به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مستنصر قلی‌نژاد مسئول هیات شناسایی و بررسی آثار باستانی و تاریخی بخش مرکزی شهرستان قاین گفت: پیش ازآغاز عملیات شناسایی سال 94 تعداد آثار ثبتی بدست آمده از این شهرستان 33 اثر طبیعی و تاریخی بود.
وی افزود: آثار شناسایی شده این بررسی در 7 دسته شامل 99 اثر معماری (3 آب‌انبار و حوض‌انبار، 2 آسباد، 24 آسیاب، 2 آرامگاه و مزار، 3 ارگ و کوشک، 15برج، 3 بند و سد، 3 حمام، 11خانه، 21 قلعه، 2 مدرسه، 10 مسجد) 20 تپه و محوطه، 8 غار، 11 درخت کهنسال، 5 معدن و کوره، 1سنگ نگاره، 1 کارگاه صنعتی و 30 گورستان قابل طبقه‌بندی است.
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه برخی از این آثار به علت دخل و تصرف و فعالیتهای کشاورزی و عمرانی بسیار آسیب دیده و یا از بین رفته و تعدادی هم درمعرض خطر هستند، گفت: از جمله مهمترین آثار شناسایی شده تپه‌ها و محوطه‌های مهم پیش از تاریخی تا اسلامی در روستاهای باراز، کره، بیهوده و روستاهای دهستان مهیار، قلاعی در نقاط مختلف چون کلاته شیخعلی، اسفدن، پهنایی، گزنان و غارهای متعددی در دهستان قاین و دیگر آثار پراکنده در نقاط مختلف شهرستان است.
وی در رابطه با شیوه بررسی‌ها گفت: شیوه شناسایی با توجه به مرزهای سیاسی تعریف شده امروزه و نقشه‌های مصوب تعیین شده از سوی پژوهشکده باستان‌شناسی تعریف و طراحی شده است.
قلی‌نژاد افزود: برای بهتر شدن پژوهشها پیش از آغاز پیمایش‌های زمینی اقدام به مشاهده و مطالعه نقشه‌های جغرافیایی و جست وجوهای مجازی از طریق نرم‌افزارهای گوگل ارث شد که در نهایت با انجام پیمایش‌های ترکیبی با تاکید بر روندهای توسعه‌ای و عمرانی تمرکز بیشتری بر مناطق در معرض خطر صورت گرفت تا از تخریب و نابودی آثار به جا مانده جلوگیری شود.
شهرستان قاین با حدود 7602 کیلومتر مربع وسعت از شمال با استان خراسان رضوی از شرق با شهرستان زیرکوه، از جنوب با شهرستان بیرجند و درمیان و ازغرب با شهرستان سرایان همسایه است.
از نظر تاریخی قاین به عنوان مرکز ایالت قهستان در شرق ایران همواره از اهمیت زیادی برخوردار بوده و نقش مرکزیت این ایالت را تا دوران صفویه برعهده داشته است. از این شهر و نواحی اطراف آن به کرات در منابع تاریخی دوران اسلامی یاد شده است و از آبادانی و اهمیت آن در تولید و صنعت مدارکی به جا مانده است.
مجوز بررسی و شناسایی باستان‌شناسی بخش مرکزی شهرستان قاین توسط سید محمد بهشتی رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صادر شده است.