21سال پيش بود كه آلايندگي كارخانه روغن نباتي قو براساس بند 20ماده 55قانون شهرداري‌ها و اصول زيست‌محيطي محرز شناخته و در فروردين‌ماه سال 73رأي تعطيلي براي آن صادر شد. البته آن زمان براي فراهم شدن مقدمات انتقال اين كارخانه قديمي، فرصت 3سالهاي را مقامات مسئول ازجمله وزارت صنايع آن زمان و استانداري تهران، تعيين كردند. پس از گذشت اين 3سال نه‌تنها چاره‌اي براي اين كارخانه با عوامل آلودگي متعدد انديشيده نشد بلكه هنوز هم بخار متصاعد شده‌اي از آن به آسمان برمي‌خيزد كه اهالي محله خزانه بخارايي و ساكنان محدوده جنوبي بزرگراه بعثت را آزار مي‌دهد.
كارخانه روغن نباتي قو در منطقه 16واقع شده است؛ جايي كه شب هنگام به‌خاطر تردد خودروهاي سنگين آلاينده در بزرگراه بعثت، آلودگي منطقه به‌شدت افزايش مي‌يابد. اين در حالي است كه به گفته اهالي محل به‌ويژه ساكنان خيابان پرستويي، مطهري و پروران، بوي بد ناشي از فعاليت كارخانه روغن نباتي از ساعت10شب به بعد بيشتر مي‌شود. از سوي ديگر نيز محمدعلي احمدي، شورايار محله خزانه بخارايي مي‌گويد كه فاضلاب خروجي اين كارخانه نيز تعداد جانوران موذي به‌خصوص موش دركوچه پسكوچه‌هاي اطراف كارخانه را به‌شدت افزايش داده است.
- كالايي كه ديگر استراتژيك نيست
كارخانه روغن نباتي قو در سال 1333احداث شد و سازمان اقتصادي كوثر در زمستان سال 1391آن‌را به بخش خصوصي واگذار كرد. به‌عبارت ديگر مالكان جديد آن، درحالي نسبت به خريد سهام شركت و كارخانه اقدام كردند كه از پرونده آلايندگي و انتقال آن خبر داشتند. با وجود اين، فعاليت كارخانه ادامه يافت و دستگاه‌هاي آن روزبه‌روز فرسوده‌تر شدند. اگرچه زماني و در بحبوحه جنگ تحميلي، روغن نباتي توليدي اين كارخانه، يك‌كالاي استراتژيك محسوب مي‌شد اما حالا ديگر فعاليت كارخانه نه‌تنها منفعتي براي مردم ندارد بلكه سنگيني هواي آلوده اين روزها را براي شهروندان ساكن خانه‌هاي اطرافش نيز افزايش مي‌دهد. رضا قديمي، مديرعامل شركت ساماندهي صنايع و مشاغل شهر تهران همچنين نكته‌اي را مورد تأييد قرار مي‌دهد. به گفته وي، اين در حالي است كه برخي از افراد به‌خاطر منافع خود، طي سالهاي اخير به كارخانه مهلت داده‌اند و همچنان نيز براي تعطيل‌نشدن آن، به‌دنبال خريدن زمان هستند.
علاوه بر اين، رحمت‌الله حافظي، رئيس كميسيون سلامت، محيط‌زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران نيز در بازديد از منطقه 16پايتخت گفت: در انتقال شركت روغن نباتي قو اجماع نظر وجود دارد ولي مقاومت‌هاي پشت پرده مانع انتقال اين شركت شده است.
