«تعطيلي مقابله با آلودگي هوا» تيتر روز گذشته روزنامه همشهري بود كه آيينه واقعي انفعال نهادهاي مرتبط با معضل آلودگي هوا تلقي مي‌شد. بلافاصله روز گذشته كميته اضطرار پس از ماه‌ها تعطيلي تشكيل جلسه داد و اورژانس را به حالت آماده‌باش درآورد.
همچنين مهدها، پيش‌دبستاني‌ها و دبستان‌هاي تهران و ري را تعطيل كرد. جلوگيري از فروش آرم‌هاي طرح ترافيك روزانه تا پايان هفته و تعطيلي فعاليت معادن شن و ماسه اطراف استان و فعاليت‌هاي عمراني در محدوده تهران، ري و شميرانات تا جمعه از ديگر تصميمات اين كميته بود. اگرچه حالا بايد تيتر زد «مقابله با آلودگي هوا با راه‌حل تعطيلي» اما به‌نظر مي‌رسد شهروندان تهراني درخصوص حل اين معضل همچنان منتظر يك تصميم ريشه‌اي براي رفع كامل آلودگي هوا هستند.
در همين رابطه شهردار تهران چندي پيش اعلام كرد: «متأسفانه اراده‌اي براي حل ريشه‌اي اين معضل وجود ندارد. واقعيت آن است كه رفع معضل آلودگي هوا متولي واحدي ندارد و به‌همين دليل نمي‌توان اميد داشت كه با نگاه مقطعي و اقدامات پراكنده شاهد رفع اين معضل باشيم.» وي همچنين خاطرنشان كرده بود: «اگر ما حداقل به اندازه صنعت خودروسازي هم براي جان انسان‌ها ارزش قائل بوديم، وضعيت خيلي بهتر از اين بود. اي‌كاش يك بسته نجات هم براي رفع اين معضل تهيه مي‌شد. اما متأسفانه وقتي بحران آلودگي حاد مي‌شود تازه يادمان مي‌افتد كه بايد به اين موضوع توجه كنيم، درحالي‌كه حل اين مسئله در گرو همدلي همه نهادها و مراجع مسئول در اين زمينه و مشاركت شهروندان است.»
درپي فشار افكار عمومي و رسانه‌ها و پس از وقوع يك روز هواي ناسالم ديگر با شاخص 142، سرانجام كميته اضطرار آلودگي هواي استان تهران پس از يك سال تعطيلي تشكيل شد. آنگونه كه پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد هفته آلودگي آسمان تهران تبديل به 10 يا 12روز مي‌شود. اما غير از تعطيلي مدارس و آماده‌باش اورژانس و موارد اينچنيني تصميم ديگر اين كميته تغيير و بازنگري در شيوه نامه كميته اضطرار آلودگي استان تهران بود.
- برخورد گزينشي با آلودگي هوا
آنچه بيش از همه كميته اضطرار را مجاب به تشكيل و تصميم‌گيري كرد، پيش‌بيني سازمان هواشناسي بود كه تداوم آلودگي‌ها را اعلام و پيش‌بيني كرده بود تا روز چهارشنبه هواي پايتخت وخيم‌تر مي‌شود. هواشناسي البته آلودگي دوشنبه گذشته هواي تهران را نيز پيش‌بيني كرده و هشدارهاي لازم را داده بود اما وخيم‌ترين آلودگي هواي سال به وقوع پيوست و شهر را دود فرا گرفت. برخورد گزينشي با آلودگي هوا مهم‌ترين معضل مردم شهرها در ماه‌هاي اخير بوده است. افزايش آلودگي هوا براي ديروز، امروز و فرداي تهران نيز پيش‌بيني شده بود و اين بار كميته اضطرار تشكيل شد. همچنين هواي شهرهاي اصفهان، تبريز، قم و اراك در وضعيت ناسالم براي تمام گروه‌هاي سني قرار دارد.
- ثبت ناسالمترين هفته سال
تهران ناسالمترين هفته سال را پشت سر گذاشت. بررسي هفتگي شركت كنترل كيفيت هواي تهران و اطلاعات رسيده از ايستگاه‌هاي سنجش آلودگي هوا نشان مي‌دهد، تهران در روزهاي 21تا 27آذر، شرايط نامطلوبي را از نظر كيفيت هوا سپري كرده است. بررسي‌ها حاكي از آن است كه تداوم شرايط جوي پايدار، وقوع پديده وارونگي دما، بالابودن رطوبت نسبي هوا و افزايش استفاده از خودروهاي شخصي به‌دليل سردي هوا از عوامل تأثير‌گذار بر كاهش كيفيت هوا بوده است. همچنين عمق ميدان ديد دراين هفته در اكثر روزها كاهش قابل توجهي داشته و به‌طور ميانگين از بزرگي 4كيلومتر برخوردار بود. علاوه بر تجمع آلاينده‌هاي ناشي از بروز پديده وارونگي دما، رطوبت نسبي بالاي هوا تا 72درصد را مي‌توان به‌عنوان ديگر عوامل مؤثر در كاهش عمق ميدان ديد در اين هفته درنظر گرفت. براساس مطالعات واحد پايش و پيش‌بيني، استقرار جوي آرام و پايدار در شهر تهران در اوايل هفته گذشته سبب شده در ميزان غلظت آلاينده‌ها كه متأثر از نوسانات روزانه دما و وزش باد محلي هستند، روند افزايشي مشاهده شود.
