هنگامي كه از او پرسيدم نگاهش به‌عنوان يك مسئول در عرصه محيط زيست، از آينده كره زمين و مشكلاتي كه ما انسان‌ها براي آن ايجاد كرده‌ايم چه بود، در پاسخ فقط يك جمله گفت؛ جمله‌اي صريح و بدون هيچ تعارف و اتفاقا كاملا واقعي: «آينده تهديد شده‌است. اما ما به اندازه كافي باهوش هستيم.» درست يك روز بعد از آنكه «كيمو تيليكاينن» (Kimmo Tiilikainen) وزير محيط‌زيست و كشاورزي كشور فنلاند با شهردار تهران ديدار كرد و شهردار تهران از قابليت تبديل 7هزار تن زباله شهر تهران به انرژي سخن گفت، از او درباره محيط‌زيست پرسيدم؛ از تهران گرفته تا پاريس. نگاه و نظرش به همكاري‌هاي مشترك ميان ايران و هلسينكي و همچنين اتفاقي كه در پاريس افتاد. وزير محيط‌زيست فنلاند نيز در اين گفت‌وگو از همكاري‌هاي مشترك گفت و از نگراني كشورش براي كاهش گازهاي گلخانه‌اي. خبر خوبش هم براي ما اين بود كه همكاري‌هاي ايران و فنلاند مي‌تواند در اين زمينه نيز اتفاق بيفتد. او از تجربه سفرش به ايران گفت. تهران را شهري بسيار تميز دانست و كشور ايران را كشوري بزرگ و تاثير‌گذار و از اشتياقش براي همكاري‌هاي گسترده‌تر در آينده.
- آقاي تيليكاينن به عنوان وزير محيط زيست و كشاورزي فنلاند كه درعرصه فعـــاليت‌هــــاي جهانــي زيست‌محيطي هم حضور موثري داريد، دليل سفرتان به ايران چه بوده؟
دليل سفرم تقويت روابطي است كه ايران و فنلاند طي دهه‌هاي گذشته آغاز كرده بودند. اما حالا بعد از توافق هسته‌اي بين ايران و قدرت‌هاي جهاني، ما فرصت‌ها را براي توسعه روابط بين 2كشور بسيار مناسب مي‌بينيم. فنلاند به‌دليل داشتن فناوري نوين و پاك در جهان شناخته شده است و فناوري‌هايي كه ما هم‌اكنون در كشورمان از آن استفاده مي‌كنيم در صنايع مختلف به‌ويژه در بخش توليد و بهره‌وري از انرژي است. واقعيت اين است كه بعد از توافق پاريس در زمينه كاهش گازهاي گلخانه‌اي لزوم استفاده و به كار‌گيري از فناوري‌هاي نوين ضروري است تا مشكلات زيست‌محيطي كه هم‌اكنون كل كره زمين را در بر گرفته است، هر چه زودتر رفع شود.
به‌عنوان مثال، دركشوري مثل ايران كه مي‌خواهد در زمينه انرژي سرمايه‌گذاري كند، مي‌توان ايده‌هاي خوبي براي حفاظت از محيط‌زيست ارائه كرد تا علاوه بر كاهش مشكلات زيست‌محيطي ازجمله آلودگي هوا و خاك، بهره‌وري مناسبي هم در حوزه انرژي به‌دست آورد. در اين راستا تكنولوژي ما مي‌تواند به ايران كمك كند تا به اهدافش دست پيدا كند.
چندي پيش هم تفاهمنامه همكاري با خانم دكتر ابتكار رئيس سازمان محيط‌زيست ايران امضا كرديم. اين تفاهمنامه نه‌تنها براي همكاري در زمينه محيط‌زيست بلكه شامل مديريت پسماند و مديريت پسماند آب هم هست. همچنين اين تفاهمنامه در بردارنده مواردي است كه براساس آن براي جلوگيري از آلودگي زيست‌محيطي در زمينه آب و هوا و همچنين براي محفاظت از طبيعت و ايجاد محيط‌زيست پايدار برنامه كاري مشخص شده‌است. اين تفاهمنامه يك بستر مناسب و عملي براي همكاري بين شركت‌هاي فنلاندي در ايران براي توسعه و بهره‌برداري از انرژي پاك است.
