معاونين سازمان ميراث فرهنگي در نشست يكروزه و فشرده خود كه از 9صبح روز چهارشنبه تا يك‌بامداد پنجشنبه گذشته در يكي از هتل‌هاي خارج از شهر ساري به طول انجاميد، موضوعات مربوط به ميراث فرهنگي كه مهم‌ترين آنها بودجه و پيشنهادهاي مرتبط با برنامه ششم و قوانين مربوط به ميراث فرهنگي بود را در حضور معاون و مديران ميراث فرهنگي كشور بررسي كردند تا شايد گره‌اي از مشكلات فراوان پيش روي ميراث فرهنگي و تاريخي ايران كه همچون كلافي سردرگم در هم تنيده است گشوده شود.
موضوع بودجه ادارات ميراث فرهنگي و اعتبارات مربوط به صيانت از محوطه‌ها و پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي در استان‌هاي كشور از موضوعات داغ مطرح شده در اين جلسه بود كه تنها با يك پاسخ از سوي محمدحسن طالبيان معاون ميراث فرهنگي كشور روبه‌رو شد: «وضعيت اقتصاد كشور خوب نيست اما پيش‌بيني ما اين است كه سال آينده سال خوبي براي ميراث فرهنگي باشد.»
معاون ميراث فرهنگي كشور همچنين از تداوم تلاش‌ها و رايزني‌ها براي اصلاح برخي قوانين و گنجاندن پيشنهادات سازمان ميراث فرهنگي در برنامه‌هاي كلان كشور خبر داد. محمدحسن طالبيان در آيين افتتاح نشست معاونين ميراث فرهنگي كشور همچنين از معاونين ميراث فرهنگي استان‌ها خواست تا با جديت از آثار تاريخي كشور صيانت كنند و اجازه تخريب آثار را ندهند.
او همچنين در كارگاه ثبت و حريم آثار ملي و جهاني از وجود جريان فشار در استان‌ها در موضوع بازنگري تعيين عرصه و حريم آثار ملي و جهاني كشور پرده برداشت و گفت: ممانعتي در بازنگري حريم آثار وجود ندارد اما وقتي سازمان ميراث فرهنگي كه بازنگري حريم برخي آثار را مطرح مي‌كند متوجه وجود يك جريان فشار يا سوداگري پشت موضوع بازنگري مي‌شود واقعا موجب ناراحتي است.
محمدحسن طالبيان بازنگري حريم آثار تاريخي را عاملي براي حفاظت بيشتر از يك اثر خواند نه باز گذاشتن دست سوداگران و از معاونين ميراث فرهنگي استان‌ها خواست تا اگر با جريان سوداگري يا فشار در بازنگري و تعيين حريم آثار تاريخي روبه‌رو شدند بلافاصله موضوع را با وي در ميان بگذارند تا دست سوداگران در پروسه تعيين حريم آثار تاريخي و بازنگري در حرايم كوتاه شود.
معاون ميراث فرهنگي كشور همچنين از معاونين ميراث فرهنگي كشور خواست تا آثاري را كه قابليت ثبت ملي و جهاني دارند در دستور كار قرار دهند.
طالبيان با اشاره به اهميت حريم آثار ثبت ملي و جهاني ايران از تغيير محدوده اين حرايم و نقض حريم آثار تاريخي كشور در طرح تفصيلي شهرها انتقاد كرد و گفت: حرايم ملي و جهاني اسناد بالادستي هستند و به هيچوجه نمي‌توان در طرح‌هاي تفصيلي حريم آنها را نقض كرد.
- ضعف روزآمدكردن آثار واحد ثبت
فرهاد نظري مديركل دفتر ثبت آثار تاريخي و فرهنگي نيز در كارگاه ثبت و حريم آثار ملي و جهاني اعلام كرد كه در مكاتبات فراوان اين دفتر با استان‌ها روزآمد كردن فهرست آثاري كه قابليت ثبت ملي و جهاني دارند خواسته شده است.
