح تاسيس بورس ارز، در نهايت رئيس‌كل بانك مركزي با تعيين 4شرط با كليات طرح مزبور موافقت مي‌كند.
هرچند برخي از حاضران در اين نشست تاكيد كرده‌اند كه اجراي اين شروط چهارگانه دشوار و زمانبر است، با اين حال قرار است در نشست آينده شوراي بورس يك جدول زمانبندي براي تعيين زمان دقيق اجراي اين شروط و همچنين تاسيس بورس ارز تهيه شود.
مديرعامل بورس كالا در گفت‌وگو با همشهري، درپاسخ به اين پرسش كه «نتايج نشست شوراي بورس براي تاسيس بورس ارز چه بود؟» گفت: در اين نشست نماينده‌هاي بانك مركزي و رئيس‌كل بانك مركزي نيز حضور داشتند و آقاي سيف با تاسيس بورس ارز موافقت كرد اما 4شرط براي تاسيس بورس ارز از سوي بانك مركزي تعيين شد.
حامد سلطاني‌نژاد اين شروط چهارگانه را چنين برشمرد: تاسيس بازار فوروارد بين بانكي، تك‌نرخي شدن ارز، تاسيس بازار نقد قوي در سيستم بانكي يا در يك مكان ديگر و همچنين رفع تحريم‌ها ازجمله شروطي بود كه بانك مركزي براي تاسيس بورس ارز تعيين كرد. او با بيان اينكه اجراي برخي از شروط ممكن است عملا قابل اجرا نباشند، ادامه داد: در اين نشست توافق شد تا در جلسه بعدي شوراي بورس اقداماتي كه عملياتي و قابل اجرا هستند را در قالب يك جدول زمانبندي مشخص كنيم و در نهايت به يك جدول زمانبندي براي تاسيس بورس ارز برسيم. سلطاني‌نژاد با بيان اينكه در جمع‌بندي نهايي همه موافق تاسيس بورس ارز بودند تأكيد كرد: بحث اصلي بر سر زمان تاسيس بورس ارز بود.
- برنامه‌اي براي معاملات نقد نداريم
مديرعامل بورس كالا در پاسخ به شبهه‌هاي ايجاد شده در مورد انجام معاملات نقدي در بورس ارز گفت: متأسفانه برخي رسانه‌ها، بورس ارز مشتقه را با بورس معاملات نقدي ارز اشتباه گرفته‌اند. در توضيح بايد بگويم فعلا برنامه‌اي براي انجام معاملات نقدي ارزي وجود ندارد و طبق مصوبات قانوني تكليف ما اين است كه بازار معاملات آتي ارز را ايجاد كنيم. او تأكيد كرد: براساس مصوبات قانوني، وزارت اقتصاد مكلف است با همكاري بانك مركزي، بيمه مركزي و سازمان بورس شرايطي را فراهم كنند كه قيمت ارز قابل پيش‌بيني باشد تا سرمايه‌گذاران از اين طريق بتوانند نوسان‌هاي قيمت ارز را پيش‌بيني كنند و اين كار از طريق معاملات مشتقه قابل انجام است.
سلطاني‌نژاد با بيان اينكه در فاز نخست قرار بر انجام معاملات نقد در بورس ارز نيست، گفت: برنامه اصلي تاسيس بورس مشتقه ارز است، از اين طريق مشكل تحويل ارز كاهش پيدا مي‌كند و نياز سفته‌بازان براي انجام معاملات فردايي ارز تأمين مي‌شود ضمن اينكه از اين طريق هم نياز اساسي‌تر مصرف‌كنندگان، توليد‌كنندگان و سرمايه‌گذاران براي پوشش نوسان‌هاي قيمت ارز تأمين مي‌شود. به گفته مديرعامل بورس‌كالا، بانك مركزي به‌عنوان يك بازار ساز از بازيگران اصلي بورس ارز خواهد بود.
- بورس آتي ارز نوسان ايجاد نمي‌كند
محمدرضا پورابراهيمي، نايب‌رئيس كميسيون اقتصادي مجلس و عضو شوراي بورس گفت: جنس بورس ارز مثل بورس انرژي و كالاست. اين بازار فقط كمك مي‌كند كه از ابزارهاي پوشش ريسك براي سرمايه‌گذاري در حوزه ارزي استفاده شود. او با رد هرگونه نوسان در بازار فيزيكي ارز با تاسيس بورس آتي ارز گفت: همانطور كه بورس آتي سكه در بازار سكه و طلا نوساني ايجاد نكرده، بورس آتي ارز نيز نه‌تنها هيچ نوساني در بازار فيزيكي ايجاد نمي‌كند بلكه به كمك اين بازار و همچنين ساير ابزارهاي متنوع، زمينه اينكه بخشي از معاملات نقدي كنار گذاشته شود، فراهم مي‌شود و همين امر به يك ابزار براي پوشش ريسك سرمايه‌گذاري خارجي تبديل مي‌شود.
- بورس ارز و سياستگذاري ارزي
داوود دانش جعفري، وزير اسبق امور اقتصادي و دارايي سياستگذاري ارزي كشور را منحصر به تشكيل بورس ارز ندانست و گفت: عوامل متعددي ازجمله تراز صادرات و واردات بر نرخ ارز متأثر است اما در شرايط فعلي، مهم اين است كه ما براي نرخ حقيقي ارز چه برنامه‌اي داريم.
دانش‌جعفري گفت: وقتي نرخ حقيقي ارز پايين بيايد، حجم واردات ما كم مي‌شود؛ از طرفي اگر توليد داشته باشيم، صادرات ما هم مي‌تواند افزايش يابد. بنابراين اگر دولت مي‌خواهد نگاه تراز پرداخت خارجي هم به موضوع ارز داشته باشد، بايد قيمت ارز را به‌نحوي تنظيم كند كه تراز پرداخت خارجي با توجه به كاهش درآمدهاي نفتي دچار كسري نشود. او افزود: با گذشت چند سال از طرح موفق معاملات آتي سكه در بورس كالا كه ارزش معاملات آن سالانه به چندين هزار ميليارد تومان مي‌رسد، مقدمات تاسيس بازار معاملات آتي ارز فراهم شده است.
- بازار ارز نياز به ثبات دارد
مجيدرضا حريري، نايب‌رئيس اتاق مشترك ايران و چين هم درباره قيمت ارز گفت: آنچه بازار ما بيشتر به آن نياز دارد، ثبات است؛ چه در حوزه واردات، چه صادرات و چه توليد. ما به ثبات قيمت ارز و ثبات ديگر ايندكس‌ها (شاخص‌ها) و پارامترهاي اقتصادي نياز داريم تا بتوانيم مقداري بلندمدت‌تر فكر كنيم. اين نوسان‌ها به قدري در زمان‌هاي كوتاهي اتفاق مي‌افتند كه در كشور ما هيچ فعاليتي براساس برنامه حتي يكي‌دو ساله هم قابل پيش‌بيني نيست.
ضرر اصلي كه اقتصاد ما مي‌خورد از اين ناحيه است كه فعالان اقتصادي نمي‌توانند كار با برنامه بلندمدت‌تر از روزمرگي انجام دهند.او در ادامه توصيه كرد: چون قيمت ارز را دولت تعيين مي‌كند و نه بازار، دولت و بانك مركزي بايد تصميم بگيرند مي‌خواهند نرخ ارز را به كجا برسانند. آن را به نقطه مطلوب برسانند و در همانجا نگه‌دارند و به وضع آن ثبات بدهند؛ چون براي ما ثبات مهم‌تر از تغيير نرخ ارز است.