اشپيگل در حاشيه كنفرانس مونيخ گفت‌وگويي با عادل الجبير، وزير امور خارجه 54ساله اين كشور درباره مسائل مختلف داشته است كه خلاصه‌اي از آن را مي‌خوانيد.
- پيچيده‌ترين شرايط در خاورميانه را به‌نظر مي‌رسد اكنون سوريه دارد. عربستان مي‌خواهد چه چيزهايي در اين درگيري‌ها به‌دست آورد؟
فكر نمي‌كنم كسي بتواند پيش‌بيني كند كه در كوتاه‌مدت چه پيش خواهد آمد اما در بلندمدت نظر ما سوريه‌اي بدون بشار اسد است. هر چقدر اين جريان بيشتر طول بكشد شرايط بدتر مي‌شود.
- اما حالا كه بشار اسد دست بالاتر را در سوريه دارد چه كار مي‌خواهيد بكنيد؟
ما هميشه گفته‌ايم كه 2راه‌حل از نظرمان براي سوريه وجود دارد و هر دوتاي آنها به يك نتيجه مشترك يعني سوريه بدون بشار اسد مي‌رسد. يك پروسه سياسي وجود دارد كه ما تلاش داريم از طريق گروه وين پيش برود. اين مسير شامل تشكيل شوراي حكومتي است كه بايد قدرت را از بشار اسد بگيرد، قانون اساسي جديد را بنويسد تا كار به انتخابات برسد. از نظر ما ضروري است كه بشار اسد در ابتداي همين راه از قدرت كنار برود نه در انتهاي آن. اين كار انتقال قدرت را با كشتار و تخريب كمتر ميسر مي‌كند.
- و گزينه ديگرتان؟
گزينه ديگر اين است كه جنگ اينقدر ادامه پيدا مي‌كند تا بشار اسد شكست بخورد. اگر همانطور كه در نشست مونيخ تصميم گرفته شد «پايان خصومت‌ها» شكل بگيرد و كمك‌ها به سوريه برسد اين مسئله راه را براي شروع پروسه‌گذار سياسي هموار مي‌كند. ما در موقعيت بسيار حساسي هستيم و شايد اين كار جواب ندهد اما بايد آن را آزمايش كنيم. اگر گزينه سياسي به نتيجه نرسد هميشه رويكرد ديگري وجود دارد.
- ولي ديميتري مدودف، نخست‌وزير روسيه در كنفرانس امنيتي مونيخ نسبت به راه افتادن جنگ جهاني سوم هشدار داده است.
به‌نظرم اين حرف‌ها هيجاني و احساسي كردن ماجراست. زماني كه ائتلاف حملات هوايي را در سوريه شروع كرد خيلي سريع مشخص شد كه نياز به عمليات زميني وجود دارد. عربستان اعلام كرده كه اگر ائتلاف به رهبري آمريكا آماده مشاركت در عمليات زميني است ما هم با نيروهاي ويژه خود در آن همكاري خواهيم كرد. اگر عمليات زميني عليه داعش مؤثر است چرا اعزام نيروهاي ما باعث جنگ جهاني سوم مي‌شود؟ من فكر نمي‌كنم قرار باشد جنگ جهاني سوم در سوريه به راه بيفتد.
- نيروهاي عربستان كه از آنها حرف زديد يعني مي‌خواهند فقط عليه داعش بجنگند يا قرار است به مقابله با نيروهاي دولت بشار اسد بپردازند؟
ما آمادگي خود را براي پيوستن به ائتلاف بين‌المللي به رهبري آمريكا عليه داعش با نيروهاي ويژه خود اعلام كرده‌ايم. همه اينها اما هنوز در مرحله بحث و مذاكره است.
- عربستان خواستار ارسال موشك‌هاي ضد‌هوايي به شورشيان سوريه است؟
بله، ما اعتقاد داريم كه استفاده از موشك‌هاي زمين به هوا در سوريه موازنه قوا را روي زمين تغيير خواهد داد. اين تسليحات به مخالفان معتدل اجازه مي‌دهد كه بالگردها و هواپيماهايي كه آنها را بمباران مي‌كنند هدف قرار دهند. مانند جريان ارسال موشك‌هاي زمين به هوا به افغانستان كه برگ نبرد را در مقابل شوروي تغيير داد. اين مسئله اما بايد به‌صورت دقيق مطالعه شود كه اين تسليحات به‌دست نيروهاي اشتباه نيفتد.
- منظورتان به‌دست داعش است؟
اين تصميمي است كه بايد ائتلاف بين‌المللي بگيرد. گرفتن اين تصميم با عربستان نيست.