- كارگران، منتظر مصوبه شوراي‌عالي اداري
طي 2سال اخير موضوع بيكار شدن كارگران مشغول به‌كار در كارخانه روغن نباتي قو همواره يكي از دلايل سهامدارانش براي ادامه فعاليت بوده است. به همين‌خاطر 2ماه پيش جلسه‌اي ميان كميسيون سلامت، محيط‌زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران و با حضور نمايندگان فرمانداري و مديريت اين كارخانه برگزار شد. در اين جلسه موضوع استفاده از ظرفيت قانون نوسازي مشاغل براي 320نفر از كاركنان اين كارخانه مورد توجه قرار گرفت و پس از آن حافظي به همشهري گفت: «مكاتبه‌اي با معاونت حقوقي رياست‌جمهوري صورت گرفته كه در آن پيشنهاد‌هاي رفع مشكل كارگران مطرح شده است. يعني از طريق مصوبه شوراي‌عالي اداري، كارگران مي‌توانند از مزاياي بازنشستگي پيش از موعد بهره‌مند شوند ضمن اينكه با همكاري مسئولان دولتي، مشكل پرسنل با 30روز حقوق قابل حل است.» حالا اما به‌نظر مي‌رسد كه پرونده كاركنان شاغل كارخانه قو همچنان در راهروهاي سازمان‌هاي متولي، رد و بدل مي‌شود و موضوع حل نشده باقي‌مانده است.
بر همين اساس حافظي روز پنجشنبه گذشته و در حاشيه بازديد از شهرداري منطقه 16تهران اعلام كرد: «با پيگيري‌ها مي‌توان انتقال روغن نباتي قو را تسريع كرد و شوراي شهر نيز در اين موضوع تسريع‌كننده خواهد بود به‌طوري كه درصورت امتناع از انتقال، كاربري زمين شركت روغن نباتي قو به فضاي سبز تغيير خواهد يافت.» بنابراين بايد منتظر ماند و ديد كه آيا به‌زودي اين كارخانه آلاينده در جنوب تهران رخت سفر برمي‌بندد تا فضاي سبز جايش را بگيرد؟
- امكان استفاده از 60هكتار فضاي سبز با انتقال دكل برق نيروگاه بعثت به زير زمين
رئيس كميسيون سلامت، محيط‌زيست و خدمات شهري شوراي شهر تهران پس از بازديد از منطقه 16شهرداري تهران به ظرفيت بالاي شوراياران در شناسايي مشكلات شهروندان در محله‌ها و مناطق و انتقال آن به اعضاي شوراي شهر تهران تأكيد كرد. رحمت‌الله حافظي سپس خبرها و موضوعاتي را راجع به چند واحد آلاينده ديگر در منطقه 16بيان كرد كه به‌طور خلاصه در زير آمده‌اند. گفتني است در اين بازديد محمد حقاني و معصومه آباد، 2عضو ديگر كميسيون سلامت و محيط‌زيست و خدمات شوراي شهر نيز حضور داشتند. آنها نيز بر توسعه فضاي سبز منطقه به‌جاي فضاهاي آزاد و مبارزه با جانوران موذي تأكيد كردند.
ابزارزني سنگبري‌هاي منطقه 16مشكلات متعددي را براي مردم ايجاد كرده است. از اين‌رو با شركت ساماندهي مشاغل مكاتبه‌اي براي خروج اين كارگاه‌ها از شهر تهران صورت خواهد گرفت.
براساس پايش‌هاي انجام شده، انحرافاتي در سطح استانداردهاي 2واحد پاركينگ شركت واحد اين منطقه وجود دارد. بايد مقدمات خروج اين مجموعه‌ها از دل مناطق مسكوني فراهم شود. بدون شك فضاي موجود مي‌تواند به فضاي سبز و تفريحي تبديل شود.
خطوط انتقال برق نيروگاه بعثت حدود 60هكتار از فضاي سبز منطقه را براي ساكنان منطقه غيرقابل استفاده كرده است. اميدوارم در تعامل با برق منطقه‌اي تهران بتوان نسبت به انتقال خطوط به زير زمين اقدام كرد تا پس از جمع‌آوري دكل‌هاي برق فشار قوي اين 60هكتار فضاي سبز در اختيار شهروندان قرار گيرد.
منطقه 16فاقد درمانگاه است كه با پيش‌بيني صورت گرفته ساختماني براي اين منظور اختصاص يافته است كه درصورت تأييد شركت شهر سالم، اين ساختمان به درمانگاه تبديل خواهد شد.
زيرگذر جواديه تا پايان سال‌جاري به‌بهره‌برداري مي‌رسد و اميدواريم اتصال بزرگراه شهيددستواره به شهيد رجايي نيز برقرار شود.