منتقدان دولت تاجيكستان، اعمال محدوديت سني براي سفر حج را نقض حقوق شهروندان ميدانند اما دولت تاجيكستان ميگويد هدف از اين اقدام فراهم كردن امكان زيارت خانه خدا براي داوطلبان كهنسالتري است كه سالهاي طولاني در انتظار رسيدن فرصت سفر حج نوبت هستند.
در سال گذشته ميلادي بيش از شش هزار نفر از اتباع تاجيكستان حج گزاردند. به گفته افشين مقيم، سخنگوي كميته دين تاجيكستان، امسال نيز شمار زائران حج همين تعداد باقي خواهد ماند. اين در حالي است كه تعداد متقاضيان انجام سفر حج در تاجيكستان پيوسته در حال افزايش است. اين موضوع باعث شده كه دولت به اعمال محدوديت تازه سني در انجام سفر حج دست بزند.
مقيم در اين باره به بيبيسي گفت: مشكل اصلي، شمار زياد افرادي است كه درخواست سفر حج دادهاند. در بعضي از شهرها و نواحي فهرست داوطلبان تا به سال ۲۰۲۵ ميرسد. البته وضعيت در منطقههاي گوناگون فرق ميكند. در برخي شهرها و نواحي داوطلبان سفر حج تا سالهاي ۲۰۱۸ و ۲۰۲۰ منتظر نوبت خواهند بود.
سخنگوي كميته دين تاجيكستان ميگويد، قائل شدن امتياز براي افراد بالاي سن ۴۰ سال، به معناي نقض حقوق جوانترها نيست. در سال گدشته نيز كميته دين تاجيكستان در اقدامي مشابه به خاطر فرصت دادن به افراد بزرگسال، سفر حج را براي افراد زير سن ۳۵ ممنوع كرده بود.
به گفته سخنگوي كميته دين تاجيكستان، در منطقه آسياي ميانه، تاجيكستان تنها كشوري است كه مردمش از همه سهميههاي اختصاص داده شده براي حج از سوي عربستان سعودي به طور كامل استفاده ميكنند، در حالي كه شمار زائرين حج در كشورهاي همجوار كمتر است.
سعدي يوسفي، تحليلگر مسايل مذهبي، درباره دلايل اين امر ميگويد: اين موضوع به گذشته مذهبي مردم تاجيك ربط دارد. از قديم مردم ما به دين توجه بيشتري داشتند و حتي مردمان ديگر، مثل تركها و چينيها، به دست تاجيكان مسلمان شدهاند. امروز هم تاجيكان نسبت به ساير مردمان آسياي ميانه بيشتر مذهبي هستند و به سفر حج بيشتر علاقه دارند.
يوسفي گفت: مقامات تاجيك ميتوانند به جاي محدوديت سن و سالي در انجام سفر حج از زيارتهاي تكراري برخي شهروندان ممانعت كنند، زيرا شمار افرادي كه چند بار حجگزاري كردهاند هم در تاجيكستان در حال افزايش است.
يكي از موضوعات بحثبرانگيز در سفر حج تاجيكان، هزينه سفر است. به گفته منابع كميته دين، هزينه سفر حج براي تاجيكان در سال گذشته نزديك به ۳۵۰۰ دلار بوده است.
اگرچه تغييري جدي در اين زمينه پيشبيني نميشود، ولي با توجه به بحران مالي كه حالا دامنگير تاجيكستان است و كاهش قابل توجه بهاي ساماني در برابر دلار امسال زائران تاجيك بايد مبالغ به مراتب بيشتري با پول ملي كشور خود براي سفر حج فراهم سازند.