در سال 1374مهم‌ترين مصوبات در اين زمينه توسط مجلس شوراي اسلامي به قانون تبديل شد و سهم و وظيفه هر نهاد در كنترل و مديريت آلودگي هوا مشخص شد اما با گذشت ده‌ها سال، هنوز تعداد زيادي از مصوبات اوليه كاهش آلودگي هوا بر زمين مانده است.
دولت‌هاي دهم و يازدهم در سال‌هاي اخير اقدامات اورژانسي متعدد براي كاهش آلودگي هوا به‌كار بسته‌اند و آخرين شاهد نيز به دستور هفته گذشته حسن روحاني، رئيس‌جمهور درخصوص رسيدگي فوري به وضعيت آلودگي هوا بر‌مي‌گردد اما اين اقدامات دردي از كلانشهرهاي كشور دوا نمي‌كند. به قول محسن سرخو، رئيس كميته حمل‌ونقل شوراي اسلامي شهر تهران، اقدامات اورژانسي براي كنترل آلودگي هوا، تنها پاك‌كردن صورت مسئله است و نبايد فرافكني شود چرا كه اين رفتارها خاصيتي براي مردم ندارد.
روز گذشته بعد از بارش‌ها و ناپايداري‌هاي آخر هفته شاخص آلودگي هوا به ميانگين 96رسيد كه نشانگر وضعيت سالم بود. اين در حالي است كه هواي تهران 24روز در شرايط ناسالم قرار داشت.
- انبوه قوانين برزمين‌مانده
قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا مصوب 3 ارديبهشت 1374 به‌عنوان يك اصل بارها مورد حك و اصلاح قرار گرفته اما هنوز اين مواد به اجرا درنيامده و زمين‌مانده تلقي مي‌شود: ماده2(ممنوعيت اقدام به هر عمل آلوده‌كننده هوا)، ماده 5(الزام به دريافت گواهينامه سالانه رعايت حد مجاز آلودگي هوا توسط تمام وسايل نقليه موتوري)، ماده 10(عدم‌شماره‌گذاري وسايل نقليه آلاينده) و مواد 12تا 29(برخورد با صاحبان و مسئولان كارخانه‌ها و كارگاه‌هاي آلوده‌كننده).
همچنين آيين‌نامه اجرايي قانون نحوه جلوگيري از آلودگي هوا مصوب 22خرداد 1382هيأت وزيران قوانيني نظير گاز‌سوز‌كردن همه وسايل نقليه در تهران و شهرهاي بزرگ، به حداقل رساندن آلودگي ناشي از سوخت‌هاي فسيلي، ممنوعيت تردد و واردات موتور سيكلت‌هاي دوزمانه و نوسازي تاكسي‌هاي فرسوده را الزامي مي‌كند اما هنوز اين الزام به اجرا گذاشته نشده است.
- مصوبه زمين‌مانده دولت يازدهم
پس از سال‌ها 24فروردين 93بود كه هيأت دولت يازدهم طي مصوبه‌اي راهكارها و برنامه اجرايي مدون براي كاهش آلودگي هوا را تصويب و وظيفه هر نهاد را مشخص كرد. هيأت وزيران به موجب اين مصوبه راهكارها و برنامه اجرايي مدون شامل فعاليت‌هاي مؤثر در كاهش آلودگي هوا با زمانبندي مشخص و تعيين مجري و ناظر مربوط به تفكيك هر يك از فعاليت‌هاي مذكور را در 8محور «سوخت، خودروهاي در حال حركت، منابع ساكن، خودروهاي نو، مديريت حمل‌ونقل و تقاضاي سفر، پايش و پيش‌بيني هوا، آموزش و اطلاع‌رساني و زيرساخت‌هاي شهري» مورد بحث قرار داد و در حضور حسن روحاني رئيس‌جمهور، تصميم‌گيري كرد.
- جلسات مشترك با همه نهادها
دوشنبه هفته جاري، علي لاريجاني رئيس مجلس شوراي اسلامي اعلام كرد كه مجلس با شهرداري و دولت طي جلساتي موضوع آلودگي هوا را بررسي مي‌كنند و به تمامي دستگاه‌ها براي حل معضل آلودگي هوا كمك مي‌كنند. تأكيد مجلس بر اين است كه برنامه‌اي درازمدت در اين رابطه وجود داشته باشد. مديريت شهري نيز از برگزاري اين جلسات استقبال مي‌كند. در همين رابطه شهردار تهران چندي پيش اعلام كرد: «متأسفانه اراده‌اي براي حل ريشه‌اي اين معضل وجود ندارد. واقعيت آن است كه رفع معضل آلودگي هوا متولي واحدي ندارد و به‌همين دليل نمي‌توان اميد داشت كه با نگاه مقطعي و اقدامات پراكنده شاهد رفع اين معضل باشيم.»
محمدباقر قاليباف خاطرنشان كرد: «اگر ما حداقل به اندازه صنعت خودروسازي هم براي جان انسان‌ها ارزش قائل بوديم، وضعيت خيلي بهتر از اين بود. اي‌كاش يك بسته نجات هم براي رفع اين معضل تهيه مي‌شد اما متأسفانه وقتي بحران آلودگي حاد مي‌شود، تازه يادمان مي‌افتد كه بايد به اين موضوع توجه كنيم.» البته حسن قاضي‌زاده هاشمي وزير بهداشت و درمان نيز در يادداشتي كه منتشر كرد به اصلي‌ترين مانع در رفع آلودگي هوا، يعني نبود مديريت يكپارچه اشاره كرد. وي در اين‌باره اينطور نوشت: تا وقتي يك مديريت جامع و متمركز و تصميم‌گير با در اختيار داشتن تمام ابزارهاي لازم براي مبارزه با آلودگي هوا تثبيت نشود؛ تا وقتي آلودگي هوا را هم دستاويز رقابت‌هاي سياسي مي‌كنيم، تا وقتي اعتماد و مشاركت مردم را پايه و اساس برنامه مبارزه با آلودگي هوا قرار ندهيم، اوضاع همين است.
اين در حالي است كه روز گذشته، غلامعلي حداد عادل از نمايندگان مجلس و رئيس فرهنگستان زبان و ادب فارسي نيز در واكنش به آلودگي هواي كلانشهرها در روزهاي اخير شعري با مطلع «باران ببار بر من و شهر و ديار من؛ باران ببار بر من و باغ و بهار من» سرود.