سید محمد بهشتی رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری این مطلب را در مراسم تشیع با شکوه پیکر مرحوم، باستان‌شناس پیشکسوت سید محمود موسوی که با حضور گسترده باستان‌شناسان، مرمت‌گران و سایر کارکنان و دوستداران میراث فرهنگی برگزار شد مطرح کرد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، او افزود: خدمات مرحوم موسوی و تلاش‌های خستگی‌ناپذیر او در طول سالهای پربار عمرش بر تمامی افرادی که در این جمع حاضر هستند پوشیده نیست.
بهشتی تصریح کرد: حقیقتا باید به جامعه باستان‌شناسی تسلیت گفت به دلیل اینکه دانشمندی را از دست داده است، شخصیتی که به لحاظ علمی، اخلاقی، سلوک و از همه نظر عمر ارزنده‌ای را طی کرد.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: همه روزی از این دنیا خواهیم رفت و هیچ یک ماندگار نیستیم ولی آنچه از خود به جا خواهیم گذاشت مهم است.
بهشتی با اشاره به نخستین باری که در یکی از سایت‌های باستان‌شناسی حضور یافته و یک گمانه لایه‌نگاری را از نزدیک مشاهده کرده است، توضیحات باستان‌شناس را بسیار تکان‌دهنده توصیف کرد.
وی افزود: از آن جهت تکان‌دهنده که دیدم هر کسی در عمرش هر کاری انجام دهد بالاخره یک نشانه‌هایی از خودش در لایه‌ای که مربوط به او است باقی می‌گذارد و همه قاعدتا باید پاسخگوی همان لایه مربوط به خودمان باشیم.
او تصریح کرد: زمانیکه به زندگی مرحوم موسوی نگاه می‌کنم می‌بینم لایه پرباری از خود به جای گذاشته است.
بهشتی با بیان اینکه مهم هم این است که یادگارهای خوبی از خود در دنیا به جای گذاریم تصریح کرد: به واقع مرحوم موسوی در عرصه کار علمی، زندگی شخصی و اخلاق که امروزه باید دوباره به جامعه باستان‌شناسی ایران بازگردد یادگارهای خوبی به جا گذاشته است.
او در پایان فرزندان مرحوم موسوی را به راستی نمایندگان شایسته وی دانست و تلخی از دست دادن این گوهر گرانبها را به خانواده مرحوم موسوی تسلیت گفت.
- موسوی باستان‌شناسی ادیب بود
حمیده چوبک رییس پژوهشکده باستان‌شناسی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سید محمود موسوی را مردی از نسل پاک‌دستان، باستان‌شناسی ادیب و شاعر خواند که هیچگاه به معنای واقعی نخواهد مرد.
وی افزود: ما گمان می‌کنیم که می‌رویم و ردی از ما باقی نمی‌ماند ولی مطمئنا رد هر انسانی با منش، رفتار، اخلاق، شیوه زندگی و اندیشه او باقی می‌ماند.
چوبک مرحوم موسوی را یکی از بزرگان باستان‌شناسی ایران و میراث فرهنگ غنی کشور دانست که یادگارهای زیادی از وی در کارهای علمی و پژوهشی حوزه میراث فرهنگی باقي مانده است.
رییس پژوهشکده باستان‌شناسی اظهار امیدواری کرد نسل باستان‌شناسانی تا این اندازه اخلاقی، متعهد، ادیب و سرنوشت‌ساز در کشور باقی بماند.
- هر سنگری در حوزه باستان‌شناسی با حضور موسوی قابل فتح بود
مهدی حجت معاون و قائم مقام پیشین سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، با اشاره به مشکلات حوزه میراث فرهنگی در دهه‌های نخستین انقلاب اسلامی و زمان جنگ گفت: گواهی می‌دهم در طول چند دهه آشنایی با مرحوم موسوی با وجود مشکلات زیاد هیچگاه لبخند از صورت او پاک نشد و این ویژگی‌ای بود که علاوه بر دانش و فضیلت‌اش راههای سخت را آسان می‌کرد.
وي تصريح كرد: مرحوم موسوی تنها یک متخصص باستان‌شناسی نبود و تسلطی که به فرهنگ ایرانی در مواجهه با موارد مختلف داشت او را به مرد فرهنگ تبدیل کرده بود.
حجت با اشاره به مشکلات مالی میراث فرهنگی، درک ضعیف مسئولین نسبت به موضوع و حفاری‌های غیر‌مجاز در دهه شصت تصریح کرد: من به دلیل سن کم در هنگام ریاست سازمان بسیار از مواجه با مسائل در ترس بودم اما به واسطه حضور مرحوم موسوی و شیرازی پشتوانه پیدا می‌کردم.
او گفت: با توجه به سلوک، منش، منطق و مهربانی که از مرحوم موسوی سراغ داشتم مطمئن بودم که از هیچ مأموریتی دست خالی باز نمی‌گردد.
وی با بیان اینکه هر سنگری را با حضور موسوی می‌شد در حوزه باستان‌شناس فتح کرد اظهار داشت: او با اینکه با هیأت‌های خارجی کار می‌کرد و دانش وسیعی در این زمینه داشت هیچگاه مرعوب نظر آنها نبود.
حجت، مرحوم موسوی را فردی همیشه حاضر دانست و گفت: او با اینکه تمام زندگی اش را صرف باستان‌شناسی کرده بود در تربیت فرزندان شایسته و اداره خانواده بسیار موفق بود.
