کارکنان واحدهای مراقبت ویژه از پزشکان و پرستاران بسیار زبده تشکیل می‌شوند که برای مراقبت از بیماران دچار وضعیت بحران تخصص دارند.
آی‌سی‌یوها از لحاظ نسبت بالای کارکنان به بیماران نیز با سایر بخش‌های عادی بیمارستان متفاوت هستند و به منابع و تجهیزات پزشکی پیشرفته دسترسی دارند که به‌طور در بخش‌های معمول در دسترس نیست.
از جمله بیماری‌های رایجی که ممکن است در آی‌سی‌یو درمان شوند، شامل «نشانگان زجر تنفسی حاد» (ARDS)، تروما، نارسایی‌های چندعضوی و سپسیس یا عفونت منتشر است.
بیماران ممکن است به‌طور مستقیم از بخش اورژانس به آی‌سی‌یو منتقل شوند یا اینکه پس از وخیم شدن حالشان در بخش‌های عادی یا بلافاصله پس از انجام جراحی‌های بسیار تهاجمی که بیمار را در معرض خطر شدید عوارض قرار می‌دهد، به آی‌سی‌یو برده شوند.
بیمارستان‌ها ممکن است آی‌سی‌یوهایی داشته باشند که مربوط به یک تخصص معین پزشکی یا گروه‌های خاصی از بیماران باشند، برای مثال واحد مراقبت‌های ویژه از نوزادان (NICU)، واحد مراقبت‌های ویژه کودکان (PICU)، و احد مراقبت‌های ویژه بیماری‌های مغز و اعصاب (Neuro ICU)، واحد مراقبت‌های ویژه تروما (TICU) و غیره.
تجهیزات رایجی که در آی‌سی‌یوها وجود دارند، از جمله شامل دستگاه‌های تهویه مکانیکی (ونتیلاتور) برای کمک به تنفس بیماران از راه لوله داخل نای، پایشگرهای فعالیت قلب از جمله تجهیزات دورسنجی (تله‌متری)، ضربان‌سازها (پیس‌میکرها) ی خارجی، تجهیزات دیالیز برای مشکلات کلیوی، تجهیزات برای پایش مداوم کارکردهای بدنی، شبکه‌ای از لوله‌های داخل وریدی، لوله‌های تغذیه، لوله‌های بینی- معده (نازوگاستریک)، پمپ‌های تخلیه یا ساکشن، درن‌ها و کاتترها، مجموعه‌ای داروها برای درمان عوارض اولیه ناشی از بستری شدن هستند.
شمار تخت‌های واحدهای مراقبت‌های ویژه در آمریکا ممکن است تا 20 درصد تخت‌های بیمارستانی را تشکیل دهند، اما در بریتانیا این میزان فقط تا 2 درصد است. علت این تفاوت زیاد اين است كه در بریتانیا فقط هنگامی فرد شدیدترین وضعیت بیماری را داشته باشد، پذیرش در ای‌سی‌یو انجام می‌شود.
میانگین هزینه واحدهای مراقبت‌های ویژه در بریتانیا 838 پوند برای هر تخت در روز در واحد مراقبت‌های ویژه نوزادان، 1702 پوند برای هر تخت در روز در واحد مراقبت‌های ویژه کودکان و 1328 پوند برای هر تخت در روز در واحد مراقبت‌های ویژه بزرگسالان است.