- تشديد برخورد با خودروهاي دودزا و فاقد معاينه
جانشين رئيس پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ از تشديد برخورد با خودروهاي دودزا و فاقد معاينه فني خبر داد. به گفته سرهنگ حسن عابدي، مأموران پليس با خودروهاي آلاينده و دودزا و همچنين وسايل نقليه فاقد برگه معاينه فني برخورد مي‌كنند. خودروهاي دودزا پلاك‌شان اخذ شده و پلاك اعزام به تعميرگاه دريافت مي‌كنند و ظرف مدت محدودي فرصت دارند كه نسبت به اصلاح وسيله نقليه خود اقدام كنند؛ ضمن اينكه براي چنين خودروهايي جريمه 30هزار توماني پيش‌بيني شده است. وي اظهار كرد: خودروهاي فاقد معاينه فني نيز برابر قانون 20هزار تومان جريمه خواهند شد.
همچنين اگر خودرويي داراي نقص فني بوده جريمه‌اي 50هزار توماني براي آن اعمال خواهد شد. عابدي همچنين از افزايش 70درصدي برخورد با وسايل نقليه دودزا در 8ماهه امسال نسبت به‌مدت مشابه سال قبل خبر داد و گفت: در اين مدت خودروهايي كه به‌دليل دودزا بودن يا نداشتن معاينه فني توقيف شده‌اند نيز 10درصد افزايش داشته‌اند.
- انتقاد از انفعال دولت
مؤيد حسيني صدر سخنگوي فراكسيون محيط‌زيست مجلس با انتقاد از سكوت مديران دولتي در مقابل افزايش آلودگي هواي پايتخت، گفت: در شرايطي كه هفته گذشته آلودگي هوا از مرز خطر رد شده بود، از دولت انتظار مي‌رفت حداقل مدارس ابتدايي را در همه مناطق تهران تعطيل كند. وي افزود: علاوه بر اِعمال محدوديت به‌منظور كاهش تردد خودروها در معابر عمومي، دولت بايد براي كاهش آلودگي هوا، تدابير و تمهيدات ويژه‌اي بينديشد و از رفتارهاي نادرستي همچون مخالفت با تعطيلي مدارس در شرايط آلودگي هوا دست بر دارد. حسيني صدر تصريح كرد: دولت بايد آگاهي‌هاي لازم را در اين‌باره به مردم ارائه دهد. وي در پايان خاطرنشان كرد: دولت بايد در زمينه كاهش آلودگي هوا، موضوعاتي همچون توسعه حمل‌ونقل عمومي، اصلاح الگوي مصرف سوخت، افزايش كيفيت بنزين و بهبود سيستم فني خودروها را مورد توجه قرار دهد.
- وارونگي هر سال هست
مرتضي طلايي نايب رئيس شوراي شهر تهران با اعلام اينكه همه ساله در روزهاي سرد سال با پديده وارونگي دما و افزايش روزهاي ناسالم مواجه هستيم، گفت: متأسفانه اقدامي براي مديريت اين اوضاع از سوي دولت، انجام نمي‌شود. وي افزود: از اوايل هفته گذشته كه وضعيت قرمز در هواي پايتخت اعلام شد، هيچ‌گونه برنامه يا اقدامي از سوي دولت انجام نشده و تا آخر هفته، حتي كميته اضطرار آلودگي هوا هم تشكيل جلسه نداده بود. طلايي با انتقاد از بي‌توجهي به وضعيت آلودگي هواي تهران و رصد نكردن شرايط موجود، تصريح كرد: واقعيت اين است كه هيچ برنامه يا اقدامي براي كاهش آسيب‌هاي ناشي از آلودگي هواي پايتخت، انجام نشد. وي تصريح كرد: وجود 1600كارخانه آلاينده در غرب تهران، كم توجهي به حمل‌ونقل عمومي، بدهي‌‌هاي دولت به شهرداري تهران و وجود خودروهاي فرسوده، از مهم‌ترين دلايل افزايش آلودگي هواي پايتخت محسوب مي‌شوند.