سپيد‌پران بلند پرواز شهر گرچه قرن‌ها براساس مسيريابي شگفت‌انگيزشان شهره شده‌اند اما 14 روز از دي‌ماه نتوانستند راه برگشت به خانه را بيابند. كبوتر مانند بسياري از پرندگان ديگر، اندكي ذرات آهن در منقار خود دارد كه مي‌تواند از آن براي شناسايي و تعقيب خطوط مغناطيسي استفاده كند و اين قابليت به قطب‌نما شباهت دارد اما ذرات معلق كمتر از 2.5 ميكرون باعث مي‌شود اين خاصيت مغناطيسي به سرعت از بين برود.
امروز كه بگذرد، 3 روز ديگر تا روز هواي پاك باقي مانده اما هيچ اميدي نيست كه در اين روز بشود آسمان را آبي ديد. در پايان هفته گذشته 2روز مكرر، كار آلودگي هوا بالا گرفت.ميانگين شاخص آلودگي هوا هم به عدد 130 رسيد كه وضعيت ناسالم براي گروه‌هاي حساس است.
- 2 فرصت و‌ماه آلوده
دي‌ماه هر سال اگرچه فرصتي نو براي گام‌هاي جدي محيط‌زيستي در روز هواي پاك(29دي) و همايش ملي مديريت آلودگي هواست(22و 23دي) اما با گذشت اين‌ماه هم هيچ برگي از پرونده سنگين مقصران آلودگي هوا كم نشد كه اگر همه درست عمل كرده بودند امروز تهران و ديگر شهرهاي كشور با مشكلات آلودگي‌هاي فصلي مواجه نبودند.
در دي‌ماه اخير تهران 14روز هواي ناسالم داشته و بدترين ماه از نظر كيفيت هوا را تجربه كرده است. رحمت‌الله حافظي، پزشك 51ساله متولد اصفهان و رئيس كميسيون محيط‌زيست شوراي شهر تهران كه در 10سال اخير بارها زادگاه و محل كارش در پايتخت را آلوده ديده، مي‌گويد: آلودگي هوا روي بتن و چدن اثر مي‌گذارد و آنها را دچار خوردگي مي‌كند، چطور ممكن است كه روي عضلات قلب و ريه تأثير نداشته باشد؟
- مرگ؛ پيامد مشخص آلودگي هوا
مجموعه‌اي از آمار و مستندات برگرفته از مطالعات سازمان جهاني بهداشت و همچنين برخي گزارش‌ها و مطالعات داخلي نشان مي‌دهد برخلاف باور موجود، آلودگي هوا بيشترين تأثير را بر بيماري‌هاي قلبي و عروقي دارد و احتمال مرگ‌ومير حاصل از تأثير آلودگي هوا بر قلب و عروق به مراتب بيشتر از مرگ‌ومير ناشي از بيماري‌هاي دستگاه تنفسي است.
آلودگي هوا 3درصد عمر مفيد را از بين مي‌برد. هر فرد در هر روز به 2كيلوگرم آب، 1.5كيلوگرم غذا و 15كيلوگرم هوا نياز دارد. اين موضوع نشان مي‌دهد كه اهميت هوا براي سلامت بيشتر است. ذرات معلق كمتر از 10ميكرون در اين راه مي‌توانند وارد خون شوند و با خون در سراسر بدن انسان سفر كنند. پس ممكن است ذرات معلق در هر نقطه‌اي از بدن انسان رسوب كند و مثلا رسوب آنها در مغز مي‌تواند زمينه ساز بيماري‌هايي مثل آلزايمر يا پاركينسون شده يا آنها را تشديد كند.
از طرفي افزايش ذرات معلق كوچك‌تر از 2.5ميكرون نيز از عوامل مؤثر بر اختلال ضربان قلب است و تا 70درصد احتمال انسداد عروقي را در افراد افزايش مي‌دهد. پس افرادي كه در معرض آلودگي هوا و ذرات كوچك‌تر از 2.5ميكرون هستند، 12تا 24درصد بيشتر از ديگران به اختلالات ضربان قلب (آريتمي) دچار مي‌شوند.
- جلوگيري از هزينه‌هاي گزاف
اعداد و ارقام منتشره از سوي بانك جهاني مؤيد اين نكته است كه سرمايه‌گذاري براي كاهش آلودگي هوا براي كشور به صرفه و راهي براي جلوگيري از هزينه‌هاي گزاف است، چرا كه به ازاي هر يك تومان هزينه، 30تومان بازگشت هزينه ايجاد مي‌شود. آژانس بين‌المللي تحقيقات سرطان نيز اعلام كرده آلاينده‌هاي حاصل از موتورهاي ديزلي به‌طور قطعي سرطان‌زا هستند.
همچنين استاندارد جهاني ذرات معلق كوچك‌تر از 2.5ميكرون براي افرادي كه به‌طور ثابت و سالانه در معرض آلودگي هوا هستند، 10ميكروگرم بر مترمكعب و براي افرادي كه به‌صورت گاه به گاه در معرض اين آلودگي قرار مي‌گيرند 20ميكروگرم بر مترمكعب است. اما اين ميزان در هواي تهران به‌مراتب بيش از اينهاست. از سويي يكي از تأثيرات آلودگي هوا كاهش ميزان تأثير برخي داروهاست؛ ازجمله اينكه آلاينده‌ها اثر نيتروگليسيرين يكي از داروهاي مورد نياز بيماران قلبي را كمتر مي‌كند.
- صراحت قانون در برخورد با مقصران آلودگي هوا
طبق ماده 668قانون مجازات اسلامي، هر اقدامي عليه بهداشت عمومي ممنوع است و متخلفان و مرتكبان به يك سال حبس محكوم مي‌شوند اما در پي 24روز آلودگي متوالي هواي تهران و شهرهاي بزرگ كشور، دادستان كل كشور از ورود به موضوع خبر داد. اكنون پس از وقوع موج دوم آلودگي هوا هنوز قوه قضاييه درحال بررسي موضوع است و مرتكبان آلودگي هوا پس از سال‌ها هنوز در سايه عدم‌اجراي حكم، هوا را آلوده مي‌كنند.