اوايل‌ماه جاري ميلادي دانشگاه دورهام توافقي را با دانشگاه قطر امضا كرد تا دانشجويان مطالعات خليج‌فارس درجه دكتري دوگانه را دريافت كنند. استفان آيزمن يكي از استادان مشهور دانشگاه شمال‌غربي سال گذشته به دوحه رفت تا سطح كيفي شعبه اين دانشگاه در دوحه را مورد بررسي قرار دهد. دانشگاه شمال‌غربي يكي از 6 دانشگاه برتر آمريكايي است كه در قطر شعبه دارند.ماه گذشته نتيجه تحقيقات او در روزنامه واشنگتن پست منتشر شد كه خيلي‌ها را شوكه كرد.
اين پروفسور آمريكايي نتيجه‌گيري كرده بود كه شعبه قطر دانشگاه شمال‌غربي به هيچ عنوان قابل دفاع نيست و در اين دانشگاه محدوديت شديد تحقيقات آكادميك ديده مي‌شود. در گزارش استفان آيزمن آمده است: اصول تاسيس يك دانشگاه در حاكميت چنين كشوري واقعا زير سؤال است؛ به‌ويژه در كشوري كه آزادي بيان در آن معنا ندارد و متحدانش كشورها و گروه‌هاي سركوب هستند. اين گزارش مشتي نمونه خروار است كه ماهيت همكاري‌هاي دانشگاهي آمريكا و اروپا را با كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس نشان مي‌دهد.
طي يك دهه گذشته كشورهاي ثروتمند و نفت‌خيز حوزه خليج‌فارس از پول‌هاي خود براي نفوذ در مراكز دانشگاهي و انديشكده‌هاي غرب استفاده كرده‌اند. اين تلاش براي استفاده از قدرت نرم را مي‌توان در رؤياي قطر براي ميزباني جام جهاني با پول‌ها و رشوه‌هايش ديد. اين كشورهاي عربي در واقع با مبالغ بالا حمايت مالي بسياري از دانشگاه‌ها و انديشكده‌هاي غربي ازجمله در آمريكا و انگليس را زير سلطه خود برده‌اند.
اكنون انديشكده‌هاي بسياري هستند كه براي تحقيقات سفارشي به نفع كشورهاي عربي كميسيون‌هاي بالاي خود را دريافت مي‌كنند. مشكلات اقتصادي غرب باعث شده تا چشم دانشگاه‌ها بيشتر به‌دنبال پول‌هاي نفتي باشد. اكنون بعد از يك دهه نتايج اين پول‌ها خودش را نشان مي‌دهد كه شامل سانسور تحقيقات آزاد و حذف هرآنچه به ضرر دولت‌هاي حوزه خليج‌فارس مي‌شود به‌حساب مي‌آيد.
ميدل‌ايست‌اي با 2نفر از استادان اين دانشگاه‌ها كه متخصص حوزه خليج‌فارس هستند گفت‌وگو كرده و آنها به صراحت اعلام كرده‌اند كه مدت‌هاست آنها و دانشجويان‌شان سايه سنگين سانسور را حس مي‌كنند. يكي از آنها مي‌گويد: اين پول‌ها ماهيت تحقيقات آزاد دانشگاهي را زير سؤال برده است.
در ميان انديشكده‌ها هم اوضاع همينطور است. يك نمونه‌اش مؤسسه بين‌المللي مطالعات استراتژيك(IISS) است كه هيچ وقت به سركوب شيعيان در بحرين نمي‌پردازد. براساس گزارش ميدل‌ايست‌اي، اين انديشكده در سال گذشته 142هزار دلار از ارتش بحرين كمك مالي دريافت كرده است. مدرسه اقتصاد و علوم سياسي لندن(LSE) از امارات 9ميليون پوند كمك دريافت كرده و در سال 2007دولت كويت هم حدود 6ميليون پوند به اين دانشكده پرداخت كرده است.
دانشگاه دورهام هم به‌خاطر قبول چكي2.5 ميليون پوندي از كويت در سال 2011مورد انتقاد شديد قرار گرفت. دانشگاه آكسفورد هم مورد مشابه 2.4 ميليون پوندي از امارات داشته است. همه 6كشور سلطان‌نشين خليج‌فارس يعني امارات، عربستان، بحرين، قطر، عمان و كويت طي سال‌هاي گذشته چك‌هاي رقم بالايي براي دانشگاه‌ها و انديشكده‌هاي غربي كشيده‌اند. اين چك‌ها حالا باعث شده تا شك و شبهه‌ها درباره وجود تحقيقات دانشگاهي و انديشكده‌هايي كه خودشان را مستقل مي‌نامند هر روز بيشتر شود.