وی افزود: اگر مرحوم نگهبان رفت امثال موسوی را از خود به جای گذاشت ما نیز باید مراقب این باشیم که وقفه‌ای در این تسلسل پیش نیاید زیرا که امثال موسوی می‌روند اما آنچه باقی می‌گذارند راهی است که آنها طی کرده‌اند و سرمشقی است که ما می‌توانیم از آنها بگیریم.
- باستان‌شناسی یاور حفاظت‌گران
محمد حسن محب‌علی معاون سابق حوزه حفظ و احیای سازمان میراث فرهنگی دیگر سخنران این مراسم گفت: مرحوم موسوی یکی از باستان‌شناسانی بود که در طول سالهای فعالیت‌ام در حوزه حفاظت به من بسیار کمک می‌کرد و هر زمان که به همفکری نیاز داشتم حاضر بود.
- مرحوم موسوي معلم اخلاق بود
محمد حسن طالبیان معاونت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با قرائت این بیت؛ سعدیا مردم نکونام نمیرد هرگز ..... ،نیک نامی مرحوم موسوی را ماندگار دانست و گفت: او هیچگاه از میان ما نرفته است.
وي مرحوم موسوی را بخشنده در علم، معلم اخلاق و فردی دانست که به اخلاق میراث فرهنگی زیبنده بود.
- باستان‌شناس و محققی فرهنگی
سید منصور نوروززاده چگینی مدیریت پژوهش‌های باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نیز مرحوم موسوی را بی‌اغراق یکی از چهره‌هایی خواند که نگاه باستان‌شناسی را به یک محقق فرهنگی تبدیل کرده است زیرا که باستان‌شناسی برای او راه دستیابی به فرهنگی بود که از گذشته طولانی دست به دست در دل ساکنان این سرزمین به ما رسیده است.
- قلم شیرینش برای همیشه خاموش شد
سید مهدی محمودی فرزند مرحوم موسوی در رسای پدرش گفت: کلامی چند بر آثار الباقیه بیرونی که پدرم پیشکشم داد آخرین یادگاری است که او برایم باقی گذاشت دیری نپایید که قلم شیرینش برای همیشه خاموش شد و زمانی نرفت که دیگر رمقی در حیات باز نیافت.
چنان چشم آرمید و بیاسود که گویی از پس سالها چشمانش رنگی جز تاریکی و تنهایی ندیده بود، دیگر نه شوقی، نه ترسی و نه دلی که بر امید و آرزویی بتپد بر او سنگینی نمی‌کرد. از این دیر فنا گذشته بود و رفت که با هفت هزار سالگان سربه سر شود.
او که وادی معرفت پیموده بود، بسی تفلسف و تعلم کرده بود و خرد آدمی آموخته بود، مهر آدمیان در دل گرفته بود و سلوکش به نیکی بود و به رنج و غم و درد سوز و تب بفرسود.
کیمیایی که آموخته بود او را ناکام گذاشت و شفایی را که می‌جست رنجش را فزونی داد. شب هنگام گر دیده‌اش فروبسته می‌دیدم دیگر نه آن خواب بود که بختکی بود که خاطرش را تا به آخر فشرد. دیده‌اش بر بسته فارغ از جهان برون می‌نگریست آن کابوس دحشتناک درونش را.
اینک این فرزند خاک که دیگر فریفته جذبه‌های ماورایی نیست نیروهای فرازمینی را فریاد می‌زند.
ارواح سرگردانی را که زمین را بر گرده خویش دارند، بر نانوشته‌ها عالم‌اند و بر از دست رفته‌ها قادراند را فریاد می‌زند و فراموشی را می‌طلب و فقط فراموشی را می‌طلبد ...
فراموش کردن هر آنچه گذشته‌ام درونم را آکنده است چه تدبیر سازم چه درمان کنم که از غم بفرسود جان و تنم.
آری اندیشه از دل فراموش کن ....آنان که محیط فضل آداب شدند، در جمع کمال شمع اصحاب شدند، ره از این شب تاریک نبردند به روز، گفتند فسانه‌ای و در خواب شدند.
- 49 سال با عشق در کنار مرحوم موسوی زندگی کردم
همسر مرحوم موسوی در پایان این مراسم با قدردانی از حضور گسترده مسوولان، باستان‌شناسان و حضار گفت: 49 سال در کنار او آموختم و تمامی لحاظ زندگی‌ام را با عشق سپری کردم.
او افزود: خدار ا شکر می‌کنم که در طول این سالها به او خدمت کرده‌ام و با بزرگ کردن فرزندانش توانسته‌ام به فرهنگ کشور خدمت کنم.
گفتنی است، زنده یاد موسوی درسال 1366 مدیریت پژوهش‌های باستان‌شناسی سازمان میراث فرهنگی را برعهده داشت.
او در سال 1373 به عنوان دبیر اجرایی نخستین گردهمایی باستان‌شناسی ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی "شوش" را برگزار کرد.
این باستان‌شناس پیشکسوت در کاوش‌های میدانی باستان‌شناسی فراوانی مشارکت داشته و یا سرپرستی آنها را برعهده داشته است.
زنده‌یاد موسوی دارای آثار فراوانی در زمینه باستان‌شناسی است.
گزارش تصویری مراسم تشییع پیکر مرحوم سید محمود موسوی در بخش گزارش تصویری سایت پژوهشگاه میراث فرهنگی به آدرس( richt.ir) قابل مشاهده است.