در انتخابات آيووا كه از ساعت 7شامگاه دوشنبه به وقت محلي آغاز شد و تا نخستين ساعات بامداد سهشنبه ادامه داشت، اعضاي انجمنهاي حزبي در حوزههاي رايگيري گرد هم آمدند تا كانديداي مورد نظر خود را انتخاب كنند. براساس نتايج اعلام شده، در حزب جمهوريخواه تدكروز، سناتور اهل تگزاس، برخلاف جريان نتايج نظرسنجيها موفق شد دونالد ترامپ، كانديداي جنجالي اين حزب را پشت سر بگذارد و پيروز ميدان باشد.
او با كسب 28درصد از آرا در صدر فهرست كانديداهاي حزب جمهوريخواه قرار گرفت. پس از او ترامپ، سرمايهدار معروف نيويوركي، با كسب 24درصد از آرا در جايگاه دوم و ماركو روبيو، سناتور از ايالت فلوريدا، با 23درصد آرا در جايگاه سوم قرار گرفتند. بن كارسون، كه بعد از ترامپ جنجاليترين موضعگيريها را بهخصوص عليه مسلمانان داشت نيز با كمي بيش از 9درصد آرا در جايگاه چهارم قرار گرفت.
تد كروز 45ساله كه نزد سران حزب جمهوريخواه چهره محبوبي به شمار نميآيد، پس از پيروزياش گفت: «انتخابات آيووا نشان داد كه نامزد جمهوريخواهان و رئيسجمهور بعدي آمريكا را نه رسانهها انتخاب ميكنند، نه سران احزاب كه در واشنگتن نشستهاند.» در حزب دمكرات اما رقابت بسيار تنگاتنگ بود و هيلاري كلينتون، وزير امور خارجه پيشين آمريكا، موفق شد با كسب 49.8درصد آرا، برني سندرز، سناتور 74ساله اهل ورمونت را كه 49.6درصد از آرا را از آن خود كرده بود شكست دهد.
ديگر نامزد مطرح دمكراتها يعني مارتين اومالي، فرماندار سابق مريلند هم كه حدود نيم درصد از آرا را بهدست آورد، بهطور رسمي اعلام كرد مبارزات انتخاباتياش را متوقف ميكند. در ميان جمهوريخواهان نيز مايك هاكبي پايان مبارزاتش را اعلام كرد. در تمام نظرسنجيهاي انجام شده طي ماههاي اخير، ترامپ هميشه با فاصله قابلقبولي از تد كروز جلو بود اما آراي ديروز كروز همه را شگفت زده كرد. همزمان، روبيو نيز برخلاف نظرسنجيها، آراي بالايي را كسب كرد تا آرايش آراي پيشبيني شده را به هم بريزد و او هم شگفتي ساز شود. نظرسنجيها در مورد نامزدهاي حزب دمكرات نيز تا حدودي به چالش كشيده شد. درنظرسنجيها كلينتون با فاصله از سندرز جلو بود؛ هر چند سندرز طي هفتههاي اخير موفق شده بود وضعيت بهتري براي خود ايجاد كند اما چنان رقابت نزديكي هيچگاه تصور نميشد.
هيلاري كلينتون پس از رقابت نفسگيرش با كروز و پس از اعلام نتايج نهايي آرا گفت: «نفس راحتي كشيدم.» چنين رقابت تنگاتنگي در آيووا در تاريخ انتخابات رياستجمهوري آمريكا بيسابقه بوده است. پس از ايالت آيووا در قلب آمريكا، نامزدهاي 2حزب جمهوريخواه و دمكرات از امروز به ايالت نيوهمپشاير در شمال غرب اين كشور ميروند تا هفته بعد نيز انتخابات درون حزبي اين ايالت برگزار شود. طي هفتههاي پيش رو انتخابات مقدماتي به ايالتهاي جنوبي آمريكا ميرود. چهره منتخب نهايي در هر يك از 2حزب، اواخر خردادماه مشخص ميشود.
- دليل اهميت انتخابات آيووا
انتخابات رياستجمهوري آمريكا ابتدا در سطح حزب و سپس در سطح ملي برگزار ميشود. آيووا بهصورت سنتي هميشه نخستين ايالتي بوده كه انتخابات مقدماتي در آن برگزار ميشود و نتيجه آن تعيينكننده چهرههاي اصلي انتخابات در 2حزب دمكرات و جمهوريخواه است.
نتيجه اين انتخابات در واقع سكوي پرش براي برخي نامزدها و خط پاياني براي برخي ديگر است. پس از اعلام نتايج انتخابات آيووا، نامزدهايي كه رأي بسيار پاييني ميآورند اغلب بهطور رسمي با انتخابات خداحافظي ميكنند. در ايالت آيووا برخلاف ديگر ايالتهاي آمريكا، رايگيري در مكانهاي رسمي يا دفتر احزاب برگزار نميشود بلكه جاهايي چون رستورانها، خانههاي شخصي، نگارخانهها، باشگاهها، كليساها و حتي ايستگاههاي آتشنشاني بهعنوان حوزه رايگيري تعيين ميشوند. معمولا در هر دوره چيزي حدود 20درصد از افرادي كه براي شركت در انتخابات درون حزبي ثبت نام ميكنند، در شب رايگيري خود را به حوزههاي اخذ آرا ميرسانند. تنها كساني ميتوانند وارد حوزه رايگيري شوند كه درست راس ساعت 7شب در محل حاضر باشند.
- تحليل
بررسي آراي ايالت آيووا نكاتي را درباره انتخابات رياستجمهوري آينده آمريكا و موقعيت نامزدها روشن ميكند. نخست آنكه بيشتر رايدهندگان به هيلاري كلينتون، سالمندان بودند و اكثر رايدهندگان به برني سندرز جوانان. باتوجه به وعدههاي سندرز در جريان تبليغات انتخاباتي، اين پايگاه راي نشان ميدهد كه دستكم در ايالت آيووا جوانان و نسل جديد منتقد سيستم اقتصادي، سياست و انتخابات آمريكا هستند. سندرز كه هزينههاي تبليغات انتخاباتياش را از طريق كمكهاي مردمي در ارقام كوچك تهيه كرده و عليه نفوذ والاستريت در سياست آمريكا سخن گفته، اكنون به قهرمان طبقه معترض و چپگراي آمريكا تبديل شده است.
در ميان نامزدهاي جمهوريخواه هم، آراي ترامپ نشان داد، نظرسنجيهاي اوليه انتخابات آمريكا را نبايد چندان جدي گرفت. در همه نظرسنجيهاي ماههاي اخير، ترامپ از همه رقبايش جلو بود. او چنان به پيشتازي خود اطمينان داشت كه حتي در آخرين مناظره تلويزيوني جمهوريخواهان كه در شبكه فاكسنيوز انجام شد، شركت نكرد. در همين روزهاي اخير او در جمله معروفي گفته بود هر كاري كه بكند حتي اگر به سمت كسي شليك كند، باز هم آرايش بيشتر ميشود كه كمتر نه.