به گزارش خبرگزاری صداوسیما اسوشیتدپرس در گزارشی از واشنگتن به قلم بردلی کلاپر BRADLEY KLAPPER و متیو لی MATTHEW LEE نوشت: مقامات آمریکایی اعلام کردند دولت باراک اوباما رئیس جمهور این کشور ممکن است به زودی به بانک‌ها و دولت‌های خارجی اعلام کند که می‌توانند استفاده از دلار را در برخی موارد برای تسهیل تجارت با ایران آغاز کنند. این اقدام دولت می‌تواند ضربه‌ای به قوانین مالی آمریکا و کمک بزرگی به اقتصاد تحریم زده ایران باشد.
- امتیازات مالی بزرگ آمریکا به ایران
جک لو وزیر خزانه داری آمریکا گفت پس از توافق تاریخی ژوئیه 2015 میلادی میان ایران و قدرت‌های بزرگ غربی برای لغو تحریم‌هایی که پیشتر به علت برنامه هسته‌ای ایران اعمال شده بود، تهران به قول خود عمل کرده است. وی افزود اکنون وظیفه آمریکاست که به قول خود عمل کند.
مارک دوبوویتز از بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها گفت اظهارت جک لو اشاره می‌کند که دولت باراک اوباما در حال آماده شدن برای دادن امتیازی بزرگ به ایران از طریق فراهم کردن دسترسی این کشور به دلار آمریکاست.
اگرچه هنوز هیچ تصمیم قطعی در این خصوص گرفته نشده است مقامات آمریکایی آشنا با مسائل داخلی این کشور گفتند وزارت خزانه داری سرگرم بررسی شرایط برای صادر کردن یک مجوز عمومی است که به موسسات مالی خارج از آمریکا اجازه خواهد داد برای معاملات قانونی با ایران از دلار استفاده کنند. چنین اقدامی هم اکنون ممنوع است.
این مجوز چندین محدودیت نیز با خود خواهد داشت اما در نهایت ممنوعیتی را که چندین سال اجرا شده است و دولت آمریکا سال گذشته هنگام دفاع از توافق هسته‌ای با ایران در برابر مردم و نمایندگان بدبین کنگره وعده داده بود حفظ کند، لغو خواهد کرد.
آمریکا و سایر کشورهای قدرتمند جهان تابستان گذشته با ایران به توافق رسیدند تا در ازای آزاد کردن میلیاردها دلار از دارایی‌های این کشور در قالب لغو تحریم‌ها، برنامه هسته‌ای این کشور محدود شود.
دلار با توجه به موقعیت خود به عنوان ارز حاکم بر معاملات بین‌المللی، اغلب در معاملات ارزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال اگر ایرانیان بخواهند به هند نفت بفروشند و به جای روپیه از این کشور یورو دریافت کنند تا بتوانند با استفاده از آن آسانتر کالاهای اروپایی خریداری کنند، این فرایند به طور معمول با تبدیل روپیه به دلار آغاز خواهد شد.
تحریم‌های آمریکا ایران را از مبادله مستقیم پول منع می‌کند. بانک‌های آسیایی و اروپایی نیز پای خود را از این تراکنش‌ها بیرون کشیده‌اند زیرا بیم آن دارند که نهادهای آمریکایی که در سال‌های اخیر شرکت‌های مختلف را بابت نقض تحریم‌های ایران میلیاردها دلار جریمه کرده‌اند علیه آنها نیز اقدام کنند. این نهادها همچنین تهدید کرده‌اند متخلفان را از فعالیت در بازار پرسودتر آمریکا محروم خواهند کرد. استفاده از دلار حتی برای تبدیل روپیه به یورو در مثال بالا مستلزم آنست که پول مورد معامله اگرچه به طور موقت وارد نظام مالی آمریکا شود.
لغو این ممنوعیت تا حد زیادی در جهت خواسته‌های ایران خواهد بود که به غرب اعتراض کرده و گفته است کشورهای غربی اقدامات تهران به خارج کردن هزاران سانتریفوژ از مدار، ارسال ذخایر مواد هسته‌ای به خارج از کشور و از کار انداختن تاسیساتی با توان تولید پلوتونیوم را به طور شایسته پاسخ نداده‌اند.
به گفته مقامات آمریکایی که خواستند نامشان فاش نشود، قانون جدید دولت آمریکا در صورت تصویب اجازه خواهد داد از دلار برای تبدیل ارزها استفاده شود مشروط بر اینکه بانک‌های ایرانی در تراکنش‌ها دخیل نباشند. بر این اساس ریال ایران نمی‌تواند وارد این تراکنش‌ها شود و پرداخت‌ها نباید با دلار آمریکا آغاز شود یا پایان یابد. همچنین اگر قرار باشد پرداخت نهایی به یک فرد یا شرکت ایرانی که در لیست سیاه تحریم‌های آمریکا هستند انجام شود، ممنوعیت پیشین همچنان به قوت خود باقی خواهد بود.
