آنچنان كه رحمتالله حافظي، رئيس اين كميسيون هنگام حضور در محله خزانه بخارايي گفت: «چنانچه كارخانه آلاينده روغن نباتي قو تعطيل نشده و به خارج از شهر منتقل نشود، كاربري آن به فضاي سبز تغيير ميكند.» حافظي پس از آن اعلام كرد كه براي فراهم شدن مقدمات اين مسئله، ضربالاجلي 3ماهه را تا پايان سال تعيين كردهاند.
حالا خبر ميرسد كه كميسيون سلامت و محيطزيست شوراي شهر تهران براي تحقق اين امر، با دستگاههاي مسئول ازجمله فرمانداري، سازمان تأمين اجتماعي و معاونت حقوقي رياستجمهوري نامهنگاري كرده است. اهالي محله خزانه نيز كه از معضلات ناشي از فعاليت كارخانه قديمي و فرسوده روغن نباتي قو به ستوه آمدهاند، با شنيدن اين خبر، به اميد تعطيلي هميشگي، رنج چند ماه همنشيني ديگر با اين واحد را به جان خريدهاند. مرتضي.ر جواني از ساكنان خيابان پرستويي ميگويد:
«بوي مشمئزكننده كارخانه از ساعت 9شب به بعد آنقدر زياد ميشود كه آسايش را در خانههايمان از ما گرفته. باور كنيد جانمان از آلودگيهاي محله به لب رسيده. چند وقت پيش به اتفاق همسرم ميخواستيم جلوي درب كارخانه تحصن كنيم كه بزرگترهاي محله نگذاشتند.» زيدالله مرادخاني، دبير شوراياري منطقه 16هم ميگويد: «چندي پيش اهالي محل ديگر از مسئولان نااميد شده بودند و ميخواستند در يكحركت دستهجمعي جلوي كارخانه تجمع كرده و اعتراض كنند. اما بزرگان، ائمه جماعات محلههاي اطراف و هيأت امناي محله از اهالي خواستهاند كه بزرگواري كرده و دست به چنين كاري نزنند.» اينطور كه وي به همشهري خبر ميدهد البته طوماري حاوي پرونده كارخانه قو تهيه شده و رونوشت آن براي دستگاههاي ذيربط و همچنين دبيرخانه شوراي شهر ارسال شده است.
- گرهي كه بهدست شورايعالي اداري باز ميشود
كارخانه روغن نباتي قو در سال 1333احداث شد و يكي از استراتژيكترين كالاهاي كشور را بهخصوص در زمان جنگ تحميلي توليد ميكرد. اما با گذشت زمان دستگاههاي اين كارخانه با فعاليت زياد فرسوده شد و كمكم توليدش به جاي خدمت به مردم، رنگ ديگري گرفت. آلايندگي كارخانه پارس قو به حدي زيادشده بود كه در سال 73، طبق بند 20ماده 55قانون شهرداريها رأي تعطيلي براي آن صادر شد. اما در زمستان سال 91اتفاقي بس جالب رخ داد.
سازمان اقتصادي كوثر، سهام اين كارخانه را به بخش خصوصي واگذار كرد. يعني مديرعامل قديمي و سهامداران جديد با علم به اينكه كارخانه طبق اصول زيستمحيطي آلاينده شناخته شده، به جاي اتخاذ تصميماتي به سود مردم، دست به معاملهاي عجيب زدند. اين معامله نشان از اين داشت كه قوي آلاينده سر مهاجرت از شهر را ندارد.
با شدت گرفتن اعتراضات اهالي به بخار و بوي متصاعد شده از كارخانه، سرريزشدن فاضلابش به جويهاي محله، تردد زياد كاميونهاي مربوط به آن و آلودگي هوا و تصادفات ناشي از تردد آنها، كميسيون سلامت پارلمان شهري پايتخت و شركت ساماندهي مشاغل شهر تهران وارد عمل شدند. در اين بين، به قول رضا قديمي، رئيس شركت ساماندهي مشاغل شهر تهران هر روز بهانهاي تازه براي ادامه فعاليت كارخانه مطرح ميشد. بهطور نمونه يكروز بيكاري كارگران، روز ديگر اقتصادي نبودن انتقال تجهيزات فرسوده و ديگر روز فراهم نبودن تسهيلات انتقال مطرح شد.
اين در حالي بود كه سازمان تأمين اجتماعي در تعامل با اعضاي شوراي شهر تهران براي حل مشكل 320كارگر مشغول بهكار كارخانه مثل بازنشستگي پيش از موعد با اعطاي حقوق لازم اعلام آمادگي كرد. اگرچه رئيس كميسيون سلامت و محيطزيست شوراي شهر عنوان كرده كه درخواستهاي مربوط به اين امر در راهروهاي دستگاههاي دولتي رد و بدل ميشود و شورايعالي اداري بايد مصوبه لازم در اين رابطه را صادر كند. به گفته حافظي، براي تغيير كاربري زمينهاي كارخانه به فضاي سبز و خدمات عمومي نيز، كارهاي لازم را از طريق كمسيون ماده 5تا پايان به جد پيگيري ميكنند.
- محله خزانه بخارايي محصور در بين واحدهاي آلاينده
محله خزانه بخارايي به غيراز كارخانه روغن نباتي قو از 3طرف در ميان واحدهاي صنعتي محصور شده است. وجود اين واحدها نهتنها آلودگيهاي اين منطقه را افزايش داده بلكه باعث شده تا اهالي محل از يكسري خدمات شهري نيز محروم بمانند. دكلهاي فشار قوي كارخانه برق بعثت كه تا بزرگراه آزادگان ادامه مييابد باعث شده تا استفاده از 60هكتار فضاي سبز براي شهروندان عملا غيرممكن شود.
آنگونه كه مرادخاني، دبير شوراياري اين محله نيز ميگويد طراحي درهاي وروديپارك 12فروردين و پارك پهلوانان در اين محدوده صورت گرفته و مورد تأييد شوراي شهر و شهرداري منطقه نيز قرار گرفته اما امكان اجراي آنها بهخاطر دكلهاي برق امكانپذير نيست. ترمينال جنوب نيز در بالاي بزرگراه بعثت تا حدي به مشكلات اين محله دامن زده است كه البته انتقال و رفع مشكلات آن بسيار كار سختي بهنظر ميرسد. واحدهاي ابزارزني سنگبريهاي واقع در ضلع شرقي پارك بعثت يعني تقاطع بزرگراه بعثت خيابان مطهري هم از سوي ديگر به آلودگي گردوغباري محله افزوده است.