نظري شرط نخست ثبت جهاني يك اثر تاريخي يا طبيعي را قرار گرفتن اين اثر در فهرست انتظار يونسكو خواند و از معاونين ميراث فرهنگي استان‌هاي كشور خواست تا فهرست‌هاي 2برگي آثاري كه تاكنون ثبت ملي نيز نشده‌اند را به سازمان ميراث فرهنگي و دفتر ثبت آثار تاريخي و فرهنگي ارسال كنند تا اين دفتر نيز در مجامع حقوقي اعلام كند آثار ارائه شده واجد ثبت ملي هستند و مورد حفاظت قرار بگيرند.
مديركل دفتر ثبت آثار تاريخي و فرهنگي معاونت ميراث فرهنگي همچنين از تلاش براي راه‌اندازي موتور تعيين حريم‌ها در كشور خبر داد و گفت: تأكيد بسياري از استان‌ها بازنگري در حريم آثار تاريخي است اما پيشنهاد اول ما اين است كه آثاري كه حريم ندارند را تعيين حريم كنند كه تعيين حريم بد براي آثار حتي بهتر از نداشتن حريم است.
او گفت: در بازنگري حريم نيز بايد حفاظت بهتر از اثر مورد توجه باشد.
او گفت: پرونده هر اثري كه واجد حداقل ارزش‌ها براي ثبت اضطراري باشد در كمتر از يك هفته تعيين تكليف مي‌شود.
نظري خطاب به معاونين ميراث فرهنگي در استان‌ها گفت: در مورد ثبت اضطراري آثاري كه نيازمند پاسداري فوري هستند حتي كافي نبودن اسناد و مدارك ايرادي ندارد و پس از ثبت اضطراري مي‌توان اسناد تكميلي را ارائه كرد.
او در مورد پرونده ثبت جهاني جنگل‌هاي ارسباران نيز افزود: مساحت ارسباران كمتر از 5هزارم كشور است و 13درصد كل تنوع گياهي ايران را دارد.
وي افزود: رفتار ما با طبيعت معقول نبوده و بايد مانع تخريب بيش از حد طبيعت شد. برهمين اساس پرونده ثبت جهاني ارسباران همچون پرونده ثبت ملي رويشگاه‌هاي گل نرگس در خوزستان يا چمن سلطانيه به‌عنوان ميراث طبيعي ايران تهيه شد.
- اين موزه‌داري براي مردم مناسب نيست
محمدرضا كارگر، مديركل امور موزه‌ها و اموال منقول سازمان ميراث فرهنگي اما در كارگاه موزه‌ها در نشست معاونين ميراث فرهنگي استان‌ها گفت كه سازمان ميراث فرهنگي دانش‌محور است نه پول‌محور!
كارگر همچنين خواستار تغيير نگاه حاكميت و مردم به مقوله ميراث فرهنگي شد و افزود: اين تغيير نگاه امروز در استان يزد قابل مشاهده است. شهرداري استانداري، امام جمعه و مردم به اين درك رسيده‌اند كه بايد در مسير حفظ ميراث فرهنگي‌شان قدم بردارند. اين تغيير نگاه در كاشان نيز ديده مي‌شود و مردم كاشان به اين درك رسيدند كه خانه‌هاي تاريخي‌شان داراي ارزش است.
محمدرضا كارگر از نياز ايران به انقلاب در شيوه موزه‌داري خبر داد و گفت: سنت نمايش اشيا كه 80سال پيش به ذهن‌مان رسيده بود را همچنان ادامه مي‌دهيم و متأسفانه با هرگونه تغيير نيز مخالفت مي‌كنيم.