- طي ديدار شما با شهردار تهران صحبت از تفاهمنامه‌اي براي تبديل 7هزار تن زباله به برق شد. شما چه برنامه‌اي در اين زمينه مي‌توانيد در اختيار تهران قرار دهيد؟
قرار خوبي با شهردار تهران داشتم و تصميم گرفتيم تا رابطه‌اي بين شركت‌هاي فنلاندي و كارشناسان شهرداري ايجاد بشود كه اين اتفاق هم افتاد. اين شركت‌ها مي‌توانند در جمع‌آوري زباله و تفكيك زباله براي توليد بيوگاز كمك كنند. البته مديريت پسماند با توجه به شرايط اقليمي و منطقه‌اي هر شهر مي‌تواند متفاوت باشد. بنابراين ضروري است به ويژ‌گي شهر تهران توجه كنيم. وقتي كه ما قرار است انرژي‌هاي ناشي از استفاده از سوخت‌هاي فسيلي را حذف كنيم، بايد به همه روش‌ها براي به‌دست آوردن انرژي فكر كنيم. ما بايد به استحصال بيوگاز از زباله فكر كنيم. همچنين تصفيه بهينه شيرابه‌هاي زباله بايد مورد توجه قرار گيرد. يا حتي استفاده از زباله سوز نيز بايد مورد توجه قرار گيرد. من تاكيد مي‌كنم كه هدف مهم ما كاهش سطح دي اكسيد كربن است. توليد كمتر گازهاي گلخانه‌اي هدف مشتركي است كه همه به آن فكر مي‌كنيم. در اين زمينه بهره‌وري از انرژي مي‌تواند گام مهمي باشد. صرف‌نظر از اينكه از چه منبعي براي توليد انرژي استفاده مي‌كنيم و شيوه به‌دست آوردن انرژي چيست، بايد تلاش قابل توجهي داشته باشيم براي كاهش گازهاي گلخانه‌اي، چراكه اين امر با آينده ما، كشورهايمان و درنهايت كره زمين ارتباط مستقيمي دارد.
- تا سال2020 قرار است تمامي كشورهاي اتحاديه اروپا هيچ زباله پلاستيكي توليد نكنند. شما تا چه اندازه اين آمادگي را داريد كه چنين ايده‌هاي جديدي را در اختيار ما بگذاريد و ما هم از اين شيوه‌ها بهره ببريم.
در فنلاند ما برنامه‌اي گسترده داريم به نام «چرخه اقتصادي». اين برنامه يك الگوي مشخص است تا ما به اهدافي كه در كشور يا در اتحاديه اروپا داريم برسيم. براساس اين برنامه ما هيچ راهي براي از بين بردن منابع نداريم، اگر مي‌خواهيم به انرژي پايدار برسيم. به همين منظور يكي از روش‌هاي ما جلوگيري از دفن هرگونه زباله ارگانيك از ابتداي سال‌جاري ميلادي است كه در كشور فنلاند توليد مي‌شود. نكته ديگر اين است كه در پروسه‌هاي صنعتي ما هميشه موادي داريم كه به‌صورت ناخواسته توليد مي‌شود و به آن زباله‌هاي ناخواسته صنعتي مي‌گوييم. در گام اول هدفمان اين است كه اين توليدات ناخواسته يا همان زباله‌هاي صنعتي، به مواداوليه‌اي براي برخي صنايع ديگر تبديل شوند تا بتوانيم دوباره از آنها استفاده كنيم. به همين منظور ما بايد ارتباط خوبي بين شركت‌هاي توليد‌كننده برقرار كنيم تا بتوانند از اين مواد استفاده كنند. وقتي در رابطه با اين زائدات صحبت مي‌كنيم ما بايد سعي كنيم بهترين استفاده را از اين مواد ببريم و حتي زماني كه اين مواد در انتهاي فرايندهاي توليد باقي مي‌مانند و قابل تبديل به هيچ مواداوليه‌اي نيستند، بايد باز هم از آن بهترين استفاده را ببريم. مهم‌ترين اقدام ما اين است كه حجم بسيار كمي از منابع‌مان را به‌عنوان زباله وارد فرايند بازيافت كنيم.
شركت‌هاي زيادي هم در فنلاند در اين زمينه فعال هستند اما در اين خصوص به گروه‌هاي مردمي و سمن‌ها (سازمان‌هاي مردم‌نهاد) نياز داريم تا بتوانند با مشاركت جدي براي كم كردن فرايند توليد زباله‌ها به‌ويژه زباله‌هاي پلاستيكي كمك كنند. قطعا در اين‌باره تاثير هر شهروند در كشورمان بسيار زياد خواهد بود و بدون كمك آنها ما به تنهايي براي به نتيجه رسيدن برنامه‌هايمان مشكلات بسياري خواهيم داشت.
- ايران دهمين توليد‌كننده گاز گلخانه‌اي است. تلاش كنفرانس پاريس بر اين بود كه بتواند 2 تا 3درجه از حرارت كره زمين را كم كند. كشور ما نيز يك تعهد بين‌المللي دارد. شما چه كمكي در زمينه كاهش گازهاي گلخانه‌اي مي‌توانيد به ايران كنيد؟
توافق پاريس توافقي بزرگ و دستاوردي عالي براي همه دنيا بود. با وجود تمام مشكلات در دنيا، رهبران سياسي نشان دادند كه مي‌توانند در كنار هم كار كنند و مشكلات ناشي از تغييرات اقليمي را درك كنند و براي آن تصميمي قاطع بگيرند.
