ایران ۱۴۰۴ قرار است سرآمد منطقه و از برگزیدگان نظام جهانی باشد که بدیهی است این مهم بدون وقوع و بروز مصادیق پیشرفت و تعالی در نظام آموزشی آن تحققپذیر نیست.
در سند فناوری اطلاعات جمهوری اسلامی، چشم‌انداز تحقق عدالت آموزشی با بهره‌گیری فراگیر از قابلیت‌های فناوری اطلاعات و همچنین آموزش و یادگیری الکترونیک با صراحت مورد اشاره قرار گرفته است و سرزمین ما به خاطر شرایط اقلیمی، جغرافیایی، پراکندگی نامتوازن جمعیت و امکانات برای دسترس‌پذیری به موقعیت‌های آموزش و یادگیری، چاره‌ای جز بهره‌گیری موثر و مطلوب از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی ندارد.
از سوی دیگر سند تحول بنیادین در آموزش و پرورش در اشارات خود، راهکارها و بهره‌گیری هوشمندانه و موثر فناوری اطلاعات و فرآیند یاددهی - یادگیری را توصیه كرده است. لذا اینجاست که ضرورت و وجوب مدیریت آموزش از راه دور به عنوان ظرفیتی که با امکانات نوین فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و به حسب نیازهای آمایشی کشور، رسالت رفع محدودیت‌ها و محرومیت‌های آموزشی را بر عهده دارد، بيش از پيش روشن می‌شود.
چاره‌ای نیست که برای این منظور از همه موقعیت‌ها و فناوری‌های نوین بهره گرفته شود چراكه تنوع امکانات فناوری اطلاعات، فرصت‌ها و بسترهای زیادی جهت ارائه محتوای آموزشی فراهم ساخته است.
مدل‌های مختلفی در برخورداری از فناوری اطلاعات در آموزش و یا در واقع آموزش مجازی و یادگیری الکترونیک ایجاد شده که به حسن وجود آموزش متنوع و قابلیت‌های رسانه‌ای و جلوه‌های نوآورانه، مورد اقبال فراگیران قرار گرفته است. در سال‌های گذشته، باور استفاده از نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای و تعاملی، درس‌افزارها و سامانه‌های یادگیری تحت وب رشد یافته و کاربرد آنها به عنوان یک ابزار کمک‌آموزشی مطلوب مسجل شده است.
مدل‌های مختلف ابزارهای ارتباطی و محیط‌های اشتراک‌گذاری و کاربرپسند، فراگیران و مدرسان بسیاری را علاقمند به بهره‌گیری در فرآیند ارائه و دریافت و یادگیری نموده است. انواع مدل‌سازها، سامانه‌های مدیریت محتوا، ابزارهای همراه و کلاس‌های تحت شبکه از جمله مواردی است که می‌توان به آنها اشاره نمود.
با این حال اغلب مدل‌های معرفی شده فاقد همزمانی فراگیر و استاد بوده و به نحوی امکان ارتباط مستقیم موثر و حیطه عاطفی یادگیری را محدود می‌نماید.
مدل آموزش همزمان و برخط از جمله روش‌هایی است که با بسترسازی مناسب و امکان‌پذیر در حوزه ارتباطی کشور، می‌تواند موقعیت همزمانی و هم‌کلامی فراگیران و اساتید را مهیا نماید. بدیهی است وقتی در فرآیند آموزش برخط امکان دریافت محتوا، رفع اشکالات و سوالات و موقعیت‌های بداهه پیش‌بینی شده باشد، اثربخشی ارائه مطالب و مفاهیم افزایش خواهد یافت.
امروزه سامانه‌ها و نرم‌افزارهای مختلف برخط تعبیه شده است که امکان برگزاری کلاس آنلاین را در اقصي نقاط دنیا برای فراگیران و اساتید ایجاد نموده و مرزهای آموزش و یادگیری را به خارج از دیوارهای مدارس و مرزهای ملی و بین‌المللی رسانده‌اند.
بدیهی است در این موج به سوی آینده، چاره‌ای جز پویایی و حرکت و چاره‌ای جز درک موقعیت امروز و ضروریات فردا نیست. و گریزی نیست جز اینکه مدیران حوزه‌های مرتبط باور داشته باشند هر کندی و رخوتی در باور درست و بهنگام، نتیجه‌ای جز بروز فاصله بیشتر با تحول جهانی به همراه نخواهد داشت.
لذا توصیه می‌شود افق حرکت به سوی آموزش‌های همزمان و برخط به عنوان یکی از موثرترین روش‌های یادگیری الکترونیک و به عنوان یکی از مدل‌های آموزش در مدارس آموزش از راه دور در آموزش و پرورش ايران مورد توجه و برخورداری قرار گرفته و امکان دیگری در بهبود کیفیت آموزش این مدارس مهیا شود.
* كارشناس آموزش از راه دور آموزش و پرورش