او گفت: اين شيوه موزه‌داري ديگر براي مردم مناسب نيست. مردم در اين موزه‌ها چيزي ياد نمي‌گيرند. خيلي‌ها وقتي به بازديد يك موزه مي‌روند مي‌گويند كه 60سال پيش نيز به اين موزه رفته‌اند و همان چيزي را ديده‌اند كه امروز ديدند. خب مردم چرا بايد به بازديد چنين موزه‌هايي بروند؟
كارگر گفت: موزه‌هاي ايران به 2تغيير اساسي نياز دارند و بايد از شي‌محوري به جامعه‌محوري و از دولت‌محوري به مردم‌محوري برسند.
رئيس اداره كل موزه‌ها و اموال منقول سازمان ميراث فرهنگي ادامه داد: متأسفانه نگاه به مجموعه‌داران در ايران هميشه منفي بوده و مجموعه‌دار مترادف با قاچاقچي و سودجو تعريف شده است، درحالي‌كه اين موضوع درست نيست و مجموعه‌دارها از شريف‌ترين افراد جامعه هستند. موزه‌هاي بزرگ جهان را مجموعه دارها ايجاد كردند. مرحوم حسين ملك نيز زمان رضا شاه پول اختصاص داد كه موزه ملك ايجاد شود.
او با تأكيد بر اينكه بناهاي تاريخي ايران قابليت تبديل شدن به موزه‌هاي مختلف را دارند گفت: امروز بالغ بر 50ميليارد تومان هزينه ساخت يك موزه در خراسان كرده‌ايم. خب اگر اين مبلغ را صرف حمايت از بخش خصوصي مي‌كرديم امروز 500موزه در كشور ايجاد مي‌شد.
او از ارائه طرح هر خانواده يك موزه در قالب اقتصاد مقاومتي خبر داد و گفت: اين طرح خانواده‌هاي ايراني را تشويق به تاسيس موزه خانوادگي خود مي‌كند و يك پروژه ملي است.
او همچنين از موافقت رئيس سازمان ميراث فرهنگي با ايجاد كافي شاپ و رستوران در موزه‌هاي كشور خبر داد تا اقدامي در افزايش درآمد موزه‌ها در جهت اهداف و حفظ ارزش‌هاي فرهنگي باشد.
كارگر همچنين به مخازن موزه‌ها اشاره كرد كه تبديل به دريايي از اشيا شده‌اند. او در پاسخ به سؤال يكي از معاونين ميراث فرهنگي در مورد بازگرداندن اشياي موزه‌اي مرتبط با استان‌ها نيز افزود: از ارديبهشت‌ماه تاكنون 20هزار شيء تحويل استان‌ها شده و اگر تعامل بين موزه‌ها براي نمايش آثار نباشد موزه‌ها تبديل به گورستان اشياء مي‌شوند.
- كارشناسان پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي از ايران رفتند
از اداره كل پايگاه‌هاي ملي و جهاني كشور نيز، فرهاد عزيزي با اعزام نماينده خود به نشست معاونين ميراث فرهنگي استان‌ها اعلام كرد كه هيأت امناي 80پايگاه ملي و جهاني در سطح كشور در حال شكل‌گيري است.
نماينده پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي همچنين با ارائه گزارشي از اقدامات انجام شده در پايگاه‌هاي كشور از بودجه اندك پايگاه‌ها خبر داد و از معاونين ميراث فرهنگي استان‌ها خواست تا توجه بيشتري به پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي كشور كنند.
محمدحسن طالبيان معاون ميراث فرهنگي كشور نيز در پاسخ به اظهارات نماينده امور پايگاه‌هاي ميراث ملي و جهاني گفت كه متأسفانه در دولت قبل استقلال مالي پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي از آنها گرفته شد و بسياري از كارشناسان نيز از ايران رفتند.
طالبيان اعلام كرد: موضوعات مربوط به پايگاه‌هاي ميراث ملي و جهاني بايد رسانه‌اي شوند.وي تأكيد كرد: پايگاه‌هاي ميراث فرهنگي مي‌توانند زيرساخت‌هاي گردشگري پيش‌ساخته ايجاد كنند، به‌نحوي كه به عرصه و حريم آثار نيز تعرض نشود.