دولت آمریکا اشاره کرده است که این کشور ممکن است امتیازاتی در خصوص تحریم‌ها به ایران بدهد اما چیزی را تایید نکرده است.
جک لو وزیر خزانه داری آمریکا چهارشنبه شب در یک سخنرانی از ایران به سبب پذیرش توافق هسته‌ای برای رسیدن به هدف خود برای لغو تحریم‌های غرب ستایش کرد و گفت: «از آنجا که ایران به تعهدات خود در این توافق عمل کرده است، ما نیز مسئولیم به تعهدات خود به صورت شفاهی و عملی پایبند باشیم».
وی که در بنیاد صلح بین‌المللی کارنگی سخن می‌گفت هشدار داد تشدید بیش از حد تحریم‌ها خطر خارج شدن تجارت از آمریکا، وارد آمدن آسیب به اقتصاد آمریکا و جهان و تقویت رقیبان اقتصادی آمریکا را به همراه خواهد داشت.
وزیر خزانه داری آمریکا افزود: «نباید تصور کنیم نقش محوری ما همواره حفظ خواهد شد. اگر شرکت‌ها، دادگاه‌ها و مراجع قضایی خارجی احساس کنند ما تحریم‌هایمان - و به ویژه تحریم های ثانویه - را بدون مبنای حقوقی یا بر اساس دلایل غیر منطقی اعمال می کنیم نباید از تلاش آنها برای یافتن راه‌های پرهیز از تجارت در آمریکا یا استفاده از دلار آمریکا شگفت زده شویم».
در این میان اعضای کنگره اعتراض خود را به دولت اعلام کرده‌اند. قانون مجوز دفاع ملی 2012 رئیس جمهور آمریکا را مکلف کرده است هرگونه دارایی‌های ایران را در صورتی که «وارد آمریکا شود یا تحت مالکیت یا اختیار یک فرد آمریکایی قرار گیرد مسدود و ممنوع کند».
در این میان اعضای کنگره اعتراض خود را به دولت اعلام کرده‌اند. مارکو روبیو و مارک کرک سناتورهای جمهوری خواه روز چهارشنبه در نامه‌ای به لو اعلام کردند هرگونه دسترسی ایران به دلار «به سود سرمایه گذاران ایرانی حامی تروریسم، نقض حقوق بشر و موشک‌های بالستیک» خواهد بود.
آمریکا اشاره کردند که به نمایندگان کنگره گفته بود ایران حتی اجازه «انجام یک تراکنش دلاری که کوچکترین بخش تسویه وجوهی آن در یک بانک نیویورکی انجام شده باشد» نخواهد داشت.
مقامات آمریکایی اعلام کردند این تغییر ناقض وعده‌های پیشین آنها نخواهد بود زیرا ایران همچنان به نظام مالی آمریکا دسترسی نخواهد داشت. اگر یک بانک هندی پول را با یک شرکت تسویه وجوه هنگ کنگی مبادله کند و پول در نهایت به ارزی به جز دلار تبدیل شود، دست هیچ موسسه ایرانی به هیچ دلاری نخواهد رسید. به همین ترتیب هیچ ریال ایرانی نیز وارد آمریکا نخواهد شد.
این نگرانی‌ها از بیانیه سال 2011 دولت اوباما و معرفی ایران به عنوان «منبع اصلی نگرانی در مورد پولشویی» ریشه می‌گیرد. منتقدان تعامل دولت اوباما با ایران می‌گویند تسهیل قوانین، شرایط بازگشت به نظام مالی جهان را در اختیار ایران قرار داده و به این کشور برای به دست آوردن پول برای توسعه موشک‌های بالستیک یا حمایت از گروه‌های تروریستی مورد نظر آمریکا کمک خواهد کرد.
مارک دوبوویتز Mark Dubowitz کارشناس تحریم‌های ایران در موسسه دفاع از دموکراسی‌ها و از منتقدان توافق هسته‌ای با ایران نیز گفت بحث‌های دولت در مورد واحد پول برنامه‌ای برای نادیده گرفتن تعهد قدیمی دولت مبنی بر نشان ندادن چراغ سبز برای دسترسی ایران به دلار خواهد بود.
وی گفت: «این بالاتر و فراتر از آن چیزی است که در توافق هسته‌ای به آن اشاره شده است».