- حملات روسيه تأثير بسيار مهمي در تغيير شرايط سوريه داشته است. روابط كنوني عربستان و روسيه را چطور توصيف مي‌كنيد؟
به غيراز عدم‌توافق درباره سوريه بايد بگويم كه روابط ما با مسكو خيلي خوب است و در تلاش براي گسترده‌تر كردن آن هستيم. هر دو طرف خواستار ثبات در بازار انرژي هستند. حتي عدم‌توافق درباره سوريه هم بيشتر تاكتيكي است تا استراتژيك ما و روسيه هر دو مي‌خواهيم كه سوريه يكپارچه و متحد باشد.
- چطور نزديكي ايدئولوژي وهابي و ايدئولوژي داعش را توجيه مي‌كنيد؟ چطور توضيح مي‌دهيد كه آنچه داعش مي‌گويد و قوانيني كه اجرا مي‌كند با اختلاف اندكي شبيه عربستان است؟
اين قياس مع الفارق است. داعش دارد به ما حمله مي‌كند. ابوبكر بغدادي، رهبر آنها مي‌خواهد عربستان را نابود كند. آنها جنايتكار هستند. داعشي‌ها كفش مي‌پوشند؛ پس يعني هر كسي كفش مي‌پوشد عضو داعش است؟
- يعني شما تمام شباهت‌ها و برداشت‌هاي افراطي از اسلام كه ميان داعش و عربستان وجود دارد را رد مي‌كنيد؟
داعش همانقدر يك گروه اسلامي است كه كو كلاكس كلان‌ها يك گروه مسيحي در آمريكا به‌حساب مي‌آيند. آنها به نام مسيح سياهپوست‌ها را به صليب مي‌كشند. ما نبايد كارهاي يك عده جامعه ستيز را به‌عنوان نماينده يك دين معرفي كنيم.
- عربستان كاري كرده كه خودش را از داعش و ايدئولوژي متفاوت نشان دهد؟
به‌نظر مي‌رسد كه مردم گوش نمي‌كنند و چيزي نمي‌خوانند. مفتي‌هاي ما و رسانه‌هاي ما همه‌‌چيز را شرح داده‌اند. ما نخستين كشور در جهان بوده‌ايم كه درباره افراط‌گرايي و تروريسم هشدار داده‌ايم. چرا نبايد بخواهيم كه با ايدئولوژي‌اي كه هدفش كشتن ماست بجنگيم ؟
- به‌خاطر اينكه همزمان با اين مسائل قضات شما حكم‌هايي داده‌اند كه جهان را شوكه كرده است. شما يك وبلاگ‌نويس را به زندان و هزار ضربه شلاق محكوم كرده‌ايد. 47نفر را سر بريده‌ايد كه در ميان‌شان شيخ النمر هم بوده است. علي برادرزاده شيخ النمر هم به مرگ محكوم شده است.
ما يك سيستم قضايي داريم. در مجازات‌هاي ما حكم مرگ درنظر گرفته شده است و ديگران بايد به آن احترام بگذارند. شما مجازات مرگ نداريد و ما به آن احترام مي‌گذاريم. شما نمي‌توانيد ارزش‌هايتان را به ما تحميل كنيد.
- سياست خارجي شما هم خيلي تهاجمي‌تر شده است. براساس اعلام سازمان ملل 6هزار نفر از زمان آغاز حملات هوايي شما به يمن كشته شده‌اند. نيمي از كشته‌شدگان غيرنظامي بوده‌اند.چقدر قرار است اين حملات ادامه داشته باشد؟
تا زماني كه به اهدافمان برسيم ما اين عمليات را ادامه خواهيم داد. اميدواريم كه حوثي‌ها و صالح به توافق سياسي برسند و ما در كنار متحدان خود آماده هستيم برنامه بازسازي گسترده‌اي در يمن اجرا كنيم.
- با چندين مداخله در يمن، سوريه و كشورهاي ديگر به‌نظر مي‌رسد عربستان مي‌خواهد به هژموني قدرت در خاورميانه تبديل شود. فكر نمي‌كنيد بيشتر از حد و اندازه‌تان عمل كرده‌ايد؟
ما دنبال چنين نقشي براي عربستان نيستيم. اما به هر حال ما اين مشكلات را در منطقه داريم و هيچ‌كس توانايي حل كردن آنها را ندارد. بعضي‌ها مي‌گويند عربستان تغيير كرده است. اين يك حرف اشتباه است. شما مي‌خواهيد ما نقش رهبري يا حمايت‌كننده داشته باشيم؟ چون ما نمي‌توانيم هر دو نقش را همزمان ايفا كنيم. اگر مي‌خواهيد رهبري كنيم از ما انتقاد نكنيد. اگر هم مي‌خواهيد نقش حمايت‌كننده داشته باشيم به ما بگوييد چه‌كسي قرار است رهبر باشد.