طي سال‌هاي گذشته اتحاديه اروپا و فنلاند به نحو چشمگيري از توليد گازهاي گلخانه‌اي‌شان كاسته‌اند. اما اقدامات و برنامه‌هاي اتحاديه اروپا و فنلاند، تنها به همين نكته محدود نيست. هم‌اكنون ايده‌هاي جاه‌طلبانه‌اي در فنلاند براي كاستن بسيار زياد از مقدار توليد گازهاي گلخانه‌اي وجود دارد. فناوري‌هايي كه ما در اختيار داريم در زمينه بهره‌وري انرژي و كاهش گازهاي گلخانه‌اي مي‌تواند در ساير كشورها نيز به‌كار گرفته شود. فناوري‌هاي ما مي‌تواند در هر كشوري به‌كار گرفته شود و مي‌توانيم با كمك هم اين مسئله را كه يك بحران جهاني است حل كنيم. ما مي‌توانيم به كشور شما كمك كنيم تا توليد گازهاي گلخانه‌اي را در ايران به حداقل برسانيم.
وقتي ما از تغييرات آب و هوايي صحبت مي‌كنيم، ايران كشور آسيب پذيري است. ما بايد با كمك هم پروژه‌هايي را شروع كنيم تا بتوانيم به اين مشكل بين‌المللي فائق آييم. در اين زمينه از فاينانس‌هاي خارجي هم مي‌توان استفاده كرد. ما در اين زمينه آمادگي كامل داريم تا خدمات قابل توجهي را به ايران بدهيم. فنلاند كشور كوچكي است كه فناوري و دانش فني دارد و با كشوري بزرگي مثل ايران كه سرشار از منابع و اقليم‌هاي مختلف است، همكاري خوبي مي‌توانيم داشته باشيم.
من در ايران اين فرصت را داشتم كه به نمايشگاه محيط‌زيست بروم. در اين نمايشگاه من با شركت‌هايي روبه‌رو شدم كه آنها مي‌توانستند سوخت با استاندارد يورو4 و به بالا را توليد كنند. اين براي من بسيار اميدوار‌كننده بود. بسيار تحت‌تأثير قرار گرفتم وقتي متوجه شدم در كشور بزرگي مثل ايران تلاش‌هاي قابل توجهي صورت مي‌گيرد تا صنايع ايران هر چه بيشتر به سمت صنايع زيست‌محيطي حركت كند.
- بازديدتان از تهران چطور بود؟
تهران شهر بسيار بزرگ و تميزي است. ما در تهران از تصفيه خانه شيرابه پسماند در جنوب تهران بازديد كرديم. براساس مواد تفاهم شده با سازمان محيط‌زيست قرار است ما همكاري‌هاي خوبي در رابطه با مديريت پسماند و همچنين پسماند آب داشته باشيم. در اين‌باره مي‌توان به بازديد از تصفيه خانه شيرابه‌هاي تهران اشاره كنم. با وجود استفاده از امكانات خوب اين تصفيه خانه در جنوب تهران، شركت‌هاي فنلاندي با مسئولان شهرداري تهران گفت‌وگويي خوبي انجام دادند. ما مي‌توانيم فرايند تصفيه آب در بخش پساب‌هاي شهر تهران را به‌صورت بهتر و كامل‌تري انجام دهيم. قطعا با بهبود شرايط بهتر آب، مي‌توان شاهد تاثير مستقيمي بر رفاه مردم بود. همچنين اين اتفاق باعث ارتقاي سلامتي و بهداشتي شهروندان تهراني مي‌شود. همچنين باعث مي‌شود كه اين چرخه براي مصارف غذايي و كشاورزي مورد استفاده قرار گيرد. مسئله ديگري هم هست كه مي‌توان با فناوري پيشرفته حل كنيم؛ تبديل زائدات پسماند به انرژي. واقعيت اين است كه ما مسئول زباله‌هايي هستيم كه توليد مي‌كنيم. واقعا اين رفتار مسئولانه‌اي نيست كه براي زباله‌هاي توليد شده اقدامي انجام ندهيم يا صرفا بخواهيم آنها را دفن كنيم. ما مي‌توانيم با بازيافت زباله و تبديل آنها به انرژي بهترين استفاده را از پسماند و زباله‌هاي توليدي‌مان ببريم. ما اين تكنولوژي را داريم كه بخشي از زباله‌هاي شهر تهران كه امكان بازيافت دارد را دوباره وارد چرخه مصرف كنيم و مابقي پسماند را به انرژي تبديل كنيم.
اما نكته بسيار مهم اين است كه ايران بتواند از هدر رفتن انرژي توليدي‌اش به‌ويژه انرژي برق جلوگيري كند. در فنلاند هدر رفت انرژي 3درصد است كه براساس استانداردهاي جهاني بسيار اندك است. اين در حالي است كه در بسياري از كشورها اين ميزان دو رقمي است. ما براي جلوگيري از اين هدر رفت انرژي برنامه‌اي مشخص داريم كه در كشورمان طي ساليان گذشته از آن بهره مي‌بريم.