كسي كه آن‌را ويران كند و كسي كه آجرهاي آن‌را منهدم كند، كسي كه طلا و نقره‌اش را، سنگ‌هاي عقيق سياه، سنگ‌هاي سفيد و آجرهايش را بردارد و به محل ديگري ببرد، باشد كه نفرين خدايان محل مقدس ناپيريشا، اينشوشيناك و كريريشا بر سرش نازل شود و باشد كه نسل او زير خورشيد برچيده شود.»
اين كتيبه، نفرين‌نامه اونتاش ناپيريشا، پادشاه تمدن عيلام باستان در 1250پيش از ميلاد مسيح برابر با 3265سال پيش است كه بر كتيبه ورودي معبد چغازنبيل، نخستين اثر ثبت ملي شده ايران در فهرست يونسكو حك شده است كه مرمتگران عرب‌زبان آثار تاريخي در خوزستان، اندودهاي كاهگلي آن‌را به اتمام برده و اين اثر باستاني ايران را حفظ كرده‌اند. ساخت معبد چغازنبيل از 1250 پيش از ميلاد مسيح تا سال 700 پيش از ميلاد ادامه داشت و معماران عيلام باستان حتي نقشه‌هاي ساخت اين معبد را بر زمين حك كرده و از خود به يادگار گذاشتند.
ساخت معبد چغازنبيل اما ناتمام ماند. نفرين‌نامه اونتاش ناپيريشا، كارساز نبود و روزبه‌روز كه از اهميت معبد او در همان عهد باستان كاسته شد، آشور بانيپال پادشاه خونريز بابل پس از حمله به عيلامي‌ها چغازنبيل را به همراه تمدن آنها ويران كرد.
محوطه باستاني چغازنبيل در سال1979 در فهرست آثار جهاني يونسكو به ثبت رسيد و از آن پس تاكنون مورد حفاظت و مرمت قرار گرفته است. مرمتگران اكنون در حال مرمت كامل آجرها و باقيمانده معبد چغازنبيل هستند تا اين اثر تاريخي ايران را براي بازديد نوروزي گردشگران آماده كنند.
- تكميل پوشش حفاظتي چغازنبيل
سرپرست مرمت‌هاي معبد چغازنبيل 2روز پيش در جمع خبرنگاران اعزامي به خوزستان اعلام كرد كه چغازنبيل به‌طور كامل پس از يك دهه توسط كاهگل اندود شده و آماده بازديدهاي نوروزي گردشگران است.
حفاظت از خشت‌هاي آجري چغازنبيل نيز از ديگر فعاليت‌هاي گروه مرمت چغازنبيل است. گروه مرمت از 3ماه پيش تاكنون كه فعاليت جديد مرمتي را آغاز كرده‌اند، كار مرمت ديوارها و پله‌هاي چغازنبيل را نيز به پايان مي‌رسانند.
سرپرست مرمت‌هاي چغازنبيل مي‌گويد كه آماده‌سازي اين محوطه براي بازديدهاي نوروزي نيز در دست انجام است. مديران پايگاه ميراث فرهنگي چغازنبيل و هفت‌تپه حتي چندين استراحتگاه بومي اطراف چغازنبيل برپا كرده‌اند تا گردشگران به استراحت در اقامتگاه‌هاي سنتي كه با ني ساخته شده‌اند، بپردازند.
چغازنبيل 100هكتار وسعت دارد و 3حصار باستاني اين محوطه نيايشگاهي باستاني عيلاميان را حفاظت مي‌كرد. باستان‌شناس‌ها مي‌گويند كه ارتفاع معبد چغازنبيل 52متر بود كه اكنون تنها نيمي از آن ارتفاع يعني 25متر از اين بناي باستاني برجاي مانده است. چغازنبيل علاوه بر آنكه توسط آشور بانيپال ويران شد، به‌دليل بارندگي‌ها و شست‌وشوي خاك بنا نيز فرسوده شد و در خود فروريخت. گذشت زمان اين بناي باستاني را به شكل يك زنبيل برگشته درآورد و به همين دليل نيز مردم محلي آن‌را چغازنبيل ناميدند. چغا در زبان محلي در خوزستان به‌معناي تپه است و زنبيل نيز همان سبد خريد است.
معماري چغازنبيل به اندازه‌اي دقيق بود كه معماران باستاني اين بنا حتي با ايجاد صفه‌هايي بر پاي هر طبقه از رانش بنا جلوگيري كردند و توانستند با طرح خود 3265سال اين بناي تاريخي را استوار نگاه دارند. باستان‌شناس‌ها همچنين توانسته‌اند در كاوش‌هاي خود 6هزار كتيبه باستاني متعلق به بنا را به خط ميخي عيلامي در جبهه غربي اين بناي تاريخي كشف كنند. آنها بخشي از آجرهاي برجاي مانده در بنا را حفاظت كردند و كتيبه‌هاي فروريخته را به انبارها فرستادند.
آنطور كه سرپرست تيم مرمت چغازنبيل مي‌گويد، اونتاش ناپيريشا در 1250پيش از ميلاد تصور مي‌كرد كه خدايان باستاني بر فراز كوه‌ها خانه دارند و تلاش كرد تا خانه‌اي براي آنها در شهر باستاني دوراونتاش بنا كند. او تلاش داشت تا يك كوه براي خانه كردن الهه‌هاي باستاني در دشت‌هاي صاف خوزستان بنا كند و نتيجه كار، احداث همين بناي باستاني چندين طبقه مربع شكل بود كه نيمه‌تمام رها شد و چغازنبيل نام گرفت.