شبکه خبری سی.ان.ان در گزارشی با اشاره به آغاز اجرای برجام نوشت: اگر این‌گونه باشد، نقطه عطفی شکل خواهد گرفت. یکی از حامیان این توافق هسته‌ای می‌گوید این توافق ایران را از توسعه تسلیحات هسته‌ای دور می‌کند و ایران را به جامعه بین‌المللی باز می‌گرداند. منتقدان مدعی هستند که این توافق در نهایت به ایران اجازه خواهد داد تا سلاح‌های هسته‌ای که مشتاق به دست آوردن آن است را بسازد.(ادعایی که بر اساس گزارش‌های آژانس و اعلام مقامات ایرانی همواره رد شده است.)
- این ارائه گزارش به چه معنایی خواهد بود؟
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به منظور تایید این که ایران توافق هسته‌ای را دنبال می‌کند معلوم خواهد کرد که ایران اقدام‌های مشخصی را انجام داده است از جمله:
- حذف قلب راکتور تحقیقاتی آب سنگین اراک از طریق ریختن سیمان در آن که باعث ناکارآمدی آن می‌شود. راکتور تحقیقاتی اراک برای حمایت از تحقیقات هسته‌ای صلح آمیز و تولید رادیو ایزوتوپ‌ها برای مقاصد صنعتی و پزشکی بازطراحی خواهد شد و دیگر توانایی تولید پلوتونیوم در مقیاس تسلیحاتی را ندارد.
- کاهش سطح غنی‌سازی اورانیوم تا 3.6 درصد. ایران این سطح را برای 15 سال حفظ می‌کند.
- محدود کردن ذخایر اورانیوم غنی سازی شده تا 300 کیلوگرم تا سطح توصیف شده در بالا. این محدودیت ذخیره قرار است تا 15 سال ادامه داشته باشد و همه اورانیوم غنی‌سازی شده ورای این محدودیت تا سطح اورانیوم طبیعی رقیق خواهد شد یا در بازار بین‌المللی به فروش خواهد رفت.
- در نیروگاه غنی‌سازی نظنز بیش از 5060 ماشین سانتریفیوژ غنی‌سازی اورانیوم IR-1 نگهداری نمی‌شود. سانتریفیوژهای مازاد در نطنز تحت نظارت مداوم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انبار خواهد شد.
- حذف همه مواد هسته‌ای از تاسیسات غنی‌سازی فردو و متوقف کردن غنی‌سازی اورانیوم و تحقیقات مرتبط با غنی‌سازی اورانیوم در این تاسیسات.
- محدود کردن تحقیقات غنی‌سازی اورانیوم خاص و فعالیت‌های توسعه غنی‌سازی برای 10 تا 15 سال.
انجام دادن ترتیبات لازم برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر همه آنچه که بر آن توافق شده است.
- آیا این پایان برنامه هسته‌ای ایران خواهد بود؟
خیر. اول از همه. به اندازه یک برنامه انرژی هسته‌ای، ایران هنوز قادر خواهد بود تا اورانیوم با غنای پایین را 3.6 درصد برای استفاده در تاسیسات انرژی هسته‌ای تولید کند.
دوم این که بسیاری از محدودیت‌ها با هدف جلوگیری ایران از توسعه سلاح هسته‌ای محدودیت زمانی دارد.
برای مثال، محدودیت غنی‌سازی در سطح 3.6 درصد فقط تا 15 برقرار خواهد بود. این موضوع برای محدودیت به کار رفته در تاسیسات غنی‌سازی زیرزمینی فردو در نزدیکی شهر قم نیز صدق می‌کند. و ممنوعیت ساخت نیروگاه آب سنگین جدید نیز برای 15 سال برقرار است.
- ایران چه چیزی به دست خواهد آورد؟
رفع تحریم‌های بین‌المللی چیزی که برای مدتی به دنبال آن بوده است.
ایالات متحده و اتحادیه اروپا به برخی از تحریم‌های اقتصادی خاتمه می‌دهند.
با این حال اتحادیه اروپا به نسبت آمریکا تحریم‌های بیش‌تری را لغو خواهد کرد.
اتحادیه اروپا به تحریم نفت ایران پایان خواهد که پول بیش‌تری را به اقتصاد ایران تزریق خواهد کرد. عرضه نفت بیش‌تر و شاید افزایش صادرات یک میلیون بشکه در روز یا بیش‌تر می‌تواند قیمت‌ها را پایین آورد.
اتحادیه اروپا تحریم‌های بانکی را لغو خواهد کرد که به این معنی است که ایران می‌تواند دوباره در سیستم سوییفت و بانکداری الکترونیک حضور یابد. چیزی که برای مشارکت در سیستم مالی جهانی ضرورت دارد.
اوباما نیز دستور لغو برخی از تحریم‌های مالی و تجاری را صادر خواهد کرد.
- چه اتفاقی در آینده رخ خواهد داد؟
اگر نقضی در توافق هسته‌ای صورت گیرد، این تحریم‌ها دوباره به جای خود بازخواهند گشت. تحریم‌های سازمان ملل نیز در زمانی که ایران اقدامات مرتبط با هسته‌ای را کامل کند، لغو خواهد شد.
محدودیت‌های بین‌المللی در خرید نفت ایران باعث فشار به اقتصاد این کشور در سال‌های اخیر شده است و رفع چنین تحریم‌هایی می‌تواند پاداش مالی بزرگی به ارمغان آورد.