دپوي معادني كه مديركل محيطزيست استان تهران از آنها صحبت كرد، از ورودي جاده احمدآباد مستوفي در بزرگراه آزادگان كاملا مشخص است؛ البته شايد به اشتباه تصور شود كه آنها تپههايي هستند در بيابان. وقتي از مسير شمال به جنوب بزرگراه آزادگان، وارد جاده احمدآباد ميشويم، منظرهها يكباره تغيير ميكند. گاهي مزارع و درختان سرسبز و گاهي بياباني كه گوشهگوشهاش، نخالههاي ساختماني ريخته شده ديده ميشود. نخالههايي كه به جاي ورود به كارگاههاي بازيافت، بهطور غيرقانوني در حاشيه جاده خالي شدهاند. اينجا حريم جنوبغرب پايتخت است. اگرچه فاصله چنداني با شهر ندارد اما چهرهاش با محدوده قانوني شهر خيلي فرق ميكند.
از روي تصاوير هوايي، ميتوان وسعت معادن ابتداي جاده احمدآباد را بهطور تقريبي بهدست آورد؛ 230هكتار زمين مسطح، گودال و كارگاههاي بازيافتي نخاله و توليد شن و ماسه. اين 3معدن تنها در فاصله 5كيلومتري از معادن شن و ماسه منطقه 18تهران قرار گرفتهاند. معادن منطقه 18كه با عنوان غولهاي شني شناخته ميشوند و تاكنون 2تا از 4تاي آنها تعطيل شدهاند. حالا بايد ديد كه غولهاي شني حريم شهر تهران و همچنين شهرستانهاي اسلامشهر، قدس و شهريار هم شامل مواد قانوني محيطزيستي ميشوند يا نه؟
البته اينطور كه حيدرزاده، مديركل محيطزيست استان تهران عنوان كرد، همه معادن استان تهران در قالب طرح پايش، بهطور جديتر تا پايان سال مورد بازرسي قرار ميگيرند و هركدام كه اصول زيستمحيطي را رعايت نكنند تعطيل ميشوند. اما از سوي ديگر رئيس انجمن شركتهاي بازيافت نخاله و توليد شن و ماسه از وجود معادني خبر ميدهد كه گرد و خاكشان بلاي جان طبيعت و حتي شهر تهران شده است. امير رعيتي با اشاره به فعاليت معادني در شهرستان شهريار كه گودالهاي عميق 80تا 150متري را در طبيعت حفر كردهاند، افزود: اين مسئله فاجعه بهحساب ميآيد چراكه با ظرفيت موجود ميتوان از بازيافت نخالههاي شهري، به بهترين شكل براي توليد شن و ماسه و ساير مصالح شهرسازي بهره برد.
رعيتي در مورد معادن ابتداي جاده احمدآباد مستوفي هم اطلاعاتي را ارائه كرد. به گفته وي از ميان 3معدن موجود در اين محدوده، 2معدن فقط مشغول بازيافت هستند و با نصب فيلترپرسهاي مخصوص آلايندگي چنداني ندارند و در واقع اصول زيستمحيطي را رعايت ميكنند. وي سپس اضافه كرد كه يكي از معادن، گودالهايي نزديك به 100متر ايجاد كرده و ارتفاع دپوهايش هم بسيار عجيب و غريب شده است. وي عقيده دارد كه اين گودالها درحالي در بهترين اراضي تهران ايجاد شدهاند كه كشورهاي توسعهيافته توليد مصالح از طبيعت را به اين روش متوقف كردهاند.
- در مسير باد
گودالهاي معدن مورد اشاره رئيس انجمن شركتهاي بازيافت نخاله، در حاشيه غربي جاده احمدآباد قرار دارد. وسعتش را با نقطهيابي از روي نقشهاي هوايي ميتوان بين 80تا 90هكتار تخمين زد. كاميونهاي مربوط به اين معدن از جادهاي خاكي تردد ميكنند. جادهاي كه در ابتدايش تابلوي سبزرنگ منطقه مسكوني خودنمايي ميكند.
كمي جلوتر ساختمانهاي يكطبقه آجري و بعضا كاهگلي ديده ميشود كه روي برخي از آنها تابلوهاي دامداري، عرضه گوسفند زنده، كارواش، تعميرگاه و... نصب شده. كاميوني با سرعت از كنار نخالههاي ساختماني عبور ميكند و بعيد بهنظر ميرسد كه گرد و خاكي كه به پا كرده هواي منطقه را آلوده نكند. گودالهاي عميق با ديوارههاي تراشيده كه كفشان پسابي سبز رنگ ديده ميشود در همان نزديكي هستند؛ كنار تپههاي شني يا همان دپوي معدن. در مسير باد غالب غرب به